19 grudnia zakończono prace przy szalunkach i zbrojeniu pod fundamenty nawy bocznej, chóru i "wieży" naszej rozbudowywanej świątyni. Tego samego dnia zostały one zalane betonem. Tym samym zakończył się pierwszy widoczny etap budowy świątyni garnizonowej w Świnoujściu. Dotychczas wykonano ponadto przełożenie kabli energetycznych, izolację i osuszenie fundamentów pod starym budynkiem oraz rozbiórkę sufitu i drewnianego prezbiterium wewnątrz przyszłej świątyni. Trwają także prace nad przyłączami wodno-kanalizacyjnymi i budową kanału burzowego.
Wszystkich prosimy o modlitwę o szczęśliwe i szybkie zakończenie prac budowlanych, abyśmy mogli modlić się już w nowej świątyni. Wszystkicm wspierającym to dzieło mówimy: BÓG ZAPŁAĆ!

W ubiegłą niedziele odbyły się wizytacje władz Okręgu Północno-zachodniego ZHR w środowisku świnoujskim. Przez cały weekend były kontrolowane w osobach Przewodnicząca Okręgu, Komendanci żeńskiej i męskiej chorągwi jednostek ZHR. Prowadzone były również rozmowy dotyczące organizacji zlotu okręgu w Świnoujściu. Spotkanie zakończyło się w niedziele mszą i wspólnym spotkaniem z proboszczem parafii wojskowej uwieńczone wspólnym zdjęciem.
Były to też ostatnie msze w obecnej kaplicy wojskowej w Świnoujściu. Tego dnia też kończyły się ostatnie prace porządkowe wspomagane przez harcerzy z ZHR, przed zbliżającym się remontem.

Umiłowani w Chrystusie Panu,
Bracia i Siostry!
Drugą Niedzielę Wielkiego Postu przeżywamy w naszych parafiach i wspólnotach jako Dzień Modlitwy, Postu i Solidarności z Misjonarzami. W tym roku, idąc za adhortacją apostolską "Evangelii gaudium", chcemy odnowić świadomość, że wszyscy jesteśmy misjonarzami i każdy winien dzielić się swą wiarą. Należymy do Kościoła, który z natury swej jest misyjny. Fakt, że tylko jedna trzecia ze współcześnie żyjących ludzi zna Ewangelię, mobilizuje nas do jeszcze większej odpowiedzialności za misje. Trzeba, byśmy przeżywając radość wiary, stali się jej świadkami w naszych rodzinach, lokalnych społecznościach oraz w całym świecie. Do odpowiedzialności za misje przynagla nas papież Franciszek: "Jeśli coś ma wywoływać święte oburzenie, niepokoić i przyprawiać o wyrzuty sumienia, to niech będzie to fakt, że tylu naszych
braci żyje pozbawionych siły, światła i pociechy z przyjaźni z Jezusem Chrystusem, bez ogarniającej wspólnoty wiary, bez perspektywy sensu i życia" (Evangelii gaudium, nr 49). Obecnie na krańcach świata posługuje 2015 misjonarek i misjonarzy z Polski. Są to kapłani diecezjalni, bracia i kapłani przynależący do różnych zgromadzeń, siostry zakonne oraz osoby świeckie. Ich posługa nie jest łatwa, nie tylko ze względu na różnice kulturowe, bariery językowe czy klimat. Kraje misyjne to zazwyczaj kraje ubogie, zacofane gospodarczo i kulturowo. Misjonarze, podzielając trudne warunki życia, starają się poprzez dzieła miłosierdzia, projekty medyczne i edukacyjne ulżyć miejscowej ludności. Trudno wyobrazić sobie niektóre regiony Afryki, Azji i Ameryki Południowej i Środkowej bez misjonarzy oraz ich miłosiernej miłości. Dzięki dobrodziejom misji w 2013 r. Komisja Episkopatu Polski oraz Dzieło Pomocy "Ad Gentes" przekazały 3 365 000 złotych na pomoc medyczną, edukacyjną, ewangelizacyjną i charytatywną udzielaną przez misjonarzy oraz różne formy pomocy dla nich. "Razem z misjonarzami głośmy Chrystusa". W jaki sposób? Módlmy się w intencji misji, misjonarek i misjonarzy. Ofiarujmy Bogu za nich dar cierpienia, umartwień wielkopostnych, trudów i ograniczeń życia codziennego. Wesprzyjmy dzisiaj hojnie działalność misyjną Kościoła poprzez ofiarę złożoną do puszek. Możemy wysłać SMS-a na numer 72032 (2,46 zł z VAT) lub przesłać ofiarę na konto Dzieła Pomocy ,,Ad Gentes", podane na plakatach i na stronie www.misje.pl.
Dzięki naszej modlitwie i ofiarności polscy misjonarze będą głosić Ewangelię, budować kościoły, kaplice, szkoły, ośrodki zdrowia oraz szpitale, formować katechistów, pomagać ubogim, karmić głodnych, leczyć chorych, podtrzymywać na duchu strapionych oraz pomagać dzieciom.W imieniu naszych misjonarek i misjonarzy zapewniam o modlitwie za wszystkich Darczyńców i Przyjaciół misji i serdecznie dziękuję za to, że poprzez pomoc materialną i duchową razem z misjonarzami głosicie Chrystusa.

Umiłowani w Panu Bracia i Siostry!

Wydarzenia na Ukrainie, których jesteśmy świadkami, są dla nas wezwaniem do modlitewnej solidarności w intencji pokojowego rozwiązania tego dramatycznego konfliktu. Dlatego zwracamy się z prośbą do wszystkich wiernych Kościoła Katolickiego w Polsce, aby najbliższy piątek 28 lutego br., stał się dla nas dniem modlitwy i postu w intencji Ukrainy. Prosimy kapłanów i wszystkich wiernych, aby tę intencję włączyli w swą modlitwę, zwłaszcza w modlitwę powszechną, zanoszoną do Boga w czasie sprawowanych w tym dniu Mszy Świętych. Ufając, że ludzie dobrej woli wciąż znajdują się po obu stronach konfliktu, do Was, Bracia i Siostry, kierujemy apel o gesty solidarności i wsparcie dla narodu ukraińskiego w tym szczególnie trudnym dla niego czasie. Naszą braterską pamięcią obejmujemy wszystkie ofiary bratobójczego konfliktu, a rodzinom poległych wyrażamy słowa serdecznego współczucia i modlitewnej pamięci.

Prezydium Konferencji Episkopatu Polski

11 lutego o godzinie 11.00,w Izbie Pamięci Klubu Garnizonowego 8.Flotylli Obrony Wybrzeża (ul. Józefa Piłsudskiego) odbyła się uroczystość wręczenia medali „Za zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”

Medal dla Ks. kmdr por. Adama Bazylewicza jest podziękowaniem za wieloletnia współpracę z Zarządem Okręgu, za umiejętność dostrzegania ludzkich spraw, za takt i kulturę w relacjach, za szacunek dla historii i etosu Armii Krajowej. A także za pielęgnowanie najlepszych tradycji służby i idei samorządowej dla dobra obywateli ku pomyślności Miasta Świnoujście.
Zgodnie z regulaminem odznak przyznawanych przez Światowy Związek Żołnierzy AK odznakę honorową nadaje się za długoletnią zaangażowaną i bezinteresowną działalność w strukturach organizacyjnych ŚZŻAK, a także za innego rodzaju wybitne osiągnięcia przyczyniające się do realizacji statutowych zadań Związku.
Odznaka Honorowa za Zasługi dla ŚZŻAK może być przyznawana również osobom fizycznym nie będącym członkami Związku za działalność przyczyniającą się w wybitny sposób do ugruntowania akowskich ideałów. Odznakę Honorową nadaje Zarząd Główny.
Uroczystość uświetnił swoi występem zespół „Chwaty” Miejskiego Domu Kultury, prowadzony przez Panią Barbarę Okoń.

Drodzy Bracia w biskupstwie,

Pozdrawiam każdego z was i Kościoły partykularne, które Pan powierzył waszemu ojcowskiemu kierownictwu. Dziękuję arcybiskupowi Józefowi Michalikowi za jego słowa, a zwłaszcza za zapewnienie mnie, że Kościół w Polsce modli się za mnie i za moją posługę.

Można powiedzieć, że spotykamy się w przeddzień kanonizacji błogosławionego Jana Pawła II. Wszyscy nosimy w sercu tego Wielkiego Pasterza, który na wszystkich etapach swej misji – jako kapłan, biskup i papież – dał nam świetlany przykład zupełnego oddania się Bogu i Jego Matce oraz całkowitego poświęcenia się Kościołowi i człowiekowi. Towarzyszy on nam z Nieba i przypomina, jak ważna jest komunia duchowa i duszpasterska między biskupami. Jedność pasterzy w wierze, w miłości, w nauczaniu i trosce o dobro wspólne wiernych jest punktem odniesienia dla całej wspólnoty kościelnej i dla każdego, kto szuka pewnej orientacji w codziennym podążaniu drogami Pana. Nikt i nic niech nie wprowadza podziałów między wami, drodzy bracia! Jesteście wezwani, aby budować jedność i pokój zakorzenione w miłości braterskiej i by wszystkim dać tego podnoszący na duchu przykład. Z pewnością postawa taka będzie owocna i da waszemu wiernemu ludowi moc nadziei.

Podczas naszych spotkań w minionych dniach otrzymałem potwierdzenie, że Kościół w Polsce ma ogromny potencjał wiary, modlitwy, miłosierdzia i praktyki chrześcijańskiej. Dzięki Bogu wierni w Polsce licznie uczestniczą w sakramentach, istnieją wartościowe inicjatywy w zakresie nowej ewangelizacji i katechezy, istnieje szeroka działalność charytatywna i społeczna, zadowalająca liczba powołań kapłańskich. Wszystko to sprzyja chrześcijańskiej formacji osób, praktykowaniu z motywacją i przekonaniem, gotowości laikatu i duchownych do aktywnej współpracy w strukturach kościelnych i społecznych. Mając na uwadze, że dostrzega się również pewne osłabienie w różnych aspektach życia chrześcijańskiego, potrzeba rozeznania, poszukiwania przyczyn i sposobów zmierzenia się z nowymi wyzwaniami, takimi jak na przykład idea niczym nieskrępowanej wolności, tolerancja wroga lub nieufna względem prawdy czy niezadowolenie ze sprzeciwu Kościoła wobec panującego relatywizmu.

Przede wszystkim w sferze zwyczajnego duszpasterstwa chciałbym skoncentrować waszą uwagę na rodzinie, „podstawowej komórce społeczeństwa”, „miejscu, gdzie człowiek uczy się współżycia w różnorodności i przynależności do innych oraz gdzie rodzice przekazują dzieciom wiarę” (Adhort. apost. Evangelii gaudium, 66). Dziś małżeństwo często jest uważane za jakąś formę uczuciowej gratyfikacji, którą można ustanowić w jakikolwiek sposób oraz zmienić zależnie od wrażliwości każdego (por. tamże). Niestety wizja ta ma również wpływ na mentalność chrześcijan, powodując łatwość uciekania się do rozwodu lub faktycznej separacji. Duszpasterze wezwani są do postawienia sobie pytania, w jaki sposób pomóc tym, którzy żyją w tej sytuacji, aby nie czuli się wykluczeni z Bożego miłosierdzia, z braterskiej miłości innych chrześcijan i z troski Kościoła o ich zbawienie; nad tym, w jaki sposób pomóc im, żeby nie porzucili wiary i wychowywali swoje dzieci w pełni doświadczenia chrześcijańskiego.
Z drugiej strony trzeba postawić sobie pytanie, jak udoskonalić przygotowanie młodych do małżeństwa, tak aby mogli coraz bardziej odkrywać piękno tej więzi, która – mocno oparta na miłości i odpowiedzialności – może pokonać próby, trudności, egoizmy przez wzajemne przebaczenie, naprawiając to, co grozi rozbiciem i nie popadając w pułapkę mentalności odrzucenia. Trzeba postawić sobie pytanie, w jaki sposób pomóc rodzinom żyć i docenić zarówno chwile radości, jak i chwile bólu i słabości.Niech wspólnoty kościelne będą miejscami słuchania, dialogu, pocieszenia i wsparcia dla małżonków na ich wspólnej drodze i w ich misji wychowawczej. Niech rodziny zawsze znajdą w duszpasterzach wsparcie autentycznych ojców i przewodników duchowych, którzy będą je chronili przed zagrożeniami negatywnych ideologii i pomagali stawać się silnymi Bogiem i Jego miłością.

Perspektywa najbliższego Światowego Dnia Młodzieży, który odbędzie się w Krakowie w 2016 roku, każe mi myśleć o młodych, którzy – wraz ze starszymi – są nadzieją Kościoła. Dziś świat, pełen narzędzi informatycznych, daje im nowe możliwości komunikacji, ale jednocześnie ogranicza relacje interpersonalne, bezpośredni kontakt, wymianę wartości i wspólnych doświadczeń. Jednak w sercach młodzieży jest gorąca tęsknota za czymś głębszym, co dowartościowałoby w pełni ich osobowość. Trzeba wyjść naprzeciw temu pragnieniu.

Szerokie możliwości ku temu oferuje katecheza. Wiem, że w Polsce uczestniczy w niej większość uczniów w szkołach. Osiągają oni dobrą znajomość prawd wiary. Jednakże religia chrześcijańska nie jest abstrakcyjną wiedzą, ale egzystencjalną znajomością Chrystusa, osobistą relacją z Bogiem, który jest miłością. Być może trzeba położyć większy nacisk na kształtowanie wiary przeżywanej jako relacja, w której doświadcza się radości bycia kochanym i zdolnym do kochania. Trzeba, by wzrastała troska katechetów i duszpasterzy, żeby nowe pokolenia mogły odkryć pełną wartość sakramentów jako uprzywilejowanego miejsca spotkania z żywym Chrystusem i jako źródła łaski. Niech ludzie młodzi będą zachęcani do udziału w ruchach i stowarzyszeniach, których duchowość jest oparta na Słowie Bożym, liturgii, życiu wspólnotowym i świadectwie misyjnym. Niech znajdą również możliwości wyrażania swej dyspozycyjności i młodzieńczego entuzjazmu w dziełach miłosierdzia krzewionych przez parafialne czy szkolne koła „Caritas”, lub w innych formach wolontariatu czy zaangażowania misyjnego. Niech ich wiara, miłość i nadzieja umacniają się i rozkwitają w konkretnym zaangażowaniu w imię Chrystusa.

Moja trzecia uwaga, którą chciałbym wam polecić dotyczy powołań do kapłaństwa i życia konsekrowanego. Wraz z wami dziękuję Panu, że w minionych dekadach powołał na polskiej ziemi wielu robotników na swoje żniwo. Wielu dzielnych i świętych polskich księży z poświęceniem pełni swoją posługę, czy to w swoich Kościołach lokalnych, czy też za granicą i na misjach. Nich jednak Kościół w Polsce nadal niestrudzenie modli się o nowe powołania do kapłaństwa! Na was, drodzy biskupi spada zadanie zapewnienia, aby ta modlitwa przełożyła się na konkretne zaangażowanie w duszpasterstwie powołaniowym i na dobre przygotowanie kandydatów w seminariach.

W Polsce, dzięki obecności dobrych uniwersytetów i wydziałów teologicznych, seminarzyści uzyskują solidne przygotowanie intelektualne i duszpasterskie. Musi mu zawsze towarzyszyć formacja ludzka i duchowa, aby żyli w intensywnej, osobistej relacji z Dobrym Pasterzem, byli ludźmi wytrwałej modlitwy, otwartymi na działanie Ducha Świętego, wielkodusznymi, ubogimi w duchu, pełnymi żarliwej miłości do Pana i bliźniego.

W posłudze kapłańskiej światło świadectwa mogłoby być przyćmione lub „ukryte pod korcem”, jeśli zabrakłoby ducha misyjnego, chęci „wyjścia” w nieustannie ponawianym nawróceniu misyjnym, żeby szukać – także na peryferiach – i iść do tych, którzy oczekują na Dobrą Nowinę Chrystusa. Ten styl apostolski wymaga również ducha ubóstwa, wyrzeczenia, aby być wolnymi w głoszeniu i szczerymi w dawaniu świadectwa miłosierdzia. W związku z tym przypominam słowa błogosławionego Jana Pawła II: „Od nas wszystkich, kapłanów Jezusa Chrystusa, oczekuje się, abyśmy «byli» wierni wobec wzoru, jaki nam zostawił. Abyśmy więc byli «dla drugich». A jeżeli «mamy», żebyśmy także «mieli dla drugich». Tym bardziej, że jeśli mamy — to mamy «od drugich» (...). Stylem życia bliscy przeciętnej, owszem, raczej uboższej rodziny” (Przemówienie do alumnów, księży i zakonników, Szczecin, 11.06.1987).

Nie zapomnijmy drodzy Bracia o powołaniach do życia konsekrowanego, zwłaszcza żeńskich. Jak zauważyliście, niepokoi spadek liczby osób wstępujących do zgromadzeń zakonnych także w Polsce: jest to zjawisko złożone, o wielorakich przyczynach. Życzę, aby żeńskie instytuty zakonne mogły być nadal, w sposób odpowiedni do naszych czasów, uprzywilejowanym miejscem umacniania się i rozwoju ludzkiego i duchowego kobiet. Niech zakonnice będą gotowe stawić czoła nawet trudnym i wymagającym zadaniom i misjom, które jednak dowartościują ich zdolności intelektualne, emocjonalne i duchowe, ich talenty i charyzmaty osobiste. Módlmy się o powołania żeńskie i towarzyszmy z szacunkiem naszym siostrom, które często w milczeniu i niepostrzeżenie poświęcają swoje życie dla Boga i dla Kościoła, w modlitwie, w pracy duszpasterskiej i charytatywnej.

Na zakończenie zachęcam was do troski o ubogich. Także w Polsce, pomimo aktualnego rozwoju gospodarczego kraju, jest wielu potrzebujących, bezrobotnych, bezdomnych, chorych, opuszczonych, a także wiele rodzin – zwłaszcza wielodzietnych – bez wystarczających środków do życia i wychowywania dzieci. Bądźcie blisko nich! Wiem jak dużo czyni w tej dziedzinie Kościół w Polsce, okazując wielką hojność nie tylko w ojczyźnie, ale także w innych krajach świata. Dziękuję wam i waszym wspólnotom za to dzieło. Nadal zachęcajcie waszych kapłanów, zakonników i wszystkich wiernych, by mieli „wyobraźnię miłosierdzia” i zawsze ją praktykowali. Nie zapominajcie też o tych, którzy z różnych powodów opuszczają kraj i starają się budować nowe życie poza jego granicami. Ich rosnąca liczba oraz ich potrzeby wymagają być może większej uwagi ze strony Konferencji Episkopatu. Towarzyszcie im z odpowiednią troską duszpasterską, aby mogli zachować wiarę i tradycje religijne narodu polskiego.
Drodzy bracia, dziękuję wam za waszą wizytę. Zanieście moje serdeczne pozdrowienie do waszych Kościołów lokalnych i do wszystkich rodaków. Maryja Dziewica, Królowa Polski niech wstawia się za Kościołem w waszym kraju: niech chroni pod swym płaszczem kapłanów, zakonników i zakonnice oraz wszystkich wiernych, i wyprasza dla każdego i dla każdej wspólnoty pełnię łaski Pana. Módlmy się do Niej wspólnie: Sub tuum praesidium confugimus, Sancta Dei Genitrix, nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus, sed a periculis cunctis libera nos semper, Virgo gloriosa et benedicta.

Po raz kolejny obchodzono XIII Dzień Papieski w Parafii Wojskowej w Świnoujściu. Tym razem pod hasłem "Jan Paweł II - Papież dialogu" organizowany razem ze świnoujskim ZHR.
Każda msza miała papieski charakter harcerze służyli do mszy. Kazania głosił proboszcz parafii, opowiadając o Janie Pawle II jako mistrzu dialogu, człowieku, który potrafił słuchać i potrafił rozmawiać.
Po mszy harcerki rozdawały ręcznie przygotowane żółte tulipany. Akcja "Żółte tulipany" została zainicjowana, w pierwszą rocznicę śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II. W tym roku po raz czwarty harcerze dzielili się żółtymi kwiatami z mieszkańcami i gośćmi Świnoujścia. Wręczane tulipany ofiarowanie komuś oznaczają tyle co: "cieszę się na Twój widok". Kolor żółty jest kolorem papieskim - i to właśnie dlatego, w dniu 2 kwietnia ofiarowujemy przechodniom żółte tulipany. Mają one przypominać o tym, że harcerze identyfikują się z nauką głoszoną przez Jana Pawła II, chcą kształtować swoje życie w poszanowaniu drugiego człowieka, radosnym niesieniu pomocy wszystkim potrzebującym i codziennym stawianiu się coraz lepszym. Poza tym rozdawanie z uśmiechem kwiatów potwierdza zawarte w Prawie Harcerskim stwierdzenie, że "Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza".Od harcerzy zaś każdy otrzymywał słowo papieskie, które mógł zabrać ze sobą. Przed kościołem przez cała niedziele odbywała się zbiórka pieniężna na fundusz stypendialny fundacji "Dzieło Nowego Tysiąclecia".

Kapelani Ordynariatu Polowego uczestniczyli w rekolekcjach na Jasnej Górze, które rozpoczęły się wspólną modlitwą w kaplicy jasnogórskiej. Przed Cudownym Obrazem Matki Bożej Częstochowskiej duszpasterze wojskowi oraz kapelani Straży Granicznej, Policji, Biura Ochrony Rządu zawierzali Bogu swój czas rekolekcji oraz wszystkich żołnierzy pełniących misje poza granicami kraju. Modlitwie przewodniczył ks. dr Wojciech Węgrzyniak, kapłan archidiecezji krakowskiej i doktor nauk biblijnych, tegoroczny rekolekcjonista.

- Przychodzimy do Ciebie Maryjo, aby rozpocząć rekolekcje pod Twoim płaszczem, u Twych stóp (…). Zawierzamy Ci wszystkich Polaków na wszystkich kontynentach, którzy służą naszej Ojczyźnie jako żołnierze, jako ci, którzy tej ojczyzny bronią od początku aż do końca. Ty najlepiej znasz, co jest w naszych sercach, jakie trudności, jakie radości, jakie sprawy, dlatego prosimy Cię już na początek zabierz to wszystko i przedstaw swojemu Synowi, abyśmy po trzech dniach wyjechali stąd bardziej zwycięzcy, bardziej wolni, bardziej żołnierscy i bardziej Twoi – zakończył.

Rekolekcjom towarzyszy fragment z Listu św. Judy „Umiłowani, wkładając całe staranie w pisanie wam o wspólnym naszym zbawieniu, uważam za potrzebne napisać do was, aby zachęcić do walki o wiarę raz tylko przekazaną świętym” (Jud 1,3). Ich temat skupia się wokół zagadnienia wiary. W programie znalazły się m.in. konferencje ks. dr. Wojciecha Węgrzyniaka, codzienna Msza św. przed Cudownym Obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, nabożeństwo Drogi Krzyżowej na Wałach Jasnogórskich, rekolekcyjna spowiedź św., Apel Jasnogórski oraz akt zawierzenia służby kapelańskiej Matce Bożej, Hetmance Żołnierza Polskiego. Odbędzie się też odprawa księży kapelanów z biskupem polowym Józefem Guzdkiem.

Uczestnicy rekolekcji wysłuchali dziś pierwszej konferencji, która wprowadziła ich w temat rekolekcji. Ks. dr Wojciech Węgrzyniak podkreślał wartość wiary, bez której prawdziwa wieź z Bogiem nie istnieje. Wiara ma ogromną moc, może przyczynić się do uzdrowienia. Na potwierdzenie tych słów Ksiądz Rekolekcjonista przytoczył słowa Pana Jezusa, który, uzdrawiając chorych, często odwoływał się do ich wiary: „Twoja wiara Cię uzdrowiła”(Łk 17, 19) – mówił.

- Jestem coraz bardziej przekonany, że my kapłani mamy się odznaczać nie organizacją, nawet nie moralnością, nie mediami, wykładami, czy treścią, ale to, co mamy dać światu, to wiara, że jest jeszcze inny świat, bogatszy, który tak uzupełnia człowieczeństwo, że człowiek naprawdę może być szczęśliwszy – powiedział ks. Wojciech Węgrzyniak.

Zdaniem Księdza Rekolekcjonisty wiara, która płynie z przekonania, może przyciągnąć innych do Boga. O takiej wierze będą mówiły tegoroczne rekolekcje.

Słowa powitania skierował do kapelanów biskup polowy Józef Guzdek.

- Serdecznie witam wszystkich księży, którzy korzystają z tego czasu łaski, którzy rozumieją, że jesteśmy powołani do zwycięstwa i, że bojowaniem jest życie człowieka. Ale nie jesteśmy sami. Dlatego tak ważne jest to, aby przekonać się, ze jest z nami Chrystus, że On nas potrzebuje, że będziemy posługiwać się w tej walce tylko i wyłącznie jedną metodą, metodą ewangeliczną – powiedział.

Apel Biskupa Polowego w związku z

69. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego

Miesiąc lipiec rozpoczyna wakacje i okres urlopów. Wielu spośród nas wyjechało nad morze, inni w góry, jeszcze inni do rodziny czy znajomych. Niektórzy zapewne letni wypoczynek mają jeszcze przed sobą. Policja stale prosi podróżnych o ostrożną jazdę i przestrzeganie przepisów drogowych. Sami zapewne zauważyliśmy mniejszą liczbę ludzi w naszych miastach, a większą w miejscowościach wypoczynkowych. Tak dzieje się rokrocznie. Człowiek musi odpocząć po swojej mozolnej i pełnej napięcia pracy. Jest w tym podobny do Boga, który dnia siódmego, po skończeniu dzieła stwarzania, nie pracował.

Czego pragnie dzisiejszy człowiek? Dlaczego wyjeżdża na wakacje?

Przede wszystkim chce odpocząć od zgiełku i pędu codzienności. Pragnie odetchnąć, zatrzymać się, uspokoić, wyciszyć. Dziś właściwie każdy z nas żyje w nieustannym zabieganiu, stresie i napięciu. Wyjeżdżamy na urlop, by zapomnieć, może choć na chwilę, o kłopotach w pracy i problemach dnia codziennego.

Człowiek, by się zrelaksować i nabrać nowych sił, potrzebuje spokoju i ciszy. Pewnie dlatego coraz bardziej modne stają się urlopy spędzane w klasztorach kontemplacyjnych, gdzie wyłącza się telefony komórkowe i gdzie nie ma dostępu do Internetu. Tam panuje cisza, skupienie i jest dużo czasu na modlitwę. Człowiek wraca nie tylko do samego siebie, do rodziny, ale przede wszystkim powraca do Boga.

O wewnętrznym i okazywanym na zewnątrz pokoju mówią dzisiejsze czytania z Pisma Świętego. W pierwszym czytaniu prorok Izajasz stwierdza, że pokój dający radość człowiekowi pochodzi od samego Boga. Tylko On potrafi uspokoić nasze nerwy, napełnić radością, ufnością i szczęściem. Prorok Starego Testamentu mówi, że pokój ten będzie wielki jak rzeka! Skoro więc ten upragniony pokój jest darem Boga, to trzeba o Bogu pamiętać i z Nim razem przeżywać czas wakacji i urlopów.

Ewangelia idzie krok dalej w nauce o wewnętrznym wyciszeniu. Uczniowie Jezusa nie tylko mają sami posiadać wewnętrzny pokój, ale tym pokojem mają obdarowywać innych ludzi, tych, którzy są tego godni: „jeśli tam mieszka człowiek godny pokoju, wasz pokój spocznie na nim” (Łk 10,6). Następnie Jezus poleca uczniom uzdrawiać chorych i głosić królestwo Boże. Uzdrawianie to może polegać nie tylko na leczeniu ciała, ale także duszy. Dlatego każdy z nas ma moc uzdrowić bliźniego, który jest smutny, przez pocieszenie. Możemy uzdrowić człowieka zdenerwowanego, umożliwiając mu wyciszenie się itp. Oprócz uzdrawiania – leczenia zła w bliźnich – powinniśmy głosić królestwo Boże. Trzeba to robić nie tylko słowem, ale nade wszystko czynem. Dlatego tak ważne jest świadectwo naszej postawy. Nie możemy innych gorszyć, choćby naszym zachowaniem na urlopie. Zdarza się bowiem, że mieszkańcy uzdrowisk mówią o wczasowiczach jak o, przepraszam za wyrażenie, motłochu z miasta. A dlaczego? Dlatego że zachowanie urlopowiczów jest poniżej godności człowieka. Dlatego trzeba umieć albo przynajmniej uczyć się racjonalnie i mądrze wypoczywać.

Święty Paweł w Liście do Galatów wyraźnie o tym mówi. Mamy chlubić się nie naszą wolnością, ale mamy mieć radość w Jezusie. Tak – czyli wraz z Bogiem – dobry i mądry człowiek spędza swój czas, również ten wolny od większości obowiązków. Bóg daje odpoczynek, daje pokój i siły do kolejnego etapu naszego życia.
Nie można bowiem mieć wakacji od Boga, od religii, od Kościoła! Zdarza się niekiedy, i to nawet w religijnych rodzinach, że ludzie biorą sobie urlop od Boga! Zapamiętajmy z tego kazania może tylko to jedno, że od Boga nie ma wakacji.

11 lipca br. mija 70 lat od „krwawej niedzieli”, kiedy nacjonaliści ukraińscy rozpoczęli zaplanowaną i przeprowadzoną na szeroką skalę eksterminację polskiej ludności na tzw. Kresach. Zginęły wówczas dziesiątki tysięcy naszych rodaków. Zrównano z ziemią i spalono wiele kościołów oraz zagród, a nawet całe wioski, po których zostały tylko zgliszcza. Rana zadana przed siedemdziesięciu laty nadal krwawi i boli. Szczególnie bolesne jest to, że przez wiele lat usiłowano zabić pamięć o ofiarach rzezi wołyńskiej.
Wspominając tamte tragiczne wydarzenia jednocześnie pytamy: Czy uda się zbudować dobrosąsiedzkie stosunki dwóch narodów za cenę przemilczeń i kłamstw? „Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli” (J 8, 32) – powiedział Jezus. Niech okrągła rocznica rzezi wołyńskiej będzie okazją do uznania prawdy, że nasi Rodacy na Kresach wschodnich ginęli tylko dlatego, że byli Polakami.
Nawiązując do słów naszego narodowego wieszcza Adama Mickiewicza chcemy dziś wołać: „Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie, zapomnij o mnie” (Dziady, cz. III). W pamiętną niedzielę 11 lipca 1943 roku nie dokończono wielu Mszy świętych na wołyńskiej ziemi. Krew Chrystusa z eucharystycznej ofiary zmieszana została z krwią i cierpieniem tych, którzy stali się uczestnikami „Kalwarii Wschodu”. Nie wolno nam zapomnieć o tamtych bolesnych wydarzeniach. Przynaglał nas do tego błogosławiony Jan Paweł II w Bydgoszczy, w 1999 roku mówiąc: „Za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy dali życie dla Chrystusa. Nasz wiek XX, nasze stulecie ma swoje szczególne martyrologium w wielu krajach, w wielu rejonach ziemi, jeszcze nie w pełni spisane. Trzeba je zbadać, trzeba je stwierdzić, trzeba je spisać, tak jak spisały martyrologia pierwsze wieki Kościoła i to jest do dzisiaj naszą siłą – tamto świadectwo męczenników z pierwszych stuleci. Proszę wszystkie Episkopaty, ażeby do tej sprawy przywiązały należytą wagę. Trzeba, ażebyśmy przechodząc do trzeciego tysiąclecia spełnili obowiązek, powinność wobec tych, którzy dali wielkie świadectwo Chrystusowi w naszym stuleciu”.
Liturgia świętej Eucharystii prowadzi do znaku pokoju, pojednania i komunii. Proszę, niech rocznicowe wspomnienia, publikacje i dramatyczne świadectwa uczestników tamtych dni staną się solidnym fundamentem pod budowę dobrosąsiedzkich relacji.
„Ludzkość nie zginie z braku informacji, ale jedynie z braku pamięci i utraty sumienia” – napisał Abraham Heschel. Zaś błogosławiony Jan Paweł II 26 czerwca 2001 r., wynosząc do chwały ołtarzy błogosławionego biskupa Józefa Bilczewskiego, powiedział: „Chrześcijanie obydwóch narodów (polskiego i ukraińskiego) muszą iść razem w imię jedynego Chrystusa, ku jedynemu Ojcu, prowadzeni przez tego samego Ducha, który jest źródłem i zasadą jedności. Niech przebaczenie – udzielone i uzyskane – rozleje się niczym dobroczynny balsam w każdym sercu. Niech dzięki oczyszczeniu pamięci historycznej wszyscy gotowi będą stawiać wyżej to, co jednoczy, niż to, co dzieli, ażeby razem budować przyszłość opartą na wzajemnym szacunku, braterskiej współpracy i autentycznej solidarności”.
W 70 rocznicę rzezi wołyńskiej 11 i 14 lipca br. odbędą się uroczystości podczas których staniemy w prawdzie wobec minionych wydarzeń. Będziemy się modlić za tych, którzy zostali zamordowani. Będziemy też prosić o darowanie win tym, którzy podnieśli rękę na brata oraz o pokojowe współistnienie narodu polskiego i ukraińskiego.
Zarządzam, aby 11 lipca br. we wszystkich kościołach garnizonowych księża kapelani odprawili Msze św. w intencji ofiar zbrodni wołyńskiej oraz razem z wiernymi odśpiewali „Suplikacje”. Tego samego dnia o godz. 12.00 uderzmy w dzwony, aby w ten sposób wezwać wszystkich do modlitwy i refleksji.
7 lipca br., zgodnie z zaleceniami Sekretariatu Episkopatu Polski należy do modlitwy powszechnej podczas niedzielnych Mszy św. dodać okolicznościowe wezwanie w intencji ofiar rzezi na Wołyniu, następującej treści:
Módlmy się o pokój wieczny dla pomordowanych przed 70 laty na Wołyniu, o przebaczenie win i Boże miłosierdzie dla sprawców śmierci i cierpień swoich bliźnich, a także o łaskę wzajemnego przebaczenia i pojednania narodu polskiego i ukraińskiego.
Wszystkim, którzy włączą się w uroczystości 70. rocznicy zbrodni wołyńskiej, aby modlić się w intencji ofiar oraz prosić o wybaczenie doznanych krzywd i pojednanie pomiędzy narodem polskim i ukraińskim, udzielam pasterskiego błogosławieństwa

W środę, w trzecią rocznicę katastrofy prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem, w kaplicy Parafii Wojskowej pw. bł. ks. kmdr. ppor. Władysława Miegonia przy 8 Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu odbyła się msza św. w intencji ofiar.
Nabożeństwo rozpoczęło się od złożenia zniczy przez Dowódcę 8. Flotylli Obrony Wybrzeża Kontradmirała Krzysztofa TERYFTERA oraz Zastępcę Dowódcy 8. Flotylli Obrony Wybrzeża Komandora Krzysztofa ZDONKA pod tablicą pamiątkowa, poświęconej bp. Tadeuszowi Płoskiemu i adm. Andrzejowi Karwecie oraz pozostałym ofiarom katastrofy smoleńskiej. Przy tablicy zaciągnięta została warta honorowa przez marynarzy oraz harcerzy ZHR. Eucharystii przewodniczył proboszcz parafii, mszę uświetnili przedstawiciele służb mundurowych miasta Świnoujście oraz orkiestra garnizonowa. Służbę liturgiczną pełniły harcerki i harcerze z Świnoujskiego Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.
W homilii Proboszcz Parafii ks. kmdr por. Adam BAZYLEWICZ wspominał tamte chwile, by w osobistych modlitwach polecać Bożemu miłosierdziu wszystkich, którzy wówczas zginęli, i prosić o błogosławione owoce ofiary ich życia, zwłaszcza dla naszego narodu, naszej Ojczyzny.

Tegoroczna Niedziela Palmowa to także Światowy Dzień Młodzieży. W danych diecezjach młodzi spotykają się by wspólnie spędzić czas i się po modlić. W Świnoujskiej Parafii Wojskowej tradycją lat ubiegłych, harcerki i harcerze ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, ukazali swą obecność przy ołtarzu oraz przygotowali się do tego dnia pełniąc służbę w kaplicy.
Od tygodnia zbierane były materiały, z których młodzi ludzie w mundurach własnoręcznie wykonywali palmy na przyjazd Chrystusa. To przygotowanie to nie tylko wielogodzinna praca przy robieniu bukietów palmowych, to też nauka polskiej tradycji oraz właściwego przezywania nadchodzącego Wielkiego Tygodnia. Dla młodzieży takie warsztaty, to świetna lekcja pobudzania wyobraźni i rozwijania zręczności w dłoniach. Palmy były rozprowadzane wśród wiernych, harcerze mieli satysfakcję, kiedy zobaczyli wykonane przez nich dzieła niesione w kościele. Na zakończenie proboszcz parafii zwrócił się ze słowem do młodych. Przypomniał o ich wielkiej roli w życiu Kościoła i Ojczyzny.

ks. kpt. Krzysztof Kara, ur. 1970 r. Święcenia kapłańskie w Zgromadzeniu XX Filipinów w 1995 roku. Od stycznia 2005 w Ordynariacie Polowym. Przygotowanie do służby w Żaganiu do czerwca 2006. Przebieg służby: Bydgoszcz /kapelan Żandarmerii Wojskowej, 1 Brygady Logistycznej/, Świętoszów /kapelan 10 Brygady Kawalerii Pancernej/, IX zmiana Afganistan, Legionowo. Wikariusz parafii w Świnoujściu od 16. 03. 2013 r.

Ks. Jorge Bergoglio SJ był jego pierwszym przełożonym zakonnym w Argentynie, a następnie rektorem seminarium, w którym przygotowywał się do kapłaństwa. W tym czasie ks. Bergoglio był też proboszczem parafii obejmującej ubogą robotniczą dzielnicę. W każdy weekend wysyłał swych kleryków na ulice.

„Polecił nam szukać ludzi, rozmawiać z nimi na ulicy, wyszukiwać dzieci, uczyć je katechizmu, odwiedzać chorych – powiedział argentyński jezuita. – Prowadzić misje, odwiedzając ludzi w domu z obrazkami Matki Bożej i Najświętszego Serca Jezusowego. Było to wspaniałe doświadczenie, które bardzo nas zbliżyło do ludzi. Nasz rektor był człowiekiem bardzo otwartym, ale też wymagającym, co jest bardzo ważne u formatora. Zawsze wiele od nas wymagał, ale nigdy nie zostawiał nas samych”.

Ks. Ortiz podkreśla też, że zawsze był pod wrażeniem prostej, ale bardzo głębokiej pobożności swego przełożonego:

„Jest to człowiek wielkiej modlitwy. Wstaje wcześnie, o 4:00 rano, aby się modlić. Ma głębokie życie duchowe. To jest jego siłą. Bardzo głęboko żyje duchowością ignacjańską. To ona integruje jego serce i umysł. Było to widać już wczoraj, kiedy na samym wstępie zachęcił do modlitwy. On już taki jest. Ta postawa upodabnia go do Jana Pawła II, który również dużo się modlił. Myślę, że w posłudze Piotrowej Franciszka zobaczymy jego żywą relację z Bogiem pośród ludzi”.

O postawie Franciszka świadczy np. pierwsza wizyta za murami Watykanu. Papież pojechał do leżącego nieopodal Panteonu Międzynarodowego Domu Pawła VI, gdzie zatrzymał się przed rozpoczęciem konklawe. Zanim zabrał walizkę z rzeczami, zapłacił za pobyt, by, jak powiedział, dać dobry przykład.

„Spotkał się z mieszkańcami i pracownikami. Wizyta miała charakter bardzo serdeczny” – mówi pracujący w Watykanie ks. Arkadiusz Nocoń, od lat mieszkający w tym domu. Pracuje on w Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, której członkiem był kard. Bergoglio:

„Dzisiaj rano przed wyjściem do pracy zostaliśmy zatrzymani w drzwiach. Nagle otwiera się brama i na nasze podwórko wjeżdża samochód, właśnie, z Ojcem Świętym. Po prostu przyjechał, wracając z Bazyliki Santa Maria Maggiore, po swój bagaż, bo zostawił tutaj w pokoju nr 203 swój bagaż, po który miał wrócić po konklawe, a teraz jako Ojciec Święty przyjechał i udał się do naszej jadalni, aby przywitać się z personelem, z paniami z kuchni, z paniami, które sprzątają. No, proszę sobie wyobrazić, jakie były emocje, jaka była radość, ile łez radości. Było to nieprawdopodobne. Otrzymaliśmy wszyscy jego błogosławieństwo, no i cały czas nas zaskakuje, od samego początku”.

Pytany, czy niekonwencjonalne zachowanie nowego Papieża nie zagraża jego bezpieczeństwu, ks. Federico Lombardi stwierdził, że to ochrona musi się dostosować do stylu Papieża Franciszka, a nie odwrotnie. Zresztą, jak dodał watykański rzecznik, już Jan Paweł II zasłynął łamaniem protokołu i chodzeniem w miejsca, które wcześniej wydawały się dla Papieża niewyobrażalne.
Ks. Lombardi nie wykluczył, że Franciszek wkrótce zechce odwiedzić Argentynę. „Czy pojedzie też do Polski, ojczyzny Jana Pawła II, pozwólmy zadecydować nowemu Papieżowi” – powiedział podkreślając, że za nami przecież dopiero pierwsze godziny nowego pontyfikatu.

Ks. Sergiusz Orzeszko, ur. 16 lipca 1976 w Wołominie. Losy rodzinne sprawiły, że pierwsze dwadzieścia lat swojego życia spędził w krajach Europy zachodniej. Ukończył studia paramedyczne na AWF w Warszawie jako fizjoterapeuta ze znaczącym stażem zawodowym w Polsce i w rzymskiej klinice wyspecjalizowanej w traumatologii stawu kolanowego. W roku 2003 został przyjęty do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Cztery lata później za aprobatą przełożonych wstąpił do Instytutu Dobrego Pasterza. Dalsze studia odbył we Francji oraz w Rzymie na uniwersytecie św. Krzyża na wydziale teologii moralnej (II cykl). Wyświęcony na diakona 25 lipca 2011 r. przez kard. Castrillon-Hoyosa w Bordeaux, ostatecznie otrzymał sakrament święceń kapłańskich 11 lutego 2012 roku z rąk J.E. Biskupa Athansiusa Schneidera w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Courtalian (diecezja Chartres). Ksiądz Sergiusz został skierowany do pracy duszpasterskiej w Polsce i posługuje aktualnie w parafii pw. bł Michała Kozala w Świnoujściu. 

Gdy kilka dni temu wieczorem wsiadałem do samochodu przy supermarkecie, z tyłu podszedł do mnie zaniedbany mężczyzna. Zagadnął metodą „na uczciwego”.


– Co będę pana okłamywał, potrzebuję na piwo – powiedział. W pierwszym odruchu chciałem go zignorować, ale przypomniało mi się, że on jest przecież potrzebujący, i to – wbrew deklaracji – niekoniecznie piwa. Wyjaśniłem mu więc, że jestem w Krucjacie Wyzwolenia Człowieka, co oznacza, że nie piję alkoholu w intencji tych, co piją za dużo. I że zobowiązałem się jednocześnie do tego, że nie będę alkoholu kupował, częstował nim i wydawał na niego pieniędzy. – A to rozumiem – powiedział i chciał odejść. Zatrzymałem go. Zaczęliśmy rozmawiać. Opowiadał o sobie, o tragicznych kolejach losu, które doprowadziły go do bezdomności. W trakcie rozmowy uświadomiłem sobie, że on naprawdę rozpaczliwie czegoś potrzebuje. Że jest nawet bardziej samotny niż czytelnik gazety przejętej przez Hajdarowicza. Poczułem się bezradny. W myśli poprosiłem Boga o pomoc. W tym momencie przyszedł mi do głowy fragment z Listu św. Jakuba: „Jeśli na przykład brat lub siostra nie mają odzienia lub brak im codziennego chleba, a ktoś z was powie im: Idźcie w pokoju, ogrzejcie się i najedzcie do syta! – a nie dacie im tego, czego koniecznie potrzebują dla ciała – to na co się to przyda?”. 
Ewidentnie temu człowiekowi brakowało codziennego chleba, wybraliśmy się więc do supermarketu. On ładował do wózka chleb, mleko, opiekane śledzie, masło… i przy każdym artykule pytał nieśmiało: mogę jeszcze? Gdy wyszliśmy ze sklepu, on miał zakupy, a ja poczucie, że spotkał mnie zaszczyt i że to ja zostałem obdarowany. Potem podwiozłem go w pobliże miejsca, w którym nocował. Stojąc na ulicy zapytałem go, czy chciałby zmienić swoje życie. 
– No przecież, ale jak? – zdziwił się. 
– Czy wierzy pan, że Jezus Chrystus przyszedł, żeby pana zbawić, i zależy Mu na panu dużo bardziej niż panu? – powiedziałem. 
– Wierzę – odpowiedział po prostu. 
– A chce pan oddać Mu swoje życie? 
– Chcę. 
Pomodliliśmy się, tak jak staliśmy. Powtarzając za mną, powiedział Jezusowi, żeby był jego Panem, że oddaje się Mu bez zastrzeżeń, że przebacza tym, którzy mu zawinili. Potem padliśmy sobie w objęcia. Oczy mu się szkliły (no, mnie też trochę). Wtedy powiedział coś, co mnie prawie powaliło: – Bardzo ci dziękuję. Nawet nie za to, co mi kupiłeś… ale za tę modlitwę. 
Wahałem się, czy opowiedzieć tę historię, to ostatnie zdanie jednak przeważyło szalę. Bo w nim doskonale widać odpowiedź na pytanie, o co właściwie chodzi w ewangelizacji: o umożliwienie spotkania z Jezusem. Spotkania – nie swatania Go na odległość. Bo ludzie potrzebują JEZUSA dużo bardziej niż czegokolwiek. On jest „artykułem” ich pierwszej potrzeby, nawet gdy gonią za tym, co ich niszczy. Nie wiedzą, że On naprawdę żyje i działa i że naprawdę Mu na nich zależy. A nie wiedzą, bo się do Niego nie zwrócili. Zapyta ktoś, co takie oddanie życia Jezusowi zmienia. Gdyby oddał, toby nie pytał. 


Fast-nawrócenie


Parafia Kościoła episkopalnego (amerykańska wersja anglikanów) w teksańskim mieście Spring z okazji Środy Popielcowej zorganizowała coś w rodzaju McDrive, tyle że zamiast hamburgera był popiół z dodatkiem formuły „z prochu powstałeś i w proch się obrócisz”. Duchowny zapowiedział, że będzie przez cały dzień dyżurował na przykościelnym parkingu, oferując chętnym znak nawrócenia bez konieczności wysiadania z auta. Inicjatywa szlachetna, tyle że w Popielcu i całym Wielkim Poście chodzi o coś odwrotnego: trzeba się zatrzymać i wysiąść. Kierowca na trasie mija tyle znaków, że znak nawrócenia może mu się pomylić z zakazem nawracania.

Zmienić na „zdrowy”


Jak pisaliśmy już w GN, nawet na liście Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) transseksualizm figuruje w kategorii poważnych „zaburzeń umysłowych i behawioralnych”. Ponieważ Ruch Palikota zaangażował się w promocję tej przypadłości jako prawa człowieka, serwis Gosc.pl poprosił rzecznika tej partii posła Andrzeja Rozenka o komentarz. – Absolutnie nie uważam, aby transseksualizm był chorobą psychiczną. Jeżeli tak jeszcze jest na liście WHO, to trzeba to zmienić – oświadczył Rozenek. Tak się to tam odbywa. Tylko po co jakieś WHO, skoro wystarczy Rozenek?

Test Bartosia


Wśród komentarzy znalazło się ironiczne pytanie: „Jakim sposobem związki partnerskie mogłyby zaszkodzić mojemu małżeństwu?”. Tkwi w nim założenie, że ludzie, o ile nie śpią w jednym łóżku, nie mają na siebie żadnego wpływu – a i gdy śpią, to też niekoniecznie. I jeszcze takie założenie, że bliźni może robić ze sobą cokolwiek – nie należy mu przeszkadzać, o ile on nie przeszkadza mnie. Według tej koncepcji zło nie istnieje – no, może z wyjątkiem „homofobii”, więc nic człowiekowi nie grozi, tako w niebie, jak i na ziemi. Zwłaszcza że nieba się w nic praktycznie nie miesza. Niech więc każdy robi, co chce, ja jestem okej, ty jesteś okej.

Nasuwa się Mickiewiczowe „Głupiec mówi: Niech sobie źródło wyschnie w górach, byleby mi płynęła woda w miejskich rurach”. Gdyby rzeka wysychała w tej samej chwili, gdy odetnie się ją od źródła, reakcja na wszelkie próby odcinania byłaby natychmiastowa i powszechna. Społeczeństwo widziałoby, że tacy źródlani majsterkowicze są groźniejsi od Al-Kaidy, i działałoby szybciej niż premier Tusk, gdy biegł na mównicę „prostować” antypartnerską wypowiedź ministra Gowina. Ale że woda długo jeszcze płynie, wielu wyciąga wniosek, że nic w tym złego i majstrowanie przy źródłach jest nawet całkiem sympatyczne. Co tam, że wody ubywa i że widać dno – to dno wydaje się nawet, ho, ho, seksowne.

Gdy Francuzi przed laty wprowadzali u siebie związki partnerskie, nie widzieli, że szykują sobie katastrofę. Przeszło to bez większych problemów, bo „oczywiście” nie miało mieć nic wspólnego z małżeństwem i z adopcją dzieci. Dziś, gdy już dno się odsłoniło i okazało się, że będą i jednopłciowe „małżeństwa”, i chyba dzieci też im oddadzą na zdeprawowanie, tłumy Francuzów wyległy na ulice. Szli, krzyczeli, protestowali. Za późno! Trzeba było podnosić raban, gdy inżynierowie społeczni domagali się palca. Jeszcze gdy chcieli ręki, dało się coś zrobić. Ale co teraz, gdy z demokratycznym mandatem dobierają się do głowy?

Czasem słyszę, że niepotrzebnie piszę o obłędnych postępach „postępu” za granicą. Że co nas to obchodzi. Ależ dużo! Gdy u nas będzie podobnie, żadne pisanie nie pomoże. Są rzeczy, na które trzeba reagować wtedy, gdy jeszcze nie widać ich skutków. Gdy skutki widać, większa część społeczeństwa jest już urobiona i w samobójczym pędzie dąży do zagłady.

Cesarstwo Rzymskie można było – i należało – naprawiać, gdy u szczytu jego potęgi pojawiły się pierwsze pęknięcia. Gdy każdy widział, że jest źle, imperium było już nie do uratowania. Rozlazłe społeczeństwo nie potrafiło powstrzymać barbarzyńców o paskudnych manierach, ale mocnym kręgosłupie.

Są tacy, którym żaden dzwonek alarmowy nie przerywa słodkiego snu. To sen o świecie, w którym obywatel pod troskliwym okiem służb mówi tylko miłe rzeczy, dzieci nie karci, ptaszki karmi, wszystko toleruje, i w którym w zamian za to władza zapewnia mu opiekę „od becika do zastrzyka”.
A potem już nie będzie dzwonka. A tym bardziej dzwonu – nawet na pogrzebie. Muezini nie dzwonią.

Ludziom „postępu” przybył kolejny bohater. Zgodnie z nową, choć trudno powiedzieć czy świecką, tradycją, „znany duchowny” (po prawdzie, to dopiero teraz znany), po ćwierćwieczu życia w tym stanie, publicznie pożegnał się z zakonem i kapłaństwem. Trudniej poszło mu rozstanie z głoszeniem kazań. W kaznodziejskim stylu opisał swój czyn w liście zamieszczonym w internecie. „Mam takie głębokie poczucie, że się w końcu odważyłem, by żyć i kochać. Że nareszcie dojrzałem do miłości” – stwierdził tam między innymi.

Zaraz poszło to w pochwalnym klimacie na stronie „Wyborczej” i w tabloidach, i tym sposobem salonowy panteon „byłych duchownych” wzbogacił się o kolejnego świątka.

Oto swój, bo światowy, człowiek. Zmądrzał. Dojrzał do „zwykłej miłości”, co znaczy, że służyć miłości niezwykłej, bo wiecznej, to niedojrzałość. Zrozumiał, co to miłość – ludzka, ta, którą się teraz uprawia, szczególnie gdy hormony skoczą. Takiego księdza to my chętnie posłuchamy. Napisał przecież: „Wierzę w Boga, który stoi po stronie życia i miłości. Zwyczajnego życia i zwyczajnej miłości”.

Nooo! To my rozumiemy! O takim Bogu nam mów, a nie tam o jakichś metafizycznych dyrdymałach. A teraz – witaj wśród dojrzałych! Znamy w miłości fajne myki, chętnie cię nauczymy.

Odejścia z kapłaństwa i zakonu zdarzały się zawsze, podobnie jak zdrady małżeńskie i porzucenia rodzin. Ludzie ulegają pokusom, ponoszą klęski – żadna nowość. Grzech nas niszczy, a im większy pewniak, tym łatwiej wpada w jego sidła. To też nie nowość. Ale nowością jest robienie ze zdrady jakiegoś wzniosłego aktu, czegoś, co należy uzasadnić wyższymi racjami i przedstawić jako etap rozwoju. Jest to sposób na poprawienie sobie notowań u ludzi, ale ceną jest to, co Jezus nazwał zgorszeniem.

Gdyby odchodzący duchowny powiedział: „zawiodłem, żałuję”, towarzyszyłyby mu współczucie, modlitwa, i refleksja o własnej kruchości. On jednak mówi, że teraz wreszcie wszedł na właściwą drogę, co oznacza, że wszystko, co było dotąd, było w najlepszym razie niepełne.

Gdy zakonnik z gracją depcze słowo, jakie dał Bogu wobec wielu świadków, jak oczekiwać od męża, żeby dotrzymał słowa danego żonie? Jak w ogóle oczekiwać prostej słowności, skoro można z podniesionym czołem łamać obietnice największe?
Człowiek jest słaby i upada – jasne. Ale trwać w upadku i publicznie chwalić się tym, to już nie słabość – to wybór. Nie działoby się to, gdyby nie było klimatu uznania dla niewierności. Gdy pasterz jest niewierny, to niewiernym owcom zaraz raźniej. Więc biorą go w obronę. „Miał trwać w zakłamaniu?” – beczą. Nie, drogie owieczki. Gdy ktoś zdradza żonę, to ma do niej wrócić i błagać ją o przebaczenie, a nie na stałe „uczciwie” zameldować się u kochanki. Żoną zakonnika jest Kościół. Nie ma takiej sytuacji, w której człowiek musi grzeszyć. „Musi” tylko wtedy, gdy chce. Ale to nie jest miłość – ani „zwykła”, ani jakakolwiek. I to nie jest dojrzałość, gdy jednym kazaniem przekreśla się wszystkie inne, które się wygłosiło w imię wiecznej Miłości.

Środa Popielcowa rozpoczyna okres czterdziestodniowego przygotowania do największej chrześcijańskiej uroczystości - Świąt Paschalnych. Wielki Post, bo tak nazywa się ten okres, trwa do początku liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek.
Już w II wieku, dla lepszego przygotowania do przeżycia Świąt Paschalnych, dodano dwa dni postu przed tym świętem. Wspomina o tym Tertulian (+ ok. 240). Św. Ireneusz (+ ok. 202) pisze, że za jego czasów zwyczaj ten istniał również w Galii: ku czci 40-dniowego postu Pana Jezusa był nakazany post 40-godzinny (obowiązywał zatem w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę). W wieku III poszczono już cały tydzień. Wreszcie na początku wieku IV wprowadzono post 40-dniowy na pamiątkę postu Jezusa Chrystusa. Po raz pierwszy wspomina o tym św. Atanazy z Aleksandrii w liście pasterskim z okazji Wielkanocy z 334 r. Chodziło o to, aby jak najlepiej przygotować wiernych do świąt wielkanocnych.
Według świadectwa Ægerii (w. IV) post 40-dniowy był powszechnie znany. Potwierdza to także św. Cyryl Jerozolimski, kiedy pisze w swoich katechezach o 40 dniach pokuty. Na Wschodzie jednak Wielki Post obchodzono przez 8 tygodni, a to dlatego, że soboty i niedziele były wolne od postu. Chodziło więc o uzupełnienie pełnych 40 dni postu. W wieku VI w Rzymie post rozpoczynał się 6 tygodni przed Wielkanocą. Jednak po odliczeniu niedzieli, w które nigdy nie poszczono, post trwał właściwie tylko 36 dni. Dlatego w wieku VII dodano brakujące dni i wyznaczono jako początek Wielkiego Postu Środę Popielcową. Ostatecznie środa jako początek Wielkiego Postu weszła na stałe do tradycji rzymskiego kościoła w 1570 roku. Od św. Grzegorza I Wielkiego (+ 604) datuje się powstanie "przedpościa". Na trzy tygodnie przed Wielkim Postem wprowadzał Kościół fioletową, pokutną barwę szat liturgicznych, z modlitw i śpiewów usuwano radosne Alleluja, do roku zaś 1248 w tym czasie obowiązywał również post, chociaż w formie złagodzonej.
We wspomnianym 1248 roku papież Innocenty IV skrócił Wielki Post, wyznaczając go od Środy Popielcowej. Przedpoście było więc rodzajem przedsionka, wprowadzającego w nastrój Wielkiego Postu. Reforma liturgiczna ostatnich lat Przedpoście zniosła. W Polsce Wielki Post zachowywano wraz z Przedpościem (łącznie 70 dni) jeszcze w niektórych stronach w wieku XVIII, a nawet XIX. W niedzielę post nie obowiązywał i dotąd nigdy nie obowiązuje - każda niedziela bowiem ma charakter uroczystości.

Sam zwyczaj posypywania głów popiołem na znak żałoby i pokuty, celebrowany w Środę Popielcową, znany jest w wielu kulturach i tradycjach, m.in. w starożytnym Egipcie, u Arabów i w Grecji. W liturgii pojawił się on w VIII w. Pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X w. W 1091 r. papież Urban II wprowadził ten zwyczaj jako obowiązujący w całym Kościele. W tym też czasie ustalono, że popiół do posypywania głów wiernych ma pochodzić z palm poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku.

Ksiądz wikariusz świnoujskiej Parafii Wojskowej od jutra pełnić będzie posługę w Gdyni. W niedzielę, 13 stycznia, o godzinie 12.00 odbyła się Msza Święta, podczas której pożegnaliśmy księdza kpt. Adama Rogackiego. Podczas mszy tłumnie żegnali go parafianie a wśród nich marynarze, harcerze i dzieci.

Jerzy Owsiak chciał nauczyć młodzież, żeby pomagała staruszkom przechodzić na tamtą stronę. Nie, nie chodzi o jezdnię. W rozmowie z Dziennikiem.pl opowiedział się za… eutanazją.

„Ja bym się nie bał rozpocząć dyskusji na ten temat. Osobiście dopuszczam taki sposób pomocy, bo ja to tak rozumiem – eutanazja to dla mnie pomoc starszym w cierpieniach” – oznajmił. Przyznał też, że boi się zniedołężnienia. „A najbardziej dysfunkcji, o których człowiek nie wie, jak demencja, alzheimer. Te choroby dotykają nie tylko seniora, ale wszystkie osoby, które żyją w jego otoczeniu, często wręcz degradują całe rodziny” – dodał.

Gdy oburzenie tymi słowami przekroczyło poziom Wisły pod Toruniem, lider WOŚP oświadczył, że jednak nie jest zwolennikiem eutanazji, bo, jak rzekł, „moja prywatna opinia, moje prywatne rozterki związane z problemem, o którym mowa, zostały wyolbrzymione i niebezpiecznie spłaszczone”.

Wygląda na to, że Jerzy Owsiak źle ocenił „dojrzałość społeczną” i wyszedł z eutanazją przed orkiestrę. A że ta orkiestra właśnie przygotowywała się do finału, zaszła obawa, że tym razem może nie paść rekord w zbiórce pieniędzy. I to prawdopodobnie sprawiło, że Owsiak zaczął zwalczać poglądy Owsiaka. Nie do końca jednak, bo w wywiadzie dla „Wyborczej” powiedział: „Nie twierdzę, że mamy się opowiadać za eutanazją, ale żeby zacząć wreszcie po ludzku o niej rozmawiać”.

Typowe „za, a nawet przeciw”. Co to znaczy „po ludzku rozmawiać” o zabijaniu ludzi chorych i starych? Trzeba założyć krawat i mówić ściszonym głosem – to będzie po ludzku? Jakim prawem ktokolwiek śmie w ogóle podnosić taką kwestię?

Charakterystyczne, że – jak wynika ze słów Owsiaka – nie boi się on zacząć dyskusji na temat eutanazji, bo… boi się zniedołężnienia. Nie jest to więc żadna forma troski o innych, lecz owoc własnego strachu przed przyszłością. On boi się trudności życia, dlatego nie boi się rozpętać dyskusji o prawnej możliwości ucieczki od życia. Można to zrozumieć, a nawet współczuć, bo to znak postchrześcijańskiego braku nadziei. Problem jednak w tym, że prywatny strach Owsiaka przed stanem, jakiego by sobie nie życzył, popycha go do promocji koszmarnych idei w sferze publicznej. Tego nie można tolerować, bo za tym pójdzie przyzwyczajenie, potem zobojętnienie, wreszcie akceptacja, a nawet pochwała skrajnego barbarzyństwa, jakim jest selekcja ludzi wedle stanu ich zdrowia.

Mamy za sobą okres wzmożonego życzenia sobie różnych rzeczy. Wśród nich najczęściej bodaj życzono zdrowia, często uzupełniając to zwrotem: „zdrowie jest najważniejsze”. Jerzy Owsiak zdaje się tak właśnie uważać, bo jakoś niechętnie odnosi się do obrony życia chorych nienarodzonych dzieci, a teraz – jak widać – sugeruje, że i starsi, gdy są chorzy, przestają być przydatni.
Otóż nie – najważniejsze jest człowieczeństwo. A ono nie zależy od stanu zdrowia.

W dniu 14. stycznia 2013 roku, o godzinie 11.59 ,sygnałem "Słuchajcie wszyscy" ,w Świnoujściu rozpoczną się uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej 20. rocznicę zatonięcia promu M/F Jan Heweliusz.
Punktualnie w południe rozlegną się dźwięki kurantów oraz syren okrętów i statków.

W uroczystościach udział wezmą zachodniopomorscy parlamentarzyści , przedstawiciele władz samorządowych województwa i miasta, rodzin marynarzy, armatora promu, delegacje miejskich instytucji i organizacji pozarządowych, służb mundurowych, szkół i organizacji harcerskich.
Tablicę, przy której asystę honorową wystawią marynarze 8.FOW, harcerze i uczniowie Zespołu Szkół Morskich, poświęci Ksiądz Dziekan Zbigniew Rzeszótko.
Medalami pamiątkowymi uhonorowane zostaną instytucje i osoby wspomagające ufundowanie tablicy.

INSTYTUCJE:

1. EUROAFRICA SHOPPING LINES CYPRUS Ltd.
2. UNITY LINE – Sp. z o.o.
3. Fundacja PRO PUBLICO MARE Szczecin
4. PORT HANDLOWY ŚWINOUJŚCIE – Sp. z o.o.
5. TERMINAL PROMOWY ŚWINOUJŚCIE – Sp. z o.o.
6. Rada Powiatowa SLD ŚWINOUJŚCIE



OSOBY PRYWATNE:

1. Wiktoria i Tomasz DZIWOTA
2. Małgorzata ŻYLAK
3. Brygida i Marian SIEMCZONEK
4. Janusz ŻMURKIEWICZ
5. Waldemar BUCZYŃSKI
6. Stanisław BARTKOWIAK
7. Paweł SUJKA
8. Jerzy LENDA

Pomysł ufundowania i odsłonięcia tablicy pamiątkowej wyszedł w ubiegłym roku od członków Społecznego Komitetu Ufundowania Tablicy. To ten sam, który w czerwcu 2005 roku, w imieniu mieszkańców naszego miasta, doprowadził do odsłonięcia pamiątkowej tablicy w rocznicę zatonięcia trawlerów „Czubatka” i „Cyranka” należących do Przedsiębiorstwa Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich „Odra” w Świnoujściu.
- Musimy w naszym mieście kontynuować morskie tradycje, a są nimi – niestety, także nasze morskie tragedie. Nie możemy o nich zapominać – mówi kpt. Waldemar Buczyński, radny i jeden z członków SKUT.
Przewodniczącym SKUT został Prezydent Miasta Janusz Żmurkiewicz.W jego skład weszli również radni Stanisław Bartkowiak i Paweł Sujka.
- To bardzo cenna inicjatywa – mówi Prezydent. – Zatonięcie promu „Jan Heweliusz” było największą katastrofą morską w historii polskiej floty handlowej. Zginęło w niej 55 osób.

Uroczystość zakończy Hymn do Bałtyku w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej 8.Flotylii Obrony Wybrzeża.

7 stycznia br. podczas rozprowadzenia na terenie Akademii Marynarki Wojennej były wikariusz ks. Adam Rogacki, wobec całego stanu osobowego, po odczytaniu decyzji Biskupa Polowego WP, zostaje powitany w nowym miejscu pełnienia służby. Zostaje mu także przez Komendanta - kontradmirała dr inż. Czesław DYRCZA powierzona troska o duchowy wymiar  kadry, pracowników oraz studentów uczelni. Jedocześnie Rektor podziękował poprzednikowi ks. kmdr ppor. Radosławowi Michnowskiemu za pełnioną służbę w środowisku akademickim oraz życzył powodzenia w pełnionej misji w morzu. 

KAŻDY NOWY ROK niesie z sobą oczekiwanie lepszego świata. Dlatego proszę Boga, Ojca ludzkości, by obdarzył nas zgodą i pokojem, aby wszyscy mogli zrealizować dążenia do życia szczęśliwego i dostatniego.
50 lat po rozpoczęciu Soboru Watykańskiego II, dzięki któremu umocniła się misja Kościoła w świecie, z otuchą stwierdzamy, że chrześcijanie, jako lud należący do Boga i z Nim zjednoczony, który pielgrzymuje pośród ludzi, angażują się w historię, dzieląc z nimi radości i nadzieje, smutki i trwogi,głosząc Chrystusowe zbawienie i promując pokój dla wszystkich. Faktycznie w naszych czasach, które cechuje globalizacja, i jej pozytywne i negatywne aspekty, jak również wciąż trwające krwawe konfl ikty i zagrożenie wojny, konieczne jest odnowione i zgodne zaangażowanie w dążenie do wspólnego dobra, do rozwoju wszystkich ludzi i całego człowieka (...)

Wystrój wg. pomysłu Józefa Mazur i Andrzeja Wilk.

Z dniem 31 stycznia 2012 roku, decyzją Biskupa Polowego Wojska Polskiego, ks. kpt. Adam Rogacki, kończy swoją posługę w garnizonie Świnoujście. Jego następną placówką i miejscem posługi duszpasterskiej będzie Parafia w Gdyni. Jednocześnie będzie kapelanem Akademii Marynarki Wojennej. 

Marynarskim zwyczajem w jednostkach 8. Flotylli Obrony Wybrzeża odbyły się spotkania opłatkowe. W przedświątecznym tygodniu kadra i pracownicy jednostek wojskowych w garnizonach Świnoujście, Dziwnów i Kołobrzeg składali sobie wzajemnie życzenia świąteczne.

Podczas uroczystych spotkań, w obecności księży z Parafii Wojskowych dzielono się opłatkiem i składano sobie wzajemnie życzenia świąteczne, zarówno te dotyczące służby oraz pracy, jak i bardziej osobiste. W dowództwie świnoujskiej flotylli, podczas uroczystości z kadrą i pracownikami wojska spotkał się kontradmirał Krzysztof TERYFTER. W spotkaniu opłatkowym uczestniczyli także zaproszeni przedstawiciele służb mundurowych i harcerstwa (ZHR Świnoujście), stowarzyszeń kombatanckich oraz Poseł na Sejm – pani Ewa ŻMUDA – TRZEBIATOWSKA. Uroczystość uświetniły kolędy wyśpiewane przez wychowanków koła muzycznego z Klubu 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. Światło betlejemskie, które harcerze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej przywieźli ze Szczenina, zostało przekazane Dowódcy 8.FOW.

Jeśli akceptuje się tylko dzieci „chciane”, chce się tylko akceptowane.

Nie było miejsca w Betlejem. Nie chcieli Dzieciątka – użalają się ludzie. Ale o co chodzi? Przecież ludzie u nas chronicznie nie mają dziś miejsca dla dzieciątek. No chyba że akurat wyjątkowo są „chciane”. Czyli zaplanowane. Te się rodzi, gdy rodzice są pewni, że wszystko zagra. Gdy ma się mieszkanie, pieniądze, standard. Gdy wszystko jest przygotowane, zabezpieczone, kiedy człowiek nasycił się karierą, zaspokoił ambicje. Oczywiście to wszystko z poczucia odpowiedzialności. No bo przecież nie można powoływać na świat człowieka, żeby cierpiał, na przykład z braku własnego biurka albo przez brak dostępu do internetu.

I tak przybywa „odpowiedzialnych”, którzy akceptują tylko to, co według nich jest absolutnie sprawdzone i bezpieczne. Żadnych niespodzianek! Mam mieć w życiu tylko to, co sobie zaplanowałem. Tymczasem jeśli ludzkość rozwijała się i wzrastała w siłę, to głównie dlatego, że ludzie – szczególnie w zakresie rodzicielstwa – nie mogli za dużo planować. Dzieci były zawsze darem i niespodzianką. Kochało się je więc tak, jak się pojawiały – i tyle, ile się pojawiło. I były znakiem błogosławieństwa, źródłem radości i dumy. Rodziły się w każdych warunkach, a nie tylko wtedy, gdy „były warunki”. Gdyby poprzednie pokolenia uzależniały rodzicielstwo od możliwości materialnych, nie byłyby żadnymi poprzednimi pokoleniami. Nigdy nie było warunków dla dzieci i nigdy nie będzie, bo gdy ludzie mają okazję planować swoje (i cudze) życie, to – o ile nie są motywowani wiarą – z reguły kalkulują tchórzliwie i małodusznie. A jeśli jeszcze czytają modne ostatnio wyliczenia, ile też kosztuje wychowanie jednego dziecka, łatwo dojdą do wniosku, że lepiej poprzestać na samochodzie i piesku.

Jak to się dzieje, że narody ubogie i skrajnie ubogie mają dzieci, a bogate coraz częściej ich nie mają? Jak to się dzieje, że Polska wymiera i trzeba opóźniać emeryturę, skoro na tle innych jesteśmy krajem zamożnym? Czy wszystko tłumaczy kiepska polityka prorodzinna? Z Księgi Wyjścia wiemy, że Izrael najbardziej rozmnożył się w Egipcie, w „domu niewoli”. Im gorzej im było, im bardziej ich Egipcjanie gnębili, tym więcej im się dzieci rodziło. Do tego stopnia, że faraon wprowadził nakaz aborcji (ze względów technicznych pourodzeniowej) żydowskich chłopców. Ale żydowskie położne „bały się Boga i nie wykonały rozkazu króla egipskiego”. I dalej czytamy, że „Bóg dobrze czynił położnym, a lud izraelski stawał się coraz liczniejszy i potężniejszy” (Wj 1,15-20).

Czy to nie ciekawe? Wciąż im było ciężko, a jednak stawali się potężnym narodem. Bóg im błogosławił, bo byli otwarci na życie.
Argument z błogosławieństwa Bożego oczywiście nie trafi do niewierzących, ale – pobudka! – ja to piszę do wierzących. Bóg domaga się zaufania Mu we wszystkim, a zaufanie oznacza przełamanie lęku i przyjęcie planu Bożego. Kto celebruje własne planowanie, niech wie, że sam Jezus był dzieckiem nieplanowanym – Maryja inaczej widziała swoją przyszłość. Ale na słowo Boga je zmieniła. Gloria in excelsis Deo!

Takimi słowami modlimy się, codziennie odmawiając modlitwę Ojcze nasz, której Pan Jezus nauczył Apostołów. W nowszych tłumaczeniach Ewangelii wg św. Mateusza czytamy jeszcze inną wersję tej modlitwy: „Nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie” (Mt 6, 13). Takie tłumaczenie wydaje się być lepsze od tradycyjnego, ponieważ nie sugeruje nawet, że Bóg mógłby kusić człowieka, On jedynie dopuszcza możliwość kuszenia człowieka przez złego ducha.

Kiedy jednak czytamy rozważania św. Tomasza, okazuje się, że sprawa jest bardziej skomplikowana. Cytuje on bowiem na początku zagadnienia Księgę Rodzaju, w której czytamy, że „Bóg kusił Abrahama” (Rdz 22,1). Nieco dalej zaś przytacza fragment Księgi Powtórzonego Prawa: „Kusi was Pan, Bóg wasz, aby jawne było, czy Go miłujecie.” (Pwt 13, 4). Jeżeli jednak sięgnęlibyśmy do Biblii Tysiąclecia, to we wszystkich tych miejscach słowo „pokusa” zastąpione zostało słowem „próba”. Mamy zatem tutaj językowe poplątanie i aby zrozumieć naturę pokusy, musimy najpierw zająć się nieco problemami polskiej i łacińskiej terminologii.

Czym jest pokusa?

Powyższe problemy biorą się z nieco innego znaczenia polskiego słowa „pokusa” i łacińskiego terminu „tentatio”. Podczas gdy mówiąc o pokusie w języku polskim, mamy na myśli przede wszystkim nakłanianie do zła, które odbywa się na różne sposoby, łaciński termin „tentatio” oznacza w pierwszym znaczeniu próbę i doświadczenie. O ile pokusę rozumiemy zawsze jako zło, o tyle doświadczenie może mieć wymiar pozytywny. Z takim pozytywnym wymiarem doświadczenia mamy do czynienia bardzo często. Kiedy na przykład kierownik w pracy daje pracownikowi trudne zadanie, to właśnie w pewnym sensie go doświadcza. Jeżeli uda mu się to zadanie wypełnić, kierownik wie, że może na tym człowieku polegać, ponieważ jest odpowiedzialny, kreatywny, sprawny organizacyjnie itp. Dlatego właśnie św. Tomasz dalej zauważa, że doświadcza się kogoś po to, aby uzyskać wiedzę o nim. W takim przypadku nie każde kuszenie musi być złe. Znaczenie łacińskiego słowa „tentatio” jest po prostu szersze i dlatego właśnie można je rozumieć nie tylko negatywnie.

Kolejną bardzo ważną dla zrozumienia naszego problemu informację, dostarcza nam Doktor Anielski pisząc: „Otóż niekiedy na tym się nie poprzestaje, ale ta wiedza służy do osiągania innego celu, dobrego lub złego; celu dobrego, np. gdy ktoś chce o kimś wiedzieć, jakim jest pod względem wiedzy lub pod względem cnoty czy charakteru po to, aby go postawić na wyższym stanowisku; celu złego, gdy chce to wiedzieć po to, żeby go zwieść lub zniszczyć.” Innymi słowy, złem nie jest samo poddawanie próbie, ale cel, dla którego się to robi. Bardzo rzadko jest tak, że doświadczenie kogoś służy tylko i wyłącznie dowiedzeniu się, jak się ktoś zachowa. Ta wiedza jest jedynie środkiem, ponieważ sprostanie trudnej sytuacji pozwala nam na przykład zaufać danej osobie. Kiedy nasz przyjaciel pomoże nam w potrzebie, to nie tylko wiemy, że potrafi się tak zachować, ale to oznacza, że możemy mu ufać i że faktycznie jest prawdziwym przyjacielem. Zdarza się jednak także i tak, że daje się człowiekowi zadanie niemożliwe dla niego do wykonania i stawiając go przed taką sytuacją, czyni się to już z intencją zniszczenia tego człowieka. Jak zatem widzimy, choć złe duchy przede wszystkim kuszą człowieka, to jednak w szerszym znaczeniu (poddawania próbie) kusić może także sam człowiek, a nawet i Bóg.

Aby się okazało...

Jeżeli więc Bóg, który przecież wie wszystko, poddaje próbie, to czyni to nie dlatego, żeby samemu się przekonać, co jest w sercu człowieka i do czego jest on zdolny, ale po to, aby inni widzieli przykład dobrego postępowania i wierności prawdzie. Najlepiej ilustruje to chyba Księga Hioba, w której Bóg dopuszcza kuszenie i nieszczęścia spotykające go, aby inni mogli zobaczyć jego wierność i prawdomówność (Hi 42, 7-9). Podobnie św. Tomasz rozumie przytoczone wyżej przykłady z Księgi Rodzaju i Powtórzonego Prawa.

Poza tym, jak widzieliśmy, człowiek może poddawać próbie drugiego człowieka po to, aby mu pomóc. Może w ten sposób przygotować go do dania mu awansu, ale także, w sytuacji, kiedy nie dostrzega on swoich możliwości poddanie doświadczeniu może służyć tylko temu, aby przekonał się on, że potrafi znacznie więcej niż przypuszcza. Nie trzeba chyba dodawać, że taka forma pokusy, o ile jest dokonywana w miłości, wcale nie jest zła. Jednak są także wypadki, w których człowiek grzeszy kusząc kogoś, aby go zniszczyć i upokorzyć. I w końcu zdarzają się jeszcze inne sytuacje, o których mówi nam Pismo Święte, a w których człowiek ośmiela się kusić samego Boga. Tak właśnie się stało, kiedy Izraelici wystawiali Boga na próbę na pustyni w Meriba: „...tutaj kłócili się Izraelici i wystawiali Pana na próbę, mówiąc: „Czy też Pan jest rzeczywiście pośród nas, czy nie?”” (Wj 17, 7). Jak widzimy celem kuszenia Boga była w tym przypadku wiedza i dlatego św. Tomasz pisze: „I tak człowiek kusi niekiedy po to tylko, by wiedzieć. Z tego też powodu kuszenie Boga uważa się za grzech, bo człowiek jakby tego niepewny, ośmielał się doświadczać potęgę Boga.”

Kuszenie do grzechu

Tutaj w końcu dochodzimy do sytuacji właściwego kuszenia, którego dokonuje zły duch. Jeszcze raz podkreślmy, że celem złego ducha jest zawsze zniszczenie człowieka i oddzielenie go od Boga. I nawet jeżeli człowiekowi uda się przeciwstawić pokusie, to i tak zły duch wcale nie kusił go, aby kuszony odniósł nad nim zwycięstwo. Ponieważ złe duchy działają na człowieka zawsze w taki sposób, dlatego Doktor Anielski stwierdza, że szczególnie złym duchom przypisuje się kuszenie, jako czynność im właściwą.

Aby sprawę jeszcze lepiej wyjaśnić należy przypomnieć w tym miejscu, że złe duchy nie znają tego, co jest w sercu człowieka. Nie znają bezpośrednio naszych myśli i pragnień. Dlatego właśnie wiedza, którą uzyskują o człowieku poddanemu pokusie jest dla nich bardzo ważna dla kontynuowania niszczycielskiego dzieła. Dużo bardziej prawdopodobne jest, że człowiek zgrzeszy w tej dziedzinie, w której wcześniej już okazał słabość. Św. Tomasz wyjaśnia to w następujący sposób: „Złe duchy wiedzą, co się dzieje na zewnątrz człowieka. Wewnętrzne usposobienie czy obciążenia człowieka zna sam tylko Bóg, który “osądza duchy”, a właśnie te usposobienia czy obciążenia człowieka stanowią o tym, że jedni bardziej mają skłonność do tej wady niż do innej. I dlatego diabeł kusi, badając wewnętrzne obciążenia człowieka po to, aby wciągnąć go w tę wadę, do której człowiek ma większą skłonność.”

Na koniec wypada jeszcze dodać, że zły duch zawsze dąży najkrótszą drogą do zwycięstwa nad człowiekiem. Jego celem jest zawsze odciągnięcie człowieka od Boga i dlatego będzie starał się osiągnąć ten cel najkrótszą możliwą drogą, wykorzystując tę wadę i skłonność, której człowiek najszybciej ulegnie. Aby jednak to było możliwe musi wcześniej wiedzieć, co jest naszą największą słabością. Wykorzystuje do tego różne środki, którym będziemy mogli się dokładniej przyjrzeć w kolejnym odcinku naszych rozważań.

Dlaczego Bóg dopuszcza pokusy?

Na koniec chciałbym jeszcze raz powrócić do bardzo trudnego pytania o to, dlaczego Bóg dopuszcza, abyśmy byli kuszeni, ponieważ teraz możemy jeszcze pełniej na nie odpowiedzieć. Podstawowym celem Pana Boga jest przekonanie nas, że jeżeli współpracujemy z Jego łaską, możemy zwyciężać złego ducha. Pan Bóg nie chce uczynić nas mocnymi za nas, ale z nami. Dlatego właśnie nie zwycięża za nas, ale wtedy, kiedy i my mamy w zwycięstwie jakiś, choćby bardzo mały, udział. Nie ma nic bardziej utwierdzającego człowieka w ufności w moc Bożą, niż zwycięstwo nad swoją największą wadą. Im częściej się nam to udaje, tym łatwiej jest nam zwyciężać i tym rzadziej złe duchy nas kuszą. Poza tym pokusy przekonują nas, że walka ze złem jest sprawą poważną, jest najważniejszą walką naszego życia, ponieważ stawką w tej walce jest nasze Zbawienie. Kiedy przychodzi pokusa każdy z nas lęka się porażki, musimy jednak pamiętać to, co podkreśla św. Tomasz, że szatan jeszcze bardziej lęka się tego, że pokusa będzie przez nas zwyciężona dzięki pomocy Boga i jego Aniołów. Dlatego im częściej zwyciężamy tym bardziej złe duchy lękają się nas kusić, bo boją się kolejnej porażki w walce z Bogiem, działającym w tych i przez tych, którzy mu ufają i podążają za zwycięskim Zbawicielem.

Adwent jest po to, by poświęcić uwagę prostowaniu ścieżek w swojej duszy i uwierzyć, że tylko Jezus jest w stanie wyprostować nasze mylne ścieżki, jeżeli oczywiście Mu na to pozwolimy. Każdy z nas ma coś do zrobienia w sercu.

Jeszcze dobrze nie przygasną znicze, nie minie zaduma związana ze świętem zmarłych, a już specjaliści od reklamy i komercji robią wszystko, abyśmy zaczęli oddychać atmosferą świąt Bożego Narodzenia. Ulice zapełniają się kolorowymi lampkami, pojawiają się choinki, a w centrach handlowych przy melodii kolęd i ogłaszanej coraz to nowej promocji snują się tłumy Mikołajów.

Czuwajcie...

Choć dziś robi się wiele, by zakodować w nas skojarzenie: „Boże Narodzenie” to „czas zakupów”, by rozmyć twardą rzeczywistość betlejemskiej stajni, gdzie rodzi się Bóg, to nam nie wolno temu ulec. Boże Narodzenie, jest czasem radości z narodzenia Syna Bożego, jak św. Paweł powie: „pełnia czasu”, a więc bezsprzecznie najważniejsze wydarzenie w dziejach ludzkości. Jezus, żeby się narodzić, nie potrzebuje takiego zamieszania i „świecidełek”, tego pucowania podłóg i nadmiernych porządków, tego wszystkiego, co Mu przygotowujemy, nie zważając na wydatki. On zadowoli się zwykłym kątem, zakamarkiem w starym, schludnym domu, oby tylko nasze serca były czyste i prawdziwie kochające. W życiu nie wolno chodzić na skróty, warto iść bezpiecznie wyznaczoną drogą i cierpliwie czekać na osiągnięcie celu. Zatem zauważmy, że przed Bożym Narodzeniem mamy jeszcze do „pokonania” cztery tygodnie Adwentu, czyli czasu przygotowania, czasu oczekiwania na Pana.

Już na samym początku Adwentu słyszymy słowa Chrystusa: „Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie” (Mk 13,35).Jest to prawda: musimy być stale przygotowani na przyjście Pana. Czuwajcie... Oto postawa prawdziwie chrześcijańska – mam czuwać, mieć uszy, oczy, serce szeroko otwarte. Ponieważ nie wiem, kiedy Jezus przyjdzie powtórnie, dlatego też zawsze muszę być człowiekiem czuwania. Czuwać; oznacza czegoś ważnego nie przegapić, nie przespać, nie zmarnować szansy, która się właśnie pojawia. Czuwać to być w gotowości i nie dać się czemuś niepożądanemu zaskoczyć.

Nie marnujcie czasu

Co znaczy: być zawsze gotowym na przyjście Pana Jezusa?Oczekiwanie na przyjście Pana Jezusa nie polega na bierności, lecz na wypełnianiu zadań, które Pan stawia każdemu z nas. Kiedy człowiek pilnie wypełnia swoje obowiązki, to nie obawia się, którego dnia, o której godzinie przyjdzie Pan. Jest przecież gotowy na spotkanie z Nim, bo wypełniał to, co miał w życiu zrobić. Prorok Izajasza zaś powie: „Niech nas nauczy dróg swoich, byśmy kroczyli Jego ścieżkami” (Iz 2,3). Zatrzymajmy się, aby wsłuchać się w Boży głos i złapać adwentowe tchnienie dla duszy, bo dopóki wędrujemy po tej ziemi, nigdy nie jest za późno, aby napełnić nasze życie miłością Pana. Ale tylko dopóki żyjemy! Pojawia się więc zadanie dla każdego z nas: nie marnować czasu, nie odkładać „uregulowania rachunków” z Panem Bogiem na „potem”, wykorzystywać każdą nadarzającą się okazję do czynienia dobra i życia w stanie łaski, czyli przyjaźni z Bogiem. W liturgii mszalnej niejednokrotnie spojrzy na nas surowo św. Jan Chrzciciel i przypomni głosem wołającego na pustyni o potrzebie naprawy życia i przemiany: przez pokutę, zerwanie z grzechem, nawrócenie, życie na wzór samego Chrystusa.

Gdy ten głos do nas dotrze i usłyszymy wyraźnie: „nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie”,zbierajmy się codziennie na Mszy św. roratnej, by wraz z Maryją oczekiwać na przyjście Zbawiciela, odmawiajmy sobie różnych przyjemności, by w ten sposób dać wyraz swojej gotowości.

Otwórzcie serca

Adwent jest po to, by poświęcić uwagę prostowaniu ścieżek w swojej duszy iuwierzyć, że tylko Jezus jest w stanie wyprostować nasze mylne ścieżki, jeżeli oczywiście Mu na to pozwolimy. Każdy z nas ma coś do zrobienia w sercu.Trzeba zacząć od szczerej spowiedzi świętej. Najpierw otworzyć swoje serce, a potem z Jezusem zacząć solidnie pracować. On przychodzi, aby w naszym sercu wykonać wielką pracę. Warto też więcej czytać i słuchać Biblii, a może uda się nam wybrać na indywidualną adorację Najświętszego Sakramentu, by w ciszy serca porozmawiać z Bogiem, dziękować, przepraszać i uwielbiać Go. Po prostu więcej być z Jezusem. Boże Narodzenie ma nas otworzyć na Boga i na drugiego – nawet jeśli go nie lubimy. To przecież w naszych sercach ma być coraz więcej światła Bożej miłości. To w nas ma narodzić się Jezus Chrystus, poprzez nawrócenie i oczyszczenie w sakramencie pojednania i pokuty. Nasze czyste serca, to najpiękniejszy prezent dla Jezusa.

Aby nie zabrakło miejsca

Kochamy święta Bożego Narodzenia i tęsknimy za nimi przez cały rok. Ich klimat jest niepowtarzalny; nerwowa przedświąteczna krzątanina, domowe zwyczaje i obrzędy, rodzinne spotkanie przy wigilijnym stole (często jedyne w roku). Jak przeżyjemy ten ważny czas oczekiwania na wspomnienie Betlejemskiej Nocy, ile w nim będzie duchowości, a ile rozkrzyczanej reklamy i pustych gestów, zależeć będzie od naszej tęsknoty, świadomości i miłości do Jezusa. Czy w tym roku zdążę otworzyć drzwi swojego serca dla przychodzącego Pana, aby nie powtórzyła się sytuacja z Betlejem, gdzie zabrakło dla Niego miejsca?

Jezus narodzi się, ale czy narodzi się w moim sercu?
Jezu, dopomóż mi nie przespać adwentu mojego życia! Przyjdź, aby mnie w porę zbudzić, jak anioł obudził betlejemskich pasterzy. Amen.

Jak to możliwe, że ludzkość istnieje, choć nie miała edukacji seksualnej? – No właśnie dlatego.


Na to, co od wieków funkcjonuje jako „święta Bożego Narodzenia”, coraz częściej mówi się „święta”. W przyszłości i tę obciążoną religianckim pochodzeniem nazwę trzeba będzie zastąpić czymś innym, na przykład słowem „laicja”. Łatwo to jednak nie pójdzie, bo ludziom „święta” jeszcze się dobrze kojarzą. Bo to rodzinne takie. A rodzina – nad czym ubolewa ŚRODOwisko – też się dobrze kojarzy. Ale jest i na to rada. Gdy mamę i tatę zastąpią rodzice A i B, a potem pewnie C i D, itede, rodzina będzie się kojarzyć w najlepszym razie z abecadłem. Już tam odpowiedni ludzie nad tym pracują.

Niedawno dzwonił do mnie ksiądz, zbulwersowany faktem, że na lekcjach wychowania do życia w rodzinie nauczyciele ze szkoły, w której katechizuje, stosują „Wielką księgę siusiaków” i jej żeński odpowiednik (daruję sobie podawanie wulgarnego tytułu). Nauczyciele owi twierdzą, że te książki są „zatwierdzone” i że są wartościowe, a tylko tytuły są kontrowersyjne.

No cóż, jeśli dla kogoś nie jest kontrowersyjne opowiadanie o tym, co chłopiec może robić ze swoim „przyjacielem” („walić konia” to jedno z łagodniejszych określeń), to widocznie mamy do czynienia z kimś od Palikota. Ksiądz zebrał na ten temat jednoznacznie negatywne opinie specjalistów, ale w szkole to on stał się dla nauczycieli wstecznikiem i wrogiem publicznym.

To było do przewidzenia, gdy zaczęło się gadanie, jak też Polacy sobie nie radzą z uświadamianiem seksualnym swoich dzieci. I gdy zaczęło się ośmieszanie „pruderyjnych katechetek”. To był grunt pod wprowadzenie obowiązkowego udziału w lekcjach wychowania do życia w rodzinie. Gdy już całkiem nie będzie można dziecka wypisać (a do tego blisko), obecny przyzwoity program zostanie zastąpiony „edukacją seksualną”. Jednak już dziś, jak widać, wystarczy nauczyciel z bananem, prezerwatywą i poczuciem misji, żeby nam zdeprawował dzieci.

Ale wcale tak być nie musi. Wiele zależy od naszej determinacji. Przykładem jest los pomysłu posłania sześciolatków do szkół. Wydawało się, że sprawa jest pewna jak wieczna popularność Donalda Tuska, a tymczasem sprzeciw rodziców projektem mocno zachwiał i odsunął go na później.

To kwestia stanowczości i masowości. Skoro dało się w takiej sprawie, tym bardziej powinno się dać w dużo ważniejszej. Ochrona dzieci przed zaplanowaną demoralizacją to absolutny priorytet. Trzeba tylko stanowczo reagować na jakiekolwiek próby „edukowania” dzieci w duchu niechrześcijańskim. Właśnie tak – bo szkoła ma pomagać rodzicom w wychowaniu dzieci, a nie ich zastępować. Dlatego proszę wszelkie przypadki ataku samozwańczych „edukatorów” na wasze dzieci zgłaszać nam. Będziemy wiedzieli, co z tym zrobić.
Piszę to w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Maryi. „Jak się to stanie, skoro nie znam męża?” – zdziwiła się Maryja w czytanej tego dnia Ewangelii na wieść, że zostanie matką. Nie zapytała, czy ma wypatrywać bociana, czy też udać się na pole kapusty. Dziwne – bez edukacji seksualnej?

Każda epoka wnosi do roku kościelnego nowe święta i nowych świętych, którzy wyciskają na liturgii własne piętno. Tak będzie się działo do końca świata, gdyż Kościół jest żywym tworem, stale dojrzewającym i doskonalącym się, zmierzającym do pełnego rozwoju.


Zawiązkiem roku liturgicznego Kościoła Katolickiego i całego chrześcijaństwa była najpierw niedziela. Stanowiła radykalne odcięcie się tradycji judaistycznej, który za dzień święty uważała sobotę (szabat). Niedziela, zwana "dniem Pańskim" była uważana za coś w rodzaju "małej Wielkanocy" i miała na celu uczczenie Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Chrześcijanie spotykali się w każdą niedzielę na sprawowaniu liturgii. Przewodniczył jej początkowo któryś z Apostołów, a potem biskup. Obrzędy święte składały się głównie z modlitw i pieśni, nauk i ofiary eucharystycznej, połączonej z Komunią świętą. Początkowo zebrania te i spotkania liturgiczne odbywały się w ukryciu - w domach prywatnych, w katakumbach, a po ustaniu prześladowań (w. IV) w budynkach specjalnie do tego przeznaczonych. Za czasów cesarza Konstantyna I Wielkiego (306-337) niedziele zostały uznane przez państwo i z czasem nabrały charakteru obowiązujących dni świętych. Niedziela jest zatem pierwszym i najstarszym dniem świątecznym w Kościele.

"Zgodnie z tradycją apostolską, która rozpoczęła się w dniu zmartwychwstania Chrystusa, Kościół celebruje misterium paschalne każdego ósmego dnia, który słusznie nazywany jest dniem Pańskim albo niedzielą. W tym bowiem dniu wierni powinni się gromadzić, aby słuchając Bożego słowa i uczestnicząc w Eucharystii, wspominać mękę, zmartwychwstanie i uwielbienie Pana Jezusa oraz składać dziękczynienie Bogu, który przez powstanie z martwych Jezusa Chrystusa na nowo zrodził ich do żywej nadziei (1P 1,3). Niedziela jest zatem pierwotnym dniem świątecznym..." (KL 106). Z niedzieli wyrósł, wywodzi się cały rok liturgiczny. Niedziela nadal pozostała jego "podstawą i rdzeniem".
Od II w. datuje się zwyczaj obchodzenia w Kościele pamiątki Zmartwychwstania Pańskiego jako osobnego święta. Była to najstarsza i początkowo jedyna uroczystość doroczna w Kościele. Korzeniami swymi sięgała ona Paschy Starego Testamentu. Była ona dla narodu izraelskiego pamiątką wyzwolenia z niewoli egipskiej, wielkiego dzieła zbawczego, dokonanego przez Boga. Treścią chrześcijańskiej Paschy jest o wiele większe wyzwolenie, którego dokonał Chrystus dla całej ludzkości przez swoją śmierć i zmartwychwstanie. Za każdym razem, gdy wspólnota wiernych wspomina w czasie Eucharystycznej Ofiary Mszy św. śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, tylekroć obchodzi Paschę. Dzieje się tak przede wszystkim w pierwszym dniu każdego tygodnia, który jest "dniem Pańskim". "Każdego tygodnia Kościół obchodzi pamiątkę zmartwychwstania Pańskiego w dniu, który nazwał Pańskim, a raz do roku zmartwychwstanie razem z Jego błogosławioną męką czci w największą uroczystość Paschy." (KL 102). Uroczystość ta zajmuje centralne miejsce w roku liturgicznym. Już w III - IV wieku powstaje Triduum przygotowawcze do obchodu Wielkanocy. Niebawem, bo w IV-V w., zostaje ono rozszerzone o cały okres Wielkiego Postu. Rozszerzony zostaje także czas wielkanocny aż po Pięćdziesiątnicę, czyli do uroczystości Zesłania Ducha Świętego, którą zaczęto wprowadzać już w wieku IV. Od Niedzieli Wielkanocnej aż do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego włącznie, tzn. okres 50 dni, Kościół święci w radości i weselu jako jeden uroczysty dzień, owszem jako "wielką niedzielę". Ten święty czas 50 dni paschalnych kończy się uroczystością Zielonych Świąt (stąd jej nazwa Pięćdziesiątnicy). Cykl wielkanocny trwa zatem od Środy Popielcowej aż do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Sama Wielkanoc nie ma stałego dnia. Według zwyczaju Kościoła zachodniego przypada ona na niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Także w IV w. wprowadzona zostaje uroczystość Narodzenia Pana Jezusa, do której niebawem dojdzie okres przygotowania, obejmujący cztery niedziele Adwentu. Od wieku VII wprowadzono oktawę świąt Bożego Narodzenia. Uroczystość Objawienia Pańskiego (Epifania) kończy ten drugi cykl roku liturgicznego - cykl bożonarodzeniowy. Adwent i Epifania rozszerzają i pogłębiają tajemnicę wcielenia i narodzenia Jezusa. Pierwotnie "adwent" i "epifania" oznaczały nadejście króla, władcy, jego uroczysty wjazd, przybycie do jakiegoś miasta, zapowiadały radość i szczęście. W okresie Bożego Narodzenia obchodzimy przyjście Chrystusa Pana w ubóstwie i słabości, tzn. tajemnicę Jego ludzkiego narodzenia. Adwent natomiast, podobnie jak epifania, zapowiada i przypomina nam, że Jezus Chrystus przyjdzie na świat powtórnie, ale tym razem w mocy i chwale. Na to Jego przyjście oczekujemy pełni nadziei.

W ten sposób powstały dwa okresy roku kościelnego: wielkanocny i Bożego Narodzenia. Są one organicznie ze sobą związane, bo dotyczą tej samej osoby Jezusa Chrystusa i tej samej tajemnicy - zbawienia rodzaju ludzkiego. Jedna jest tej tajemnicy zapowiedzią i zapoczątkowaniem, druga stanowi jej dopełnienie i ukoronowanie.

Niedziele tak zwane zwykłe, istniejące poza tymi dwoma okresami, których jest zawsze 34, nie stanowią osobnego okresu. Stanowią one dopełnienie dwóch wyżej wspomnianych okresów przez to, że w swoich czytaniach i modlitwach dają nam pełny obraz życia, działalności i nauki Jezusa Chrystusa.
Kiedy już od I w. często była przelewana krew męczeńska, spontanicznie wyłaniać się zaczął w roku liturgicznym cykl drugi, równoległy: świętych męczenników - Apostołów, biskupów, kapłanów, diakonów i wiernych. Groby tych męczenników zaczęto otaczać troską, tak że stały się one z czasem sanktuariami, do których zaczęto pielgrzymować. Co roku zbierano się tam, by na ich grobach odprawiać Mszę świętą. Od IV w. zaczęto stawiać im świątynie. Dzień ich męczeńskiej śmierci obchodzono jako dzień ich narodzin dla nieba i pamiątkę odniesionego przez nich zwycięstwa. Od IV w. rozpoczyna się także kult świętych wyznawców, a więc tych, którzy całym życiem swoim świadczyli o Jezusie Chrystusie. Kościół wprowadził kult świętych i ich cykl tylko dlatego, że wypełnili oni wolę Jezusa Chrystusa i byli Jego świadkami konsekwentnie aż do przelania krwi. Nadto święci Pańscy całym życiem swoim pokazali przykładowo, jak można i należy wypełniać ewangeliczne nakazy Jezusa Chrystusa w każdym stanie, wieku i okolicznościach życia. W tym czasie zaczyna się rozwijać kult Najświętszej Maryi Panny. Do głosu dochodzi także angelologia, czyli nauka o aniołach i ich kult.

Rok kościelny daje wiernym okazję do przypomnienia i przeżywania wszystkich ważniejszych tajemnic wiary katolickiej. Centralną postacią jest Jezus Chrystus jako Syn Boży, który z woli Ojca, a za sprawą Ducha Świętego stał się człowiekiem, umarł na krzyżu dla naszego zbawienia i zmartwychwstał. Kościół przeżywa co roku tajemnicę Chrystusa i pragnie, aby przeżywali ją także wierni i obficie czerpali ze zdrojów łaski, jakie Chrystus Pan wysłużył swoją śmiercią krzyżową i zostawił do dyspozycji swojego Kościoła.
Każda epoka wnosi do roku kościelnego nowe święta i nowych świętych, którzy wyciskają na liturgii własne piętno. Tak będzie się działo do końca świata, gdyż Kościół jest żywym tworem, stale dojrzewającym i doskonalącym się, zmierzającym do pełnego rozwoju. Cechuje go ciągły dynamizm. Stąd także powstawanie ciągle nowych form kultu w kulcie Bożym.

Uwzględniając wciąż nowe potrzeby Kościół Rzymski raz po raz dokonuje rewizji i reformy w swojej liturgii i w kalendarzu. Tak było np. za czasów papieża: św. Grzegorza I Wielkiego (+ 604), św. Piusa V (+ 1572) i św. Piusa X (+ 1914). Bardzo ważną rolę odegrał w tym względzie Sobór Watykański II (Konstytucja o Liturgii Świętej). Ostatniej reformy w kalendarzu liturgicznym dokonał papież Paweł VI dnia 14 lutego 1969 roku.

Celem roku kościelnego, wszystkich uroczystości i świąt liturgicznych jest między innymi lepsze poznanie Chrystusa, głębsze zrozumienie prawdy o Jego zmartwychwstaniu i mocy Jego miłości, gruntowniejsze przygotowanie się na Jego przyjście przy końcu świata.


Więcej o roku liturgicznym w: Ks. B. Nadolski, Liturgika, t. II Liturgia i czas, Poznań 1991.

O Imieniu Bożym

My, ludzie, staliśmy się gruboskórni. O wielu rzeczach głębokich i subtelnych nie wiemy już wcale. Jedną z nich jest słowo. Mniemamy, jakoby ono było czymś zewnętrznym, bo nie umiemy już odkrywać jego wnętrza. Mniemamy, że jest ono czymś znikomym, bo już niezdolni jesteśmy odczuwać jego siły. Ono nie uderza, nie popycha, jest tylko wiotkim wytworem brzmienia i dźwięku, ale jest delikatnym ciałem dla jakiegoś pierwiastka duchowego. Istota danej rzeczy oraz coś z własnej naszej duszy, co budzi się wobec tej rzeczy, spotykają się i znajdują wyraz w słowie.

A raczej tak być powinno. I tak było za pierwszego człowieka.

Na pierwszych stronicach Pisma świętego czytamy, że Bóg „przywiódł zwierzęta do Adama, aby zobaczyć, jak je nazwie”. Otwartymi zmysłami i bystro widzącą duszą człowiek patrzył poprzez postać w głąb istoty i to, co widział, wypowiadał w imieniu, w nazwie. A jego dusza odpowiadała stworzeniu. I poruszało się w niej coś takiego, co pozostawało w szczególnym związku z istotą owego stworzenia, bo przecież człowiek jest ogółem i jednością całego dzieła twórczości Bożej. A te dwie rzeczy: istotę zewnętrznego przedmiotu i wewnętrzną odpowiedź, brzmiącą w samym człowieku, obie żywotnie z sobą zjednoczone, wypowiadał on w dźwięku imienia.

W nazwie przeto, w imieniu, zamknęła się cząstka świata i cząstka ludzkiego wnętrza. A ilekroć człowiek wypowiadał jakieś imię, budził się w jego duchu istotny obraz danej rzeczy - i rozbrzmiewało znów to, co w jego własnym wnętrzu odpowiedziało niegdyś owemu obrazowi. Imię przeto było tajemniczym znakiem, za pomocą którego człowiek rozumiał świat i samego siebie.

Słowa są imionami. Mówienie zaś jest wzniosłą sztuką posługiwania się imionami, nazwami rzeczy, posługiwania się istotą rzeczy oraz istotą własnej duszy w nadanej im przez Boga harmonii.

Ten wewnętrzny stosunek do dzieła stworzenia i do własnego „ja” nie utrzymał się wszakże. Człowiek zgrzeszył, rozerwał się związek. Przedmioty stały się dlań obce, nawet wrogie. Już on nie patrzył na nie czystymi oczyma, ale spozierał chciwie, zaborczo, jednocześnie zaś niepewnym spojrzeniem winowajcy. A one zamykały przed nim treść swej istoty. Nawet i własna istota stawała mu się niedostępna, bo w samolubstwie swoim pragnął nazbyt własnego popisu. On już nie posiadał samego siebie jak dawniej. Nie wiódł już tego życia, co po dziecięcemu spoglądało we własną duszę. Dusza mu się wymknęła z pola widzenia - i człowiek stał się nieświadom siebie, bezsilny.

Teraz słowo-imię w jego myślach nie obejmuje istoty rzeczy i człowieka w żywej jedności. I nie jaśnieje mu z niej teraz myśl Boża o powiązanym w ładzie i pokoju dziele tworzenia.

On w niej dostrzega jedynie rozerwany obraz; napływa doń jedynie zmącony ton zasadniczy, pełen niejasnego przeczucia i tęsknoty. A kiedy człowiek posłyszy słowo we właściwym brzmieniu, wówczas staje, nadsłuchuje, zamyśla się - i nie może odnaleźć znaczenia. Tak pozostaje oszołomiony, omotany zagadką i odczuwa boleśnie, że raj został utracony.
Ale i to już przeszło. My, ludzie, staliśmy się tak powierzchowni, że nie zachowaliśmy nawet żalu po tej ruinie i zmąceniu słów. Zaczęliśmy wymawiać imiona coraz prędzej, coraz powierzchowniej, zewnętrzniej - i coraz to mniej myśleliśmy o ich istocie. Podawaliśmy je dalej, jak się podaje pieniądz - z ręki do ręki: nie patrzy się, jak on wygląda, co na nim się znajduje, myśli się tylko o tym, ile się za niego dostanie. Tak właśnie słowa przebiegać poczęły pospiesznie z ust do ust. Ich treść wewnętrzna przestała już przemawiać; już nie brzmiała w nich istota danej rzeczy; dusza przestała w nich wypowiadać samą siebie. Stały się tylko liczmanami słów, zdawkową monetą. Oznaczały rzecz daną, ale jej nie ukazywały. Były tylko znakami służącymi do tego, by inni wiedzieli, czego człowiek chce, co myśli i czego pragnie. Toteż mowa z jej imionami i nazwami nie jest już pełnym odczucia przestawaniem z istotą rzeczy, spotkaniem rzeczy z duszą. Nie jest już wcale tęsknotą za utraconym rajem, ale gorączkowym po-brzękiem zdawkowych monet słownych, podobnie jak maszyna do liczenia rejestruje pieniądze, o których nic a nic nie wie.

Tylko niekiedy wzdrygamy się nagle. Ni stąd ni zowąd z jakiegoś słowa coś na nas zawoła, jakby z głębin otchłani. To woła na nas treść istotna słowa.

Albo też słowo widnieje na papierze - i wy-błyska z czarnego znaku liter. Oto występuje z niego „imię”, istota, odpowiedź duszy. Wówczas odczuwamy znowu pierwotne przeżycie, z którego wynikło niegdyś słowo, jakim dusza spotkała się z istotą rzeczy. Czujemy zdumiewającą wizję, ten chwyt duchowy, za pomocą którego człowiek ogarniał istotę stojącego przed nim nowego przedmiotu - iż własnego swego wnętrza przekuwał je w twór nazwy. Kroczymy w dal, pogrążamy się w głębie, a słowo znów jest owym pierwszym dziełem, do którego Bóg powołał ducha ludzkiego. Ale niebawem wszystko niknie z powrotem i maszyna do liczenia poczyna turkotać na nowo...

Być może, że kiedyś tak pojawiło się nagle przed tobą słowo „Bóg”.

Gdy rozważymy to wszystko, rozumiemy, czemu to wierni Starego Testamentu w ogóle nie wymawiali imienia Bożego, ale zastępowali je słowem „Pan”. To bowiem wskazywało na szczególne wybranie narodu izraelskiego: odczuwał on bardziej niż inne narody bliskość Bożą, rzeczywistość Bożą; silniej niż inne narody zdawał sobie sprawą z Jego wielkości, wzniosłości i grozy. Przez Mojżesza oznajmił Bóg swoje imię: „Jam jest, którym, jest - oto imię moje”. On, „który jest”, który nie potrzebuje nikogo innego, który stoi całkowicie Sobą jako ogarnięcie wszelkiej siły i wszelkiego bytu.

Imię Boga było Izraelitom obrazem jego Istoty. Istotę Boga widzieli promieniejącą z Jego imienia. Imię to było dla nich jak Bóg sam i tak lękali się Jego imienia, jak niegdyś na górze Synaj trwożyli się obecnością Pana. Bo przecież Bóg mówi o swym imieniu tak, jak o Sobie samym: „Moje imię tam będzie” - powiada o świątyni. A w Księdze Objawienia obiecuje wiernemu, że „chce uczynić go kolumną w świątyni Bożej” i „wypisać na nim swoje imię”, czyli że chce go poświęcić i ofiarować mu samego Siebie.

Tak rozumiemy przykazanie: „Nie będziesz brał imienia Boga, Pana Twego nadaremno”. Rozumiemy słowa modlitwy, których nauczył nas Zbawiciel: . „Święć się imię Twoje”. I to, że cokolwiek czynimy, powinniśmy zaczynać w imię Boże.

Tajemnicze jest imię Boga. Z imienia tego przebłyskuje Istota Nieskończonego, Istota Tego, „który jest”, który istnieje w niezmierzonej obfitości swego bytu i nieskończonej wielkości.

A w słowie tym żyje też najgłębsza treść naszej własnej duszy. Nasze najściślejsze jestestwo odpowiada na zew Boga, albowiem należy do Niego nierozłącznie. Stworzone przez Niego i dla. Niego, nie zazna spokoju, póki się z Nim nie zjednoczy. Wszak nasze „ja” nie ma innego celu, jak tylko ten, by wszystko, całe nasze dostojeństwo, dusza naszej duszy zawiera się w słowie „Bóg" i wyrażeniu „mój Bóg”.

Mój Bóg - mój początek i cel mój, zaczątek mego życia i kres jego, uwielbienie, tęsknota i skrucha, słowem, wszystko!

Imię Boże jest właściwie wszystkim. Przeto chcemy prosić Boga, by nas nauczył „nie brać Jego imienia nadaremno”, ale je „święcić”. Chcemy Go prosić, by imię Jego zajaśniało nam w całej wspaniałości. Imię to nie powinno nam nigdy stać się martwą monetą, przechodzącą bez wrażenia z ręki do ręki. Powinno być zawsze dla nas nieskończenie drogie i cenne, po trzykroć święte!
Chcemy czcić imię Boże, jak czcimy Boga samego. I chcemy też w tym imieniu czcić świętość własnej naszej duszy.

Żar i światło

Pożądamy i pragniemy zjednoczenia z Bogiem; musimy pożądać tej jedności - zniewala nas do tego najszczersza wewnętrzna konieczność. Dwie drogi ku temu ukazuje nam sama dusza. Różnią się one między sobą, dochodzą jednakże do tego samego celu.

Pierwsza droga zjednoczenia wiedzie przez poznanie i miłość.

Poznawanie jest to tyle, co jednoczenie się. Poznając te czy inne przedmioty, przenikamy je i wciągamy je w siebie; one stają się naszą własnością, cząstką naszego życia. Podobnie, zjednoczeniem jest wszelka miłość: bynajmniej nie dążnością tylko ku zjednoczeniu, ale już samą jednością. Ile człowiek miłuje, tyle do niego należy.

Ale taka miłość ma cechę szczególną. Często określamy ją mianem miłości „duchowej”. Nazwa to niezupełnie trafna; wszak duchową jest też inna miłość, o której później będzie mowa. Przez tę nazwę rozumie się, że owa miłość powoduje zjednoczenie nie w byciu, ale w ruchu; w świadomości i usposobieniu.

Czy znajdziemy dla niej może jakiś kształt zewnętrzny? Jakieś podobieństwo?

Owszem, i to przepiękne: żar i światłość.

Oto przed nami stoi świeca, dźwigając jarzący się płomień.

Źrenica nasza dostrzega to światło, bierze je w siebie, jednoczy się z nim, a przecież go nie porusza, nie styka się z nim wcale. Płomień pozostaje sobą, źrenica też sobą, jednakże dokonywa się wewnętrzne zjednoczenie, chciałoby się rzec: złączenie wzajemne, pełne czci i czystości, bez żadnego zetknięcia i zmieszania, poprzestające na samym tylko widzeniu.

Jest to głębokie podobieństwo owego zjednoczenia, jakie dzięki poznaniu odbywa się między Bogiem a duszą. „Bóg jest prawdą” powiada Pismo święte. Kto poznaje prawdę, ten posiada ją w duchu. Bóg przebywa w myśli, która Go prawdziwie poznaje. Bóg żyje w duchu, który prawdziwie o Nim myśli. Przeto „poznawać Boga” znaczy tyle, co jednoczyć się z: Nim, jak oko jednoczy się z płomieniem w oglądaniu światła.

Z płomieniem możemy się jednoczyć jeszcze w inny sposób: przez żar. Odczuwamy go na twarzy, na ręce. Zdajemy sobie sprawę z tego, jak on nas ogrzewa i przenika, a przecież płomień sam w sobie stoi nieporuszony.

Taką jest miłość: żarem swym wiąże nas z płomieniem Bożym, a przecież nie porusza, nie dotyka go wcale. Albowiem Bóg jest dobry, a kto kocha Dobro, ono też żyje dlań w duchu. Dobro jest moje, skoro je miłuję; a w jakiej mierze je kocham, w ta-kiej mierze ono do mnie należy, aczkolwiek wcale go nie dotykam. „Bóg jest miłość - powiedział Jan święty - a kto mieszka w miłości, w Bogu mieszka, ,a Bóg w nim”.

Poznawać Boga i kochać Boga to tyle, co jednoczyć się z Nim. Dlatego to wieczna szczęśliwość będzie oglądaniem i miłością. Oznacza ona nie łaknące „stawanie u drzwi”, ale najgłębsze bytowanie wewnętrzne, spełnienie i nasycenie.

Już poprzednio widzieliśmy, iż płomień jest podobieństwem duszy. Teraz w nim rozpoznajemy jeszcze podobieństwo Boga żywego, „albowiem Bóg jest światłem i nie masz w Nim ciemności”. Jak płomień wysyła światło, tak Bóg śle prawdę. A dusza przyjmuje w siebie prawdę i przez nią jednoczy się z Bogiem, jak nasza źrenica patrzy w światło i staje się przez nie zjednoczona z płomieniem. Jak zaś żar wysyła z siebie płomienie, tak Bóg śle dobroć grzejącą. Kto Boga miłuje, ten się z Nim jednoczy w dobroci, jak ręka i twarz z płomykiem, gdy odczuwają jego ciepło.

A jednak płomień trwa w miejscu nieporuszony, czysty, dostojny. Tak jako powiedziano o Bogu, iż „mieszka w niedostępnej światłości”.

Świecący, żarzący się płomieniu, obrazie Boga żywego!

I otóż teraz dobrze rozumiemy, czemu to podczas uroczystości Wielkiej Soboty świeca paschalna staje się symbolem Chrystusa - kiedy to diakon wśród radosnego śpiewu ogłasza jej płomień „światłością Chrystusową”, lumen Christi, i gdy zapala się od niej światła w kościele, by wszędzie jaśniała i jarzyła się światłość i żar Boga żywego! 

Znak krzyża

Oto czynisz znak krzyża, czynisz go w sposób właściwy. Nie jest to jakiś tam gest niezdarny i pospieszny, nie wiadomo co oznaczający. Nie! Czynisz należyty znak krzyża, powolny, duży, od czoła do piersi, od jednego ramienia do drugiego. Czy czujesz, jak on obejmuje ciebie całkowicie? Zechciej skupić się, jak należy; wszystkie swe myśli i całe swe serce zbierz w jedno w tym znaku, co idzie od czoła do piersi, od ramienia do ramienia. A wtedy odczujesz, iż znak ten opasuje ciebie całego, ciało, twe i duszę, iż cię ogarnia, udostojnia, uświęca.

Czemuż to? Bo jest on znakiem wszystkiego i jest znakiem zbawienia. Na krzyżu Pan nasz odkupił wszystkich ludzi. Przez krzyż uświęca człowieka aż do najmniejszej tkanki jego istoty.

Przeto znak ten czynimy przed modlitwą, by nas natchnął ładem i skupieniem, by naszą myśl, wolę i serce zespolił z Bogiem. Czynimy ten znak po modlitwie, by w nas przetrwało to, czym Bóg raczył nas obdarzyć. Czynimy ten znak w pokusie, by nam dodał siły. W niebezpieczeństwie, by nas ochraniał. Podczas błogosławieństwa, aby pełnia żywota Bożego wstąpiła w duszę, żeby zapłodniła i uświęciła wszystko w jej wnętrzu.
Myśl o tym, ilekroć czynisz znak krzyża świętego. Jest to najświętszy znak, jaki istnieje. Czyń go w sposób właściwy: powoli, szeroko, z namysłem. Wówczas ogarnie on całą twą istotę, postać i duszę, twoje myśli i twą wolę, rozum i uczucie, pracę i wytchnienie; wszystko będzie przezeń utwierdzone, określone i uświęcone mocą Chrystusa, w imię Boga w Trójcy jedynego.

Każdy chyba słyszał opowieści o zmarłych, którzy w momencie śmierci pokazują się krewnym z drugiego końca Polski. Albo o pukaniu, które słyszą w środku nocy znajomi umierającego. To wytwory fantazji i zbiorowa sugestia, czy jakieś przebicie "z drugiej strony"?

Ks. prof. Jerzy Szymik*: - Sprawa jest bardzo ciekawa, bardzo trudna i bardzo tajemnicza. Jako duszpasterz i jako teolog radzę wobec niej zachować spokój - przede wszystkim unikając skrajności.

Oto one (skrajności) w swej "podwójnie skrajnej" postaci.

Z jednej strony: szyderstwo, totalne odrzucenie i kpina wobec tych wszystkich opisywanych zjawisk - "duszyczek-rowerzystów", "klupanio w szyba" itp. itd., jakby nie istniały: świat niematerialny, życie po śmierci i "świętych obcowanie"; jakbyśmy znali tajemnicę życia "do samej podszewki", jakby to wszystko (życie i smierć) nie było wielkim - przerastającym nasz umysł i doświadczenie - Misterium.
Z drugiej strony: bezgraniczna, naiwna wiara w to wszystko, jakby nie istniała żadna granica światów doczesnego i wiecznego, jakby nie istniały zbiorowa sugestia, halucynacje czy zwidy chorej wyobraźni albo też zwykła koloryzacja opowieści.

Takie doświadczenia i opowieści z teologicznego punktu widzenia mogą być pożytecznym (a nierzadko skutecznym) sygnałem do modlitwy właśnie (niezależnie od ich niemożliwego do rozwikłania stopnia prawdziwości!). Kościół uczy nas bowiem, że nie jesteśmy "samotnymi wyspami", ale wręcz przeciwnie: "systemem naczyń połączonych". I w owym "połączeniu" śmierć nie jest przeszkodą!!! Communio sanctorum, wspólnota żywych i zmarłych, jest wielką prawdą chrześcijaństwa! Możemy się wspierać poprzez miłość, pamięć, modlitwę. To cudowny rys katolicyzmu: powszechność, wspólnotowość, świadomość, że Bóg chce nas zbawić razem. To uczy najpiękniejszych cnót: pokory (że jesteśmy od siebie zależni, że nie jesteśmy samowystarczalni, że potrzebujemy miłości i inni potrzebują naszej), solidarności (trzeba pomagać innym, bo wtedy - tylko wtedy - sam rosnę), rozumienia czym jest Kościół (wspólnotą, współpracujacą z Bogiem w zbawianiu wszystkich).

Wydarzeń takich jak opisane starajmy się więc nie komentować z poczuciem pysznej wyższości bądź naiwnej zależności. Otoczmy je raczej pełnym szacunku dla ludzkich przeżyć i narracji - milczeniem. Nie kpijmy z nich (cóż my bowiem wiemy o życiu TAM?!), nie uzależniajmy od nich naszej wiary w przyszłe życie (ją czerpiemy z Ewangelii i nauki Kościoła - to jedyny i wystarczający fundament!).
Ks. biskup Jan Szlaga, wybitny biblista, powiedział swego czasu na ten temat rzecz następującą: "Człowiek dzisiejszy jest człowiekiem Starego Testamentu wtedy, kiedy uparcie pyta o stronę zjawiskową życia po śmierci (...) Jeśli natomiast przyjmiemy rozwiązania teologiczne Nowego Testamentu, obietnicę życia wiecznego z całą jej niejasnością w szczegółach - to stawia nas wyżej od świadomości starotestamentalnej (...) Nie oczekujmy więc namacalnych dowodów i empirycznie sprawdzalnych danych. Reportażu stamtąd nie będzie".

Wierzymy Bogu, że jest mocniejszy od śmierci. Że nas przeprowadzi przez bramę śmierci do pełni życia. I że Bóg chce, abyśmy sobie w tym pomagali przez modlitwę, która jest znakiem miłości. To wystarczy.

* Ks. prof. Jerzy Szymik kieruje II katedrą teologii dogmatycznej KUL w Lublinie.

Eschatologia (z greckiego eschatos - ostatni) - dziedzina teologii, której przedmiotem badań są tzw. rzeczy ostateczne, czyli prawdy wiary dotyczące ostatecznego losu człowieka oraz ostatecznego kształtu, jaki Pan Bóg nada ludzkości i całej stworzonej rzeczywistości. W wymiarze indywidualnym zajmuje się śmiercią człowieka, sądem jednostkowym, życiem człowieka po śmierci, rozumianym jako kontynuacja istnienia duszy pozbawionej ciała. W wymiarze ogólnym eschatologia dotyczy wydarzeń mających nastąpić przy końcu historii - powtórnego przyjścia Chrystusa, zmartwychwstania, Sądu Ostatecznego, realizacji zbawienia lub potępienia po zmartwychwstaniu umarłych.

Paruzja - zapowiedziane w Piśmie Świętym powtórne przyjście wywyższonego Jezusa Chrystusa przy końcu czasów w chwale, z którym wiąże się zmartwychwstanie umarłych oraz powszechny sąd nad światem.

Niebo - ostateczny i nieutracalny stan wiecznego zbawienia, który Bóg daje jako niezasłużony dar człowiekowi po śmierci lub po koniecznym oczyszczeniu. Po zmartwychwstaniu będzie w nim miało udział również ludzkie ciało.

Czyściec - proces oczyszczenia po śmierci, przez który człowiek zostaje uwolniony od wszelkiego grzechu i może uczestniczyć w wiecznej szczęśliwości w niebie.

Piekło - stan wiecznego potępienia tych, którzy umierają w stanie grzechu ciężkiego.

Sąd Ostateczny - związany z paruzją i zmartwychwstaniem umarłych, końcowy wyrok Boży, decydujący o ostatecznym zbawieniu lub potępieniu jednostek i całej ludzkości.

Sąd szczegółowy - dusza oddzielona od ciała jest mu poddawana bezpośrednio po śmierci. Bóg przywołuje człowiekowi na pamięć całe jego życie ziemskie w ten sposób, że każdy szczegół oraz wynikające ze szczegółowych decyzji całe życie człowieka stają w jasnym świetle przed oczami jego ducha, który sam dokonuje osądu.

Świętych Obcowanie - świadomość tego, że żywi i zmarli stanowią jedną wspólnotę Kościoła pielgrzymującego na ziemi, oczyszczającego się w czyśćcu i uwielbionego w niebie, i powiązani są wzajemnymi relacjami.

Odpust zupełny - całkowite darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy przebaczone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin pod określonymi przez Kościół warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje je ze skarbca zasług Chrystusa. Może być udzielony żywym lub zmarłym.

Modlitwa za zmarłych - pomoc dla dusz znajdujących się w stanie oczyszczenia w czyśćcu. Praktykowana jest w Kościele od II wieku, od III w. Kościół modli się za zmarłych w czasie Eucharystii. Stopniowo przyjęła się praktyka odprawiania Mszy św. za zmarłych.

Zmartwychwstanie wszystkich zmarłych, "sprawiedliwych i, niesprawiedliwych" (Dz 24,15), poprzedzi Sąd Ostateczny. Będzie to "godzina, w której wszyscy, którzy spoczywają w grobach, usłyszą głos Jego: a ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą na zmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny – na zmartwychwstanie potępienia" (J 5,28-29). Wówczas Chrystus "przyjdzie w swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim... Zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych ludzi od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów. Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie... I pójdą ci na mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego" (Mt 25,31.32.46).

W obliczu Chrystusa, który jest prawdą, zostanie ostatecznie ujawniona prawda o relacji każdego człowieka z Bogiem (Por. J 12,49). Sąd Ostateczny ujawni to, co każdy uczynił dobrego, i to, czego zaniechał w czasie swego ziemskiego życia, łącznie z wszystkimi tego konsekwencjami:
"Wszelkie zło, które uczynili niegodziwi, zostało zanotowane, a oni tego nie wiedzą. W tym dniu, w którym "Bóg nasz przybędzie" (Ps 50, 3)... powie do nich: "Najmniejszych i potrzebujących umieściłem dla was na ziemi. Ja, jako Głowa – powie – zasiadłem na niebiosach po prawicy Ojca, ale moje członki trudziły się na ziemi, moje członki cierpiały na ziemi niedostatek. Gdybyście dawali moim członkom, doszłoby to do Głowy. Wiedzcie, że gdy moich najmniejszych i potrzebujących umieściłem dla was na ziemi, ustanowiłem ich waszymi posłańcami, którzy wasze uczynki zaniosą do mojego skarbca. Nic nie złożyliście w ich ręce i dlatego u mnie nic nie posiadacie"" (Św. Augustyn, Sermones, 18, 4, 4: PL 38, 130-131).

Sąd Ostateczny nastąpi podczas chwalebnego powrotu Chrystusa. Jedynie Ojciec zna dzień i godzinę sądu. Tylko On decyduje o jego nadejściu. Przez swego Syna Jezusa Chrystusa wypowie On wówczas swoje ostateczne słowo o całej historii. Poznamy ostateczne znaczenie dzieła stworzenia i ekonomii zbawienia oraz zrozumiemy przedziwne drogi, którymi Jego Opatrzność prowadziła wszystko do ostatecznego celu. Sąd Ostateczny objawi, że sprawiedliwość Boga triumfuje nad wszystkimi niesprawiedliwościami popełnionymi przez stworzenia i że Jego miłość jest silniejsza od śmierci (Por. Pnp 8,6).
Prawda o Sądzie Ostatecznym wzywa do nawrócenia, podczas gdy Bóg daje jeszcze ludziom "czas pomyślny, dzień zbawienia" (2 Kor 6,2). Pobudza świętą bojaźń Bożą. Angażuje na rzecz sprawiedliwości Królestwa Bożego. Zapowiada "błogosławioną nadzieję" (Tt 2,13) powrotu Pana, który "przyjdzie, aby być uwielbionym w świętych swoich i okazać się godnym podziwu dla wszystkich, którzy uwierzyli" (2 Tes 1,10).

Nie możemy być zjednoczeni z Bogiem, jeśli nie wybieramy w sposób dobrowolny Jego miłości. Nie możemy jednak kochać Boga, jeśli grzeszymy ciężko przeciw Niemu, przeciw naszemu bliźniemu lub przeciw nam samym: "Kto... nie miłuje, trwa w śmierci. Każdy, kto nienawidzi swego brata, jest zabójcą, a wiecie, że żaden zabójca nie nosi w sobie życia wiecznego" (1 J 3,14 c-15). Nasz Pan ostrzega nas, że zostaniemy od Niego oddzieleni, jeśli nie wyjdziemy naprzeciw ważnym potrzebom ubogich i maluczkich, którzy są Jego braćmi (Por. Mt 25,31-46). Umrzeć w grzechu śmiertelnym, nie żałując za niego i nie przyjmując miłosiernej miłości Boga, oznacza pozostać z wolnego wyboru na zawsze oddzielonym od Niego. Ten stan ostatecznego samowykluczenia z jedności z Bogiem i świętymi określa się słowem "piekło".

Jezus często mówi o "gehennie ognia nieugaszonego" (Por. Mt 5,22.29; 13,42.50; Mk 9,43-48), przeznaczonej dla tych, którzy do końca swego życia odrzucają wiarę i nawrócenie; mogą oni zatracić w niej zarazem ciało i duszę (Por. Mt 10,28). Jezus zapowiada z surowością, że "pośle aniołów swoich: ci zbiorą z Jego Królestwa wszystkie zgorszenia i tych, którzy dopuszczają się nieprawości, i wrzucą ich w piec rozpalony" (Mt 13 41-42). On sam wypowie słowa potępienia: "Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny!" (Mt 25,41).

Nauczanie Kościoła stwierdza istnienie piekła i jego wieczność. Dusze tych, którzy umierają w stanie grzechu śmiertelnego, bezpośrednio po śmierci idą do piekła, gdzie cierpią męki, "ogień wieczny" (Por. Symbol Quicumque: DS 76; Synod Konstantynopolitański: DS 409. 411; Sobór Laterański IV: DS 801; Sobór Lyoński II: DS 858; Benedykt XII, konst. Benedictus Deus: DS 1002; Sobór Florencki (1442): DS 1351; Sobór Trydencki: DS 1575; Paweł VI, Wyznanie wiary Ludu Bożego, 12). Zasadnicza kara piekła polega na wiecznym oddzieleniu od Boga; wyłącznie w Bogu człowiek może mieć życie i szczęście, dla których został stworzony i których pragnie.

Stwierdzenia Pisma świętego i nauczanie Kościoła na temat piekła są wezwaniem do odpowiedzialności, z jaką człowiek powinien wykorzystywać swoją wolność ze względu na swoje wieczne przeznaczenie. Stanowią one równocześnie naglące wezwanie do nawrócenia: "Wchodźcie przez ciasną bramę! Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a wielu jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znajdują!" (Mt 7,13-14):

Ponieważ nie znamy dnia ani godziny, musimy w myśl upomnienia Pańskiego czuwać ustawicznie, abyśmy zakończywszy jeden jedyny bieg naszego ziemskiego żywota, zasłużyli wejść razem z Panem na gody weselne i być zaliczeni do błogosławionych i aby nie kazano nam, jak sługom złym i leniwym, pójść w ogień wieczny, w ciemności zewnętrzne, gdzie "będzie płacz i zgrzytanie zębów" (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 48).
Bóg nie przeznacza nikogo do piekła (Por. Synod w Orange II: DS 397; Sobór Trydencki: DS 1567); dokonuje się to przez dobrowolne odwrócenie się od Boga (grzech śmiertelny) i trwanie w nim aż do końca życia. W liturgii eucharystycznej i w codziennych modlitwach swoich wiernych Kościół błaga o miłosierdzie Boga, który nie chce "niektórych zgubić, ale wszystkich doprowadzić do nawrócenia" (2 P 3,9): "Boże, przyjmij łaskawie tę ofiarę od nas, sług Twoich, i całego ludu Twego. Napełnij nasze życie swoim pokojem, zachowaj nas od wiecznego potępienia i dołącz do grona swoich wybranych" (Mszał Rzymski, Kanon Rzymski).

Ci, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem, ale nie są jeszcze całkowicie oczyszczeni, chociaż są już pewni swego wiecznego zbawienia, przechodzą po śmierci oczyszczenie, by uzyskać świętość konieczną do wejścia do radości nieba.

To końcowe oczyszczenie wybranych, które jest czymś całkowicie innym, niż kara potępionych, Kościół nazywa czyśćcem. Naukę wiary dotyczącą czyśćca sformułował Kościół przede wszystkim na Soborze Florenckim i na Soborze Trydenckim. Tradycja Kościoła, opierając się na niektórych tekstach Pisma świętego, na przykład 1 Kor 3,15; 1 P 1,7, mówi o ogniu oczyszczającym:
"Co do pewnych win lekkich trzeba wierzyć, że jeszcze przed sądem istnieje ogień oczyszczający, według słów Tego, który jest prawdą. Powiedział On, że jeśli ktoś wypowie bluźnierstwo przeciw Duchowi Świętemu, nie zostanie mu to odpuszczone ani w tym życiu, ani w przyszłym" (Mt 12,32). Można z tego wnioskować, że niektóre winy mogą być odpuszczone w tym życiu, a niektóre z nich w życiu przyszłym (Św. Grzegorz Wielki, Dialogi, 4, 39).

Nauczanie to opiera się także na praktyce modlitwy za zmarłych, o której mówi już Pismo święte: "Dlatego właśnie (Juda Machabeusz) sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu" (2 Mch 12,45). Kościół od początku czcił pamięć zmarłych i ofiarował im pomoce, a w szczególności Ofiarę eucharystyczną (Por. Sobór Lyoński II: DS 856), by po oczyszczeniu mogli dojść do uszczęśliwiającej wizji Boga. Kościół zaleca także jałmużnę, odpusty i dzieła pokutne za zmarłych:"Nieśmy im pomoc i pamiętajmy o nich. Jeśli synowie Hioba zostali oczyszczeni przez ofiarę ich ojca, dlaczego mielibyśmy wątpić, że nasze ofiary za zmarłych przynoszą im jakąś pociechę? Nie wahajmy się nieść pomocy tym, którzy odeszli, i ofiarujmy za nich nasze modlitwy" (Św. Jan Chryzostom, Homiliae in primam ad Corinthios, 41, 5: PG 61, 594-595. Por. Hi 1, 5).

Ci, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem oraz są doskonale oczyszczeni, żyją na zawsze z Chrystusem. Są na zawsze podobni do Boga, ponieważ widzą Go "takim, jakim jest" (1 J 3,2), twarzą w twarz (Por. 1 Kor 13,12; Ap 22,4):
"Powagą apostolską orzekamy, że według powszechnego rozporządzenia Bożego dusze wszystkich świętych... i innych wiernych zmarłych po przyjęciu chrztu świętego, jeśli w chwili śmierci nie miały nic do odpokutowania... albo jeśliby wówczas miały w sobie coś do oczyszczenia, lecz doznały oczyszczenia po śmierci... jeszcze przed odzyskaniem swoich ciał i przed Sądem Ostatecznym, od chwili Wniebowstąpienia Zbawiciela, naszego Pana Jezusa Chrystusa, były, są i będą w niebie, w Królestwie i w raju niebieskim z Chrystusem, dołączone do wspólnoty aniołów i świętych. Po męce i śmierci Pana Jezusa Chrystusa oglądały i oglądają Istotę Bożą widzeniem intuicyjnym, a także twarzą w twarz, bez pośrednictwa żadnego stworzenia" (Benedykt XII, konst. Benedictus Deus: DS 1000; por. Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 49).

To doskonałe życie z Trójcą Świętą, ta komunia życia i miłości z Nią, z Dziewicą Maryją, aniołami i wszystkimi świętymi, jest nazywane "niebem". Niebo jest celem ostatecznym i spełnieniem najgłębszych dążeń człowieka, stanem najwyższego i ostatecznego szczęścia.

Żyć w niebie oznacza "być z Chrystusem" (Por. J 14,3; Flp 1,23; 1 Tes 4,17). Wybrani żyją "w Nim", ale zachowują i – co więcej – odnajdują tam swoją prawdziwą tożsamość, swoje własne imię (Por. Ap 2,17):
"Żyć, to być z Chrystusem; tam gdzie jest Chrystus, tam jest życie i Królestwo" (Św. Ambroży, Expositio Evangelii secundum Lucam, 10, 121: PL 15, 1834 A).

Jezus "otworzył" nam niebo przez swoją Śmierć i swoje Zmartwychwstanie. Życie błogosławionych polega na posiadaniu w pełni owoców odkupienia dokonanego przez Chrystusa, który włącza do swej niebieskiej chwały tych, którzy uwierzyli w Niego i pozostali wierni Jego woli. Niebo jest szczęśliwą wspólnotą tych wszystkich, którzy są doskonale zjednoczeni z Chrystusem.

Tajemnica szczęśliwej komunii z Bogiem i tymi wszystkimi, którzy są w Chrystusie, przekracza wszelkie możliwości naszego zrozumienia i wyobrażenia. Pismo święte mówi o niej w obrazach: życie, światło, pokój, uczta weselna, wino królestwa, dom Ojca, niebieskie Jeruzalem, raj: "To, czego ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują" (1 Kor 2,9).

Z powodu swej transcendencji Bóg nie może być widziany takim, jaki jest, dopóki On sam nie ukaże swojej tajemnicy dla bezpośredniej kontemplacji ze strony człowieka i nie uzdolni go do niej. Kontemplacja Boga w chwale niebieskiej jest nazywana przez Kościół "wizją uszczęśliwiającą":
"To będzie twoją chwałą i szczęściem: być dopuszczonym do widzenia Boga, mieć zaszczyt uczestniczenia w radościach zbawienia i wiekuistej światłości w towarzystwie Chrystusa Pana, twego Boga... Cieszyć się w Królestwie niebieskim razem ze sprawiedliwymi i przyjaciółmi Boga radością osiągniętej nieśmiertelności" (Św. Cyprian, Epistulae 56, 10, 1: PL 4, 357 B).
Święci w chwale nieba nadal wypełniają z radością wolę Bożą w odniesieniu do innych ludzi i do całego stworzenia. Już królują z Chrystusem; z Nim "będą królować na wieki wieków" (Ap 22,5).

Śmierć kończy życie człowieka jako czas otwarty na przyjęcie lub odrzucenie łaski Bożej ukazanej w Chrystusie (Por. 2 Tm 1,9-10). Nowy Testament mówi o sądzie przede wszystkim w perspektywie ostatecznego spotkania z Chrystusem w Jego drugim przyjściu, ale także wielokrotnie potwierdza, że zaraz po śmierci każdego nastąpi zapłata stosownie do jego czynów i wiary. Przypowieść o ubogim Łazarzu (Por. Łk 16,22) i słowa Chrystusa wypowiedziane na krzyżu do dobrego łotra (Por. Łk 23,43), a także inne teksty Nowego Testamentu (Por. 2 Kor 5,8; Flp 1,23; Hbr 9,27; 12,23) mówią o ostatecznym przeznaczeniu duszy (Por. Mt 16,26), które może być odmienne dla różnych ludzi.

Każdy człowiek w swojej nieśmiertelnej duszy otrzymuje zaraz po śmierci wieczną zapłatę na sądzie szczegółowym, który polega na odniesieniu jego życia do Chrystusa i albo dokonuje się przez oczyszczenie (Por. Sobór Lyoński II: DS 857-858; Sobór Florencki II: DS 1304-1306; Sobór Trydencki: DS 1820), albo otwiera bezpośrednio wejście do szczęścia nieba (Por. Benedykt XII, konst. Benedictus Deus: DS 1000-1001; Jan XXII, bulla Ne super his: DS 990), albo stanowi bezpośrednio potępienie na wieki (Por. Benedykt XII, konst. Benedictus Deus: DS 1002).
Pod wieczór naszego życia będziemy sądzeni z miłości (Św. Jan od Krzyża, Sentencje, 64).

Chrześcijanin, który łączy własną śmierć ze śmiercią Jezusa, widzi śmierć jako przyjście do Niego i jako wejście do życia wiecznego. Gdy Kościół po raz ostatni wypowiedział nad umierającym chrześcijaninem słowa przebaczenia i rozgrzeszenia Chrystusa, gdy naznaczył go po raz ostatni umacniającym namaszczeniem i w Wiatyku dał mu Chrystusa jako pokarm na drogę, mówi do niego ze spokojną pewnością:

Duszo chrześcijańska, zejdź z tego świata w imię Boga Ojca wszechmogącego, który cię stworzył; w imię Jezusa Chrystusa, Syna Boga żywego, który za ciebie cierpiał; w imię Ducha Świętego, który na ciebie zstąpił. Obyś dzisiaj spoczęła w pokoju i zamieszkała na świętym Syjonie z Najświętszą Boga Rodzicielką, Maryją Dziewicą, ze świętym Józefem i wszystkimi Aniołami i Świętymi Bożymi... Polecam Cię wszechmogącemu Bogu i oddaję twojemu Stwórcy, abyś powrócił do Tego, który Cię ukształtował z mułu ziemi. Gdy opuścisz to życie, niech na twoje spotkanie wyjdzie Najświętsza Maryja Panna, Aniołowie i wszyscy Święci... Obyś widział twarzą w twarz swojego Odkupiciela...

Poza sprawowaniem sakramentów świętych Kościół wypełnia także inne celebracje liturgiczne, które nie są sakramentami. Celebracjami takimi są na przykład takie nabożeństwa jak droga krzyżowa, Gorzkie Żale, adoracje itd. Przez te celebracje wspólnoty wierzących wielbią Boga oraz wypraszają dla siebie i dla świata Boże błogosławieństwo.


► KKK 1667: Święta Matka Kościół ustanowił sakramentalia. Są to znaki święte, które z pewnym podobieństwem do sakramentów oznaczają skutki, przede wszystkim duchowe, a osiągają je przez modlitwę Kościoła. Przygotowują one ludzi do przyjęcia głównego skutku sakramentów i uświęcają różne okoliczności życia.

► KKK 1668: Sakramentalia zostały ustanowione przez Kościół dla uświęcenia pewnych posług w Kościele, pewnych stanów życia, najrozmaitszych okoliczności życia chrześcijańskiego, a także użytkowania rzeczy potrzebnych człowiekowi. Według decyzji duszpasterskich biskupów sakramentalia mogą dotyczyć potrzeb, kultury i historii ludu chrześcijańskiego określonego regionu i epoki. Zawierają one zawsze modlitwę, której często towarzyszy jakiś określony znak, jak włożenie ręki, znak krzyża, pokropienie wodą święconą (znak przypominający chrzest).

► KKK 1669: Sakramentalia wynikają z kapłaństwa chrzcielnego; każdy ochrzczonyjest powołany do tego, by być "błogosławieństwem" i by błogosławić.Dlatego świeccy mogą przewodniczyć pewnym błogosławieństwom. Im bardziej jakieś błogosławieństwo dotyczy życia eklezjalnego i sakramentalnego, tym bardziej jego udzielanie jest zastrzeżone dla wyświęconych do posługi (biskupów, prezbiterów lub diakonów).

► KKK 1670: Sakramentalia nie udzielają łaski Ducha Świętego na sposób sakramentów, lecz przez modlitwę Kościoła uzdalniają do przyjęcia łaski i dysponują do współpracy z nią. Prawie każde wydarzenie życia odpowiednio usposobionych wiernych zostaje uświęcone przez łaskę wypływającą z Paschalnego Misterium Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, z którego czerpią swoją moc wszystkie sakramenty i sakramentalia; w ten sposób niemal każde godziwe użycie rzeczy materialnych może zostać skierowane do uświęcenia człowieka i uwielbienia Boga.

► KKK 1671: Wśród sakramentaliów znajdują się najpierw błogosławieństwa (osób, posiłków, przedmiotów, miejsc). Każde błogosławieństwo jest uwielbieniem Boga i modlitwą o Jego dary. W Chrystusie chrześcijanie są błogosławieni przez Boga Ojca "wszelkim błogosławieństwem duchowym" (Ef 1, 3). Dlatego Kościół udziela błogosławieństwa, wzywają imienia Jezusa i czyniąc zazwyczaj święty znak krzyża Chrystusa.

► KKK 1672: Niektóre błogosławieństwa mają charakter trwały; ich skutkiem jest poświęcenie pewnych osób Bogu oraz zastrzeżenie pewnych przedmiotów i miejsc do użytku liturgicznego. Wśród błogosławieństw osób - których nie należy mylić ze święceniami sakramentalnymi - znajduje się błogosławieństwo opata lub ksieni klasztoru, konsekracja dziewic, obrzęd profesji zakonnej i błogosławieństwo dla pełnienia pewnych posług w Kościele (lektorów, akolitów, katechetów itp.). Jako przykład błogosławieństwa dotyczącego przedmiotów można wymienić poświęcenie kościoła lub ołtarza, błogosławieństwo świętych olejów, naczyń i szat liturgicznych, dzwonów itp.

► KKK 1673: Gdy Kościół publicznie i na mocy swojej władzy prosi w imię Jezusa Chrystusa, by jakaś osoba lub przedmiot były strzeżone od napaści Złego i wolne od jego panowania, mówimy o egzorcyzmach. Praktykował je Jezus, a Kościół od Niego przyjmuje władzę i obowiązek wypowiadania egzorcyzmów. W prostej formie egzorcyzmy występują podczas celebracji chrztu. Egzorcyzmy uroczyste, nazywane "wielkimi", mogą być wypowiadane tylko przez prezbitera i za zezwoleniem biskupa. Egzorcyzmy należy traktować bardzo roztropnie, przestrzegając ściśle ustalonych przez Kościół norm. Egzorcyzmy mają na celu wypędzenie złych duchów lub uwolnienie od ich demonicznego wpływu, mocą duchowej władzy, jaką Jezus powierzył Kościołowi. Czymś zupełnie innym jest choroba, zwłaszcza psychiczna, której leczenie wymaga wiedzy medycznej. Przed podjęciem egzorcyzmów należy więc upewnić się, że istotnie chodzi o obecność Złego, a nie o chorobę.

► KKK 1674: Poza liturgią sakramentów i sakramentaliów katecheza powinna brać pod uwagę formy pobożności wiernych i religijności ludowej. Zmysł religijny ludu chrześcijańskiego zawsze znajdował wyraz w różnorodnych formach pobożności, które otaczały życie sakramentalne Kościoła. Są to: cześć oddawana relikwiom, nawiedzanie sanktuariów, pielgrzymki, procesje, drogakrzyżowa, tańce religijne, różaniec, medaliki itp.

► KKK 1675:Te formy pobożności są kontynuacją życia liturgicznego Kościoła, ale go nie zastępują: Należy (je) tak uporządkować, aby zgadzały się z liturgią, z niej poniekąd wypływały i do niej wiernych prowadziły, ponieważ ona ze swej natury znacznie je przewyższa.

► KKK 1676: Konieczne jest rozeznanie duszpasterskie, by podtrzymywać i wspierać religijność ludową, a w razie potrzeby oczyszczać i pogłębiać zmysł religijny, z którego wyrastają te formy pobożności, oraz kierować je do głębszego poznawania misterium Chrystusa. Praktykowanie tych form pobożności podlega trosce i osądowi biskupów oraz ogólnym normom Kościoła.
Religijność ludowa w swej istocie jest zbiorem wartości odpowiadających w duchu mądrości chrześcijańskiej na podstawowe pytania egzystencjalne. Zdrowy katolicki zmysł ludu odznacza się zdolnością tworzenia syntezy egzystencjalnej. W ten sposób dochodzi do twórczego połączenia elementu Boskiego i ludzkiego, Chrystusa i Maryi, ducha i ciała, wspólnoty i instytucji, osoby i społeczności, wiary i ojczyzny, rozumu i uczucia. Mądrość ta jest rodzajem humanizmu chrześcijańskiego, który podkreśla z mocą godność każdej osoby jako dziecka Bożego, odbudowuje podstawowe braterstwo, uczy spotkania z naturą i zrozumienia, czym jest praca, daje motywacje życia w radości i pogodzie ducha, nawet wśród trudów życia. Mądrość ta jest dla ludu podstawą rozeznania, ewangelicznym instynktem, który pozwala spontanicznie ocenić, kiedy Ewangelia zajmuje w Kościele pierwsze miejsce, a kiedy zanika jej treść i zagłuszają ją inne sprawy.

► KKK 1680: Wszystkie sakramenty, a zwłaszcza sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego, miały na celu ostatnią Paschę dziecka Bożego, która przez śmierć wprowadza je do życia w Królestwie niebieskim. Wówczas spełnia się to, co wyznajemy w wierze i nadziei: "Oczekuję wskrzeszenia umarłych i życia wiecznego w przyszłym świecie.

► KKK 1681: Chrześcijański sens śmierci ukazuje się w świetle Misterium Paschalnego Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, w którym złożyliśmy naszą jedyną nadzieję. Chrześcijanin, który umiera w Chrystusie Jezusie, opuszcza to ciało i staje w obliczu Pana.

► KKK 1682: Dzień śmierci jest dla chrześcijanina, po zakończeniu jego życia sakramentalnego, dopełnieniem nowych narodzin rozpoczętych na chrzcie; jest ostatecznym "upodobnieniem" go do "obrazu Syna", którego udziela namaszczenie Duchem Świętym; jest uczestnictwem w Uczcie Królestwa, zapoczątkowanej w Eucharystii, nawet jeśli zachodziłaby jeszcze potrzeba ostatecznego oczyszczenia, by móc przywdziać szatę godową.

► KKK 1683: Kościół, który jak matka nosił sakramentalnie w swoim łonie chrześcijanina podczas jego ziemskiej pielgrzymki, towarzyszy mu na końcu jego drogi, by oddać go "w ręce Ojca". Ofiaruje on Ojcu, w Chrystusie, dziecko Jego łaski i w nadziei składa w ziemi zasiew ciała, którezmartwychwstanie w chwale. Ofiarowanie to dokonuje się w pełni w czasie celebracji Ofiary eucharystycznej. Błogosławieństwa, które ją poprzedzają i po niej następują, są sakramentaliami.

► KKK 1684: Pogrzeb chrześcijański nie udziela zmarłemu ani sakramentu, ani sakramentaliów; zmarły znajduje się już poza porządkiem ekonomii sakramentalnej. Pogrzeb jest jednak obrzędem liturgicznym Kościoła. Posługa Kościoła powinna jasno wyrażać rzeczywistą łączność ze zmarłym, a także ożywiać uczestnictwo zgromadzonej wspólnoty w obrzędach i głosić jej życie wieczne.

► KKK 1685: Różne obrzędy pogrzebu wyrażają paschalny charakter śmierci chrześcijańskiej oraz odpowiadają sytuacjom i tradycjom każdego regionu; dotyczy to także koloru liturgicznego.

► KKK 1686: Obrzędy pogrzebu (Ordo Exsequiarum) liturgii rzymskiej proponują trzy formy pogrzebu, odpowiadające trzem miejscom ich sprawowania (dom, kościół i cmentarz). Bierze się również pod uwagę, co dla rodziny ma szczególne znaczenie, jakie są zwyczaje lokalne, czego wymaga kultura i pobożność ludowa. Przebieg celebracji jest wspólny wszystkim tradycjom liturgicznym i zawiera cztery główne momenty:

► KKK 1687: Pozdrowienie wspólnoty. Obrzęd pogrzebu rozpoczyna się pozdrowieniem w duchu wiary. Do bliskich zmarłego kieruje się słowo "pocieszenia" (w rozumieniu Nowego Testamentu jest to moc Ducha Świętego w nadziei. Wspólnota zebrana na modlitwie oczekuje także "słów życia wiecznego". Śmierć jednego z jej członków (lub jej rocznica, siódmy lub czterdziesty dzień po niej) jest okazją, którą powinno się wykorzystać na zwrócenie uwagi na to, co przekracza perspektywy "tego świata", i na doprowadzenie wiernych do prawdziwych perspektyw wiary w Chrystusa Zmartwychwstałego.

► KKK 1688: Liturgia słowa. Liturgia słowa w czasie pogrzebu wymaga tym bardziej szczególnego przygotowania, że w zebranej wspólnocie mogą znajdować się wierni, którzy rzadko uczestniczą w liturgii, oraz przyjaciele zmarłego nie będący chrześcijanami. Zwłaszcza homilia powinna unikać rodzaju literackiego pochwalnej mowy pogrzebowej oraz ukazywać misterium śmierci chrześcijańskiej w świetle Chrystusa Zmartwychwstałego.

► KKK 1689: Ofiara eucharystyczna. Gdy celebracja ma miejsce w kościele, Eucharystia stanowi centrum paschalnej rzeczywistości śmierci chrześcijańskiej. Wtedy właśnie Kościół wyraża swoją skuteczną jedność ze zmarłym, ofiarując Ojcu, w Duchu Świętym, ofiarę śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Prosi on wówczas, by jego dziecko zostało oczyszczone z grzechów oraz ich skutków i zostało przyjęte do paschalnej pełni Uczty w Królestwie niebieskim. Przez celebrację Eucharystii wspólnota wiernych, a szczególnie rodzina zmarłego uczy się żyć w łączności z tym, który "zasnął w Panu", przyjmując Ciało Chrystusa, którego zmarły nadal jest żywym członkiem, modląc się za niego i z nim.

Jeśli jest prawdą, że Chrystus wskrzesi nas "w dniu ostatecznym", to jest także prawdą, że w pewien sposób już jesteśmy wskrzeszeni z Chrystusem. Istotnie, dzięki Duchowi Świętemu życie chrześcijańskie jest uczestniczeniem w Śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa już na ziemi:
"Razem z Nim pogrzebani w chrzcie... razem zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który Go wskrzesił... Jeśliście więc razem z Chrystusem powstali z martwych, szukajcie tego, co w górze, gdzie przebywa Chrystus zasiadając po prawicy Boga (Kol 2,12; 3,1).

Wierzący, zjednoczeni przez chrzest z Chrystusem, uczestniczą już w sposób rzeczywisty w niebieskim życiu Chrystusa Zmartwychwstałego (Por. Flp 3,20), ale to życie pozostaje "ukryte z Chrystusem w Bogu" (Kol 3,3). "Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich – w Chrystusie Jezusie" (Ef 2,6). Karmieni Jego Ciałem w Eucharystii, należymy już do Ciała Chrystusa. Gdy zmartwychwstaniemy w dniu ostatecznym, "razem z Nim ukażemy się w chwale" (Kol 3,4).

W oczekiwaniu na ten dzień ciało i dusza wierzącego uczestniczy już w godności "należenia do Chrystusa". Wynika z tego konieczność szacunku dla własnego ciała, a także dla ciała drugiego człowieka, szczególnie gdy cierpi:"Ciało... jest... dla Pana, a Pan dla ciała. Bóg zaś i Pana wskrzesił, i nas również swą mocą wskrzesi z martwych. Czyż nie wiecie, że ciała wasze są członkami Chrystusa?... Nie należycie do samych siebie... Chwalcie więc Boga w waszym ciele" (1 Kor 6,13-15. 19-20).

Co to znaczy zmartwychwstać? W śmierci, będącej "rozdzieleniem duszy i ciała, ciało człowieka ulega zniszczeniu", podczas gdy jego dusza idzie na spotkanie z Bogiem, chociaż trwa w oczekiwaniu na ponowne zjednoczenie ze swoim uwielbionym ciałem. Bóg w swojej wszechmocy przywróci ostatecznie naszym ciałom niezniszczalne życie, jednocząc je z naszymi duszami mocą Zmartwychwstania Jezusa.

Kto zmartwychwstanie? Wszyscy ludzie, którzy umarli: "Ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą na zmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny na zmartwychwstanie potępienia" (J 5,29).

W jaki sposób? Chrystus zmartwychwstał w swoim własnym ciele: "Popatrzcie na moje ręce i nogi: to Ja jestem" (Łk 24,39); nie powrócił On jednak do życia ziemskiego. Tak samo w Nim "wszyscy zmartwychwstaną we własnych ciałach, które mają teraz" (Sobór Laterański IV: DS 801), ale to ciało będzie przekształcone w "chwalebne ciało" (Flp 3,21), w "ciało duchowe" (1 Kor 15,44).

Lecz powie ktoś: A jak zmartwychwstają umarli? W jakim ukazują się ciele? O, niemądry! Przecież to, co siejesz, nie ożyje, jeżeli wcześniej nie obumrze. To, co zasiewasz, nie jest od razu ciałem, którym ma się stać potem, lecz zwykłym ziarnem... Zasiewa się zniszczalne – powstaje zaś niezniszczalne... Trzeba, ażeby to, co zniszczalne, przyodziało się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyodziało się w nieśmiertelność (1 Kor 15,35-37.42.53).

To "w jaki sposób" przekracza naszą wyobraźnię i nasze rozumienie; jest dostępne tylko w wierze. Udział w Eucharystii daje nam już zadatek przemienienia naszego ciała przez Chrystusa:
"Podobnie jak ziemski chleb dzięki wezwaniu Boga nie jest już zwykłym chlebem, ale Eucharystią, a składa się z dwóch elementów, ziemskiego i niebieskiego, tak również my, przyjmując Eucharystię, wyzbywamy się zniszczalności, ponieważ mamy nadzieję zmartwychwstania" (Św. Ireneusz, Adversus haereses, IV, 18, 4-5).

Kiedy? W sposób definitywny "w dniu ostatecznym" (J 6,39-40.44.54; 11,24); "na końcu świata" (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 48). Istotnie, zmartwychwstanie zmarłych jest wewnętrznie złączone z powtórnym Przyjściem (Paruzją) Chrystusa:"Sam bowiem Pan zstąpi z nieba na hasło i na głos archanioła, i na dźwięk trąby Bożej, a zmarli w Chrystusie powstaną pierwsi" (1 Tes 4,16).

Bóg stopniowo objawiał swojemu ludowi prawdę o zmartwychwstaniu umarłych. Nadzieja na cielesne zmartwychwstanie zmarłych pojawia się jako wewnętrzna konsekwencja wiary w Boga, Stwórcę całego człowieka, z duszą i ciałem. Stwórca nieba i ziemi jest także Tym, który zachowuje wiernie swoje przymierze z Abrahamem i jego potomstwem. W tej podwójnej perspektywie zacznie wyrażać się wiara w zmartwychwstanie. Męczennicy machabejscy wyznają w godzinie próby: "Król świata... nas, którzy umieramy za Jego prawa, wskrzesi i ożywi do życia wiecznego" (2 Mch 7,9). "Lepiej jest nam, którzy giniemy z ludzkich rąk, w Bogu pokładać nadzieję, że znów przez Niego będziemy wskrzeszeni" (2 Mch 7,14).

Faryzeusze i wielu współczesnych Pana mieli nadzieję na zmartwychwstanie. Jezus stale o nim nauczał. Saduceuszom, którzy nie przyjmowali zmartwychwstania, odpowiada: "Czyż nie dlatego jesteście w błędzie, że nie rozumiecie Pisma ani mocy Bożej?" (Mk 12,24). Wiara w zmartwychwstanie opiera się na wierze w Boga, który nie jest "Bogiem umarłych, lecz żywych" (Mk 12,27).

Co więcej, Jezus łączy wiarę w zmartwychwstanie ze swoją Osobą: "Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem" (J 11,25). To Jezus jest Tym, który w ostatnim dniu wskrzesi tych, którzy będą wierzyć w Niego (Por. J 5,24-25; 6,40) i którzy będą spożywać Jego Ciało i pić Jego Krew (Por. J 6,54). Już teraz daje tego znak i zadatek, przywracając do życia niektórych zmarłych (Por. Mk 5,21-42; Łk 7,11-17; J 11), zapowiadając w ten sposób własne zmartwychwstanie, które jednak nastąpi w innym porządku. Jezus mówi o tym wyjątkowym wydarzeniu jako o "znaku proroka Jonasza" (Mt 12,39) i znaku Świątyni (Por. J 2,19-22); zapowiada swoje zmartwychwstanie trzeciego dnia po wydaniu Go na śmierć (Por. Mk 10,34).

Być świadkiem Chrystusa – to znaczy być "świadkiem Jego zmartwychwstania" (Dz 1,22) (Por. Dz 4,33), "z Nim jeść i pić po Jego zmartwychwstaniu" (Dz 10,41). Chrześcijańska nadzieja na zmartwychwstanie jest cała naznaczona doświadczeniem spotkań z Chrystusem Zmartwychwstałym. My zmartwychwstaniemy jak On, z Nim i przez Niego.
Od początku chrześcijańska wiara w zmartwychwstanie spotykała się z niezrozumieniem i oporami (Por. Dz 17,32; 1 Kor 15,12-13). "W żadnym punkcie wiara chrześcijańska nie spotyka więcej sprzeciwu niż w stosunku do zmartwychwstania ciała" (Św. Augustyn, Enarratio in Psalmos). Bardzo powszechnie jest przyjmowane przekonanie, że po śmierci życie osoby ludzkiej trwa w sposób duchowy. Ale jak wierzyć, że to ciało, którego śmiertelność jest tak oczywista, mogłoby zmartwychwstać do życia wiecznego?

Credo chrześcijańskie – wyznanie wiary w Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego oraz w Jego stwórcze, zbawcze i uświęcające działanie – osiąga punkt kulminacyjny w głoszeniu zmartwychwstania umarłych na końcu czasów oraz życia wiecznego. Wierzymy mocno i mamy nadzieję, że jak Chrystus prawdziwie zmartwychwstał i żyje na zawsze, tak również sprawiedliwi po śmierci będą żyć na zawsze z Chrystusem Zmartwychwstałym i że On wskrzesi ich w dniu ostatecznym (Por. J 6,39-40). Nasze zmartwychwstanie, podobnie jak zmartwychwstanie Chrystusa, będzie dziełem Trójcy Świętej: "Jeżeli mieszka w was Duch Tego, który Jezusa wskrzesił z martwych, to Ten, co wskrzesił Chrystusa Jezusa z martwych, przywróci do życia wasze śmiertelne ciała mocą mieszkającego w was swego Ducha" (Rz 8,11).

Pojęcie "ciało" oznacza człowieka w jego kondycji poddanej słabości i śmiertelności (Por. Rdz 6,3; Ps 56,5; Iz 40,6). "Zmartwychwstanie ciała" oznacza, że po śmierci będzie żyła nie tylko dusza nieśmiertelna, ale że na nowo otrzymają życie także nasze "śmiertelne ciała" (Rz 8,11).

Wiara w zmartwychwstanie zmarłych była od początku istotnym elementem wiary chrześcijańskiej. Fiducia christianorum resurrectio mortuorum; illam credentes, sumus – "Zmartwychwstanie umarłych jest ufnością chrześcijan; ta wiara nas ożywia" (Tertulian, De resurrectione carnis, 1,1).
"Dlaczego twierdzą niektórzy spośród was, że nie ma zmartwychwstania? Jeśli nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie zmartwychwstał. A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara... Tymczasem jednak Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy spośród tych, co pomarli" (1 Kor 15,12-14.20).

(...) Nie jest to (sukcesja) zwykłe materialne następstwo; to raczej historyczne narzędzie, którym posługuje się Duch, by uczynić obecnym Pana Jezusa, Głowę swego ludu, poprzez tych, którzy zostali wyświęceni do posługi poprzez nałożenie rąk i modlitwę biskupów.

Drodzy bracia i siostry.

Podczas ostatnich dwóch audiencji zastanawialiśmy się, czym jest Tradycja w Kościele i widzieliśmy, że jest ona stałą obecnością słowa i życia Jezusa w swoim ludzie. Jednakże słowo, aby było obecne, potrzebuje osoby, świadka. I tak rodzi się owa wzajemność: z jednej strony słowo potrzebuje osoby, z drugiej zaś osoba, świadek, związany jest ze słowem, które zostało mu powierzone, a nie wymyślone przez niego. Ta wzajemność między treścią - słowem Bożym, życiem Pana - a osobą, która jest jej nosicielem, jest charakterystyczna dla struktury Kościoła, i dzisiaj pragniemy rozważyć ten osobowy aspekt Kościoła. Jak widzieliśmy Pan dał mu początek powołując Dwunastu, którzy reprezentowali przyszłość Ludu Bożego. Dochowując wierności zadaniu otrzymanemu przez Pana, najpierw, po Jego Wniebowstąpieniu, Dwunastu uzupełnia swą liczbę, wybierając Macieja na miejsce Judasza (por. Dz 1, 15-26), następnie przyjmują stopniowo innych do powierzonych im funkcji, aby kontynuowali ich posługę. Sam Zmartwychwstały powołuje Pawła (por. Gal 1, 1), lecz Paweł, chociaż powołany na Apostoła przez Pana, porównuje swą Ewangelię z Ewangelią Dwunastu (por. Tamże 1, 18), postanawia przekazać to, co otrzymał (por. 1 Kor 11, 23; 15, 3-4), a w podziale zadań misyjnych przyłączony zostaje do Apostołów, wraz z innymi, na przykład z Barnabą (por. Ga 2, 9).

Tak jak na początku stanu apostolskiego było powołanie i zaproszenie ze strony Zmartwychwstałego, tak późniejsze powołania i zaproszenia skierowane do innych nastąpiły na mocy Ducha Świętego za sprawą tych, którzy ustanowieni już byli do posługi apostolskiej. Oto droga, na której kontynuowana będzie ta posługa, która poczynając od drugiego pokolenia nazywana będzie posługa biskupią, "episcopé".

Należałoby zapewne wyjaśnić pokrótce, co oznacza biskup. Słowo to pochodzi od greckiego "epíscopos". Wskazuje ona na tego, kto widzi z wysoka, kogoś, kto patrzy sercem. Tak sam święty Piotr, w swoim pierwszym liście, nazywa Pana Jezusa "Pasterzem i Stróżem dusz waszych" (2,25). A zgodnie z tym wzorem Pana, który jest pierwszym biskupem, stróżem i pasterzem dusz, następcy Apostołów nazwali się biskupami, "epíscopoi". Im została powierzona rola "episcopé". Tak określona rola biskupa przejdzie stopniową ewolucję w stosunku do początków, aż do przyjęcia formy - poświadczonej wyraźnie przez Ignacego Antiocheńskiego na początku II wieku (por. Ad Magnesios, 6,1: PG 5,668) - trojakiego urzędu biskupa, prezbitera i diakona. Rozwój ten nastąpił pod kierunkiem Ducha Świętego, który towarzyszy Kościołowi w rozpoznawaniu autentycznych form sukcesji apostolskiej, coraz lepiej zdefiniowanej pośród wielości doświadczeń oraz form charyzmatycznych i służebnych, obecnych w pierwotnych wspólnotach. I tak sukcesja w roli biskupiej jawi się jako kontynuacja posługi apostolskiej, gwarancją wytrwania w Tradycji apostolskiej, słowie i życiu, powierzonych nam przez Pana.

Więź między kolegium biskupów a pierwotną wspólnotą Apostołów rozumiana jest nade wszystko jako kontynuacja historyczna. Jak widzieliśmy, do Dwunastu przyłączony został najpierw Maciej, potem Paweł, potem Barnaba, potem inni, aż do ukształtowania się, w drugim i trzecim pokoleniu, posługi biskupiej. Tak więc wyrazem tej kontynuacji jest ten historyczny łańcuch. Na kontynuacji sukcesji zaś zasadza się gwarancja zachowania się we wspólnocie kościelnej Kolegium apostolskiego, które Chrystus zgromadził wokół siebie. Jednakże tę kontynuację, którą widzimy najpierw w kontynuacji historycznej kapłanów, należy rozumieć także w sensie duchowym, albowiem sukcesja apostolska posługi, rozumiana jest jako wybrane miejsce działania i przekazywania Ducha Świętego. Wyraźne echo tego przeświadczenia znajdujemy na przykład w następującym tekście św. Ireneusza z Lyonu (druga połowa II w.): "Tradycja Apostołów, występująca na całym świecie, ukazuje się w każdym Kościele tym wszystkim, którzy chcą ujrzeć prawdę i możemy wyliczyć biskupów, ustanowionych przez Apostołów w Kościołach oraz ich następców aż do naszych czasów. Apostołowie chcieli bowiem, aby byli całkowicie doskonali i nieskazitelni we wszystkim, których pozostawiali jako swoich następców, przekazując im własne posłannictwo nauczania. Gdyby właściwie to zrozumieli, wyciągnęliby z tego wielką korzyść; gdyby natomiast nie podołali, wyrządziliby tym ogromną szkodę" (Adversus haereses, III, 3,1: PG 7,848). Dalej Ireneusz, wskazując tu na tę sieć sukcesji apostolskiej jako na gwarancję wytrwania w słowie Pańskim, skupia się na owym Kościele "przeogromnym i prastarym, i wszystkim znanym, który został założony i ustanowiony w Rzymie przez przechwalebnych apostołów Piotra i Pawła", uwypuklając Tradycję wiary, która dociera do nas w nim od Apostołów poprzez sukcesję biskupów. W ten sposób, dla Ireneusza i dla Kościoła powszechnego, sukcesja biskupia Kościoła Rzymu staje się znakiem, kryterium i gwarancją nieprzerwanego przekazywania wiary apostolskiej: "Z tym Kościołem, z racji jego najznakomitszego pochodzenia (propter potiorem principalitatem), musi zgadzać się każdy Kościół, to jest wierni, którzy przybywają ze wszystkich stron, gdyż w nim zachowana została na zawsze tradycja pochodząca od Apostołów..."(Adversus haereses, III, 3, 2: PG 7,848). Sukcesja apostolska - zweryfikowana na podstawie jedności z Kościołem Rzymu - stanowi wszędzie kryterium zachowania przez poszczególne Kościoły Tradycji wspólnej wiary apostolskiej, która tym kanałem mogła dotrzeć od początku aż do nas: "W tym porządku i w tej sukcesji dotarła do nas tradycja, która je w Kościele poczynając od Apostołów oraz przepowiadanie prawdy. I to jest najpełniejszy dowód, że jedna i ta sama jest ożywiająca wiara Apostołów, która została zachowana i przekazana w prawdzie" (tamże., III, 3, 3: PG 7,851). Zgodnie z tymi świadectwami dawnego Kościoła, apostolski charakter jedności Kościoła polega na wierności nauczaniu i praktyce Apostołów, poprzez których zagwarantowana została historyczna i duchowa więź Kościoła z Chrystusem.
Sukcesja apostolska posługi biskupiej to droga, która gwarantuje wierne przekazywanie apostolskiego świadectwa. To, co reprezentują Apostołowie w relacji między Panem Jezusem i Kościołem pierwszych wieków, analogicznie reprezentuje sukcesja posługi w relacji między Kościołem pierwszych wieków i Kościołem obecnym. Nie jest to zwykłe materialne następstwo; to raczej historyczne narzędzie, którym posługuje się Duch, by uczynić obecnym Pana Jezusa, Głowę swego ludu, poprzez tych, którzy zostali wyświęceni do posługi poprzez nałożenie rąk i modlitwę biskupów. Dzięki sukcesji apostolskiej jesteśmy pewni obecności w Kościele Chrystusa, który do nas przychodzi. On sam przemawia w słowach Ewangelii, przekazywanej nam przez następców Apostołów, posługuje się ich dłońmi, by udzielać się nam w sakramentach, dostrzega nas, powołuje i w geście przyjaźni przygarnia do swego serca. Także dzisiaj, jak na początku, sam Chrystus jest prawdziwym pasterzem i stróżem naszych dusz, za którym podążamy z wielką ufnością, wdzięcznością i radością. 

Mamy dzisiaj do czynienia w wielkim przemysłem promującym magię i okultyzm - uważa ks. dr Andrzej Wołpiuk, konsultant ds. sekt i ruchów religijnych w diecezji bielsko-żywieckiej.

Spośród ludzi religijnych szczególną gorliwością wyróżniają się niewierzący.

Co nas czeka po śmierci? Czy w ogóle coś nas czeka? Te pytania nurtują ludzi od zawsze. Odpowiedzi dotyczące „dalekiej” przyszłości rozstrzygają o tym, czym właściwie jest życie: bezsensownym dryfowaniem donikąd albo wędrówką do Ojczyzny.

Zmartwychwstanie, życie wieczne, niebo, piekło, czyściec, Sąd Ostateczny. Co to wszystko znaczy? Wierzący mają z tym kłopot. Jedna z Czytelniczek napisała do „Gościa”: „W Credo wyznajemy, iż wierzymy w »ciała zmartwychwstanie«. W Piśmie Świętym nie znalazłam żadnej wzmianki o zmartwychwstaniu ciał. Owszem, nieśmiertelność dusz nie może podlegać kontestacji, ale na jakiej podstawie mamy wierzyć w zmartwychwstanie ciał?”.

Badania religijności Polaków pokazują, że prawda o naszym zmartwychwstaniu na końcu czasów jest powszechnie odrzucana bądź niezrozumiana przez wierzących. Kłopoty z wiarą w zmartwychwstanie nie są wcale czymś nowym. Św. Pawła wyśmiano na ateńskim Areopagu, kiedy zaczął mówić o zmartwychwstaniu (Dz 17,32). W Katechizmie czytamy: „Od początku chrześcijańska wiara w zmartwychwstanie spotykała się z niezrozumieniem i oporami. »W żadnym punkcie wiara chrześcijańska nie spotyka więcej sprzeciwu niż w stosunku do zmartwychwstania ciała« (św. Augustyn). Bardzo powszechnie jest przyjmowane przekonanie, że po śmierci życie osoby ludzkiej trwa w sposób duchowy. Ale jak wierzyć, że to ciało, którego śmiertelność jest tak oczywista, mogłoby zmartwychwstać do życia wiecznego?” (KKK 996).

Zmartwychwstaniemy!

Poruszamy się po obszarach nadziei, a nie oczywistości. Wiara nie daje nam jakiegoś reporterskiego opisu zaświatów. Oczywiście człowiek domaga się konkretu. Doświadczenie wieków uczy jednak, że zbyt bujna wyobraźnia w tej dziedzinie bywa niebezpieczna. Trzeba powstrzymać nadmierną ciekawość i zaufać Bożym obietnicom. Wiara nie wyjaśnia do końca, a tylko (aż!) rozjaśnia przyszłość. Zapala światło w ciemności.

Słowa o „odpuszczeniu grzechów” pojawiają się w wyznaniu wiary tuż po słowach o Duchu Świętym i Kościele. To nie przypadek.

Zmartwychwstały Chrystus mówi do Apostołów: „Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane” (J 20,22–23). To jest sedno. Chrystus pojednał świat z Bogiem przez krzyż i zmartwychwstanie. Raz na zawsze. Ale tego pojednania potrzebuje osobiście każdy z nas, grzesznych. Dlatego Duch Święty „rozdziela” przebaczenie grzechów między poszczególnych ludzi. Czyni to przez pośrednictwo Kościoła: przez Słowo Dobrej Nowiny, przez sakramenty, przez posługę kapłanów.

Kiedy mowa o przebaczeniu grzechów, myślimy od razu o sakramencie pokuty. A to nie całkiem tak. Przytoczone słowa z Ewangelii św. Jana odnoszą się w pierwszym rzędzie do chrztu! To „chrzest jest pierwszym i podstawowym sakramentem przebaczenia grzechów”, jak czytamy w katechizmie (KKK 985). W Credo (nicejsko-konstantynopolitańskim) powtarzamy co niedziela: „wyznaję jeden CHRZEST na odpuszczenie grzechów”. Sakrament pokuty jest w istocie odzyskaniem utraconej chrzcielnej łaski, jest powrotem do czystości serca obmytego wodami chrztu.

Druga deska ratunku

Na Kościół trzeba patrzeć z wiarą. Tylko ona pozwala bowiem uchwycić, czym on właściwie jest i czym być powinien.

Słowo „Kościół” utraciło dziś sporo ze swego pierwotnego znaczenia. Kiedy słyszymy w mediach, że Kościół coś zrobił lub czegoś nie zrobił, albo coś uważa czy czemuś się sprzeciwia, to prawie zawsze ma się na myśli samych biskupów. W prasie, radiu, telewizji mówi się wciąż o Kościele tylko w kategoriach politycznych lub socjologicznych. Takie postrzeganie Kościoła staje się powszechne także wśród wierzących. Wielu katolików mówi o swoim Kościele z zimnym dystansem: „czego ten Kościół znowu od nas chce?”. Smutne to.
Na Kościół trzeba patrzeć z wiarą. Tylko ona pozwala bowiem uchwycić, czym on właściwie jest i czym być powinien. Wiara pozwala zobaczyć, że Kościół jest Bożym narzędziem, że żyje w nim zmartwychwstały Chrystus, że mimo ludzkiej nędzy działa w nim Duch Święty. Wyznajemy w Credo: wierzę w Kościół. To konsekwencja wyznania wiary w Chrystusa i Ducha Świętego. 

Zwołani przez Boga 

Kiedy mówimy o sądzie przy końcu czasów, nasze myśli mkną w kierunku ludzkiego wymiaru sprawiedliwości: sędzia, adwokat, prokurator, materiały dowodowe, paragrafy... itd.

Od półtora roku mam z tym wszystkim wprost do czynienia jako asesor, czyli początkujący sędzia w sprawach cywilnych. Chodzi głównie o rozstrzyganie sporów. Konieczne jest dochodzenie do prawdy, ustalenie, kto ma rację, jaka jest odpowiedzialność stron. Niezbędna jest dbałość o to, by obie strony miały zagwarantowaną równą pozycję wobec sądu, by przestrzegano procedury.

Pokusą sędziego jest pójście na skróty, czyli jakieś uproszczenie, niezbadanie sprawy wystarczająco dokładnie. Pracując w wymiarze sprawiedliwości, nie czuję, że naruszam zasadę miłosierdzia. Jan Paweł II podkreślał, że miłosierdzie nie jest jakąś emocjonalną reakcją na ludzką nędzę, ale jest raczej postawą, która wcale nie unieważnia zasad sprawiedliwości.

Sprawiedliwość wiąże się z prawdą, miłosierdzie z miłością, a prawda i miłość potrzebują siebie nawzajem. Jeśli np. ktoś wziął kredyt, to powinien go spłacić. To wymóg odpowiedzialności za własne czyny. Miłosierdzie nie może tu oznaczać jakiejś amnestii z tego obowiązku. Oczywiście, że zadaniem sądu jest uwzględnienie wszystkich okoliczności danego czynu i sytuacji człowieka. Sprawiedliwość reguluje życie społeczne. Można powiedzieć, że miłosierdzie względem społeczności wyraża się właśnie w przestrzeganiu zasad sprawiedliwości.

A co do Sądu Ostatecznego? Porównywanie go z ludzkim wymiarem sprawiedliwości chyba nie jest do końca właściwe. Sercem Ewangelii jest prawda o Bogu miłosiernym. Spotkanie z Bogiem w wieczności będzie spotkaniem z całą prawdą o Nim i z prawdą o nas. Będzie spotkaniem z Jego miłosierdziem. To spotkanie będzie szczytem Bożej sprawiedliwości właśnie.

W tym świetle wydobyte zostaną wszelkie przejawy naszego miłosierdzia i autentycznej sprawiedliwości, w których tu, na ziemi, byliśmy podobni do Boga. W ogniu miłosierdzia oczyszczona zostanie słabość naszego życia. Czy ktoś odepchnie Boże miłosierdzie – tego nie wiemy. Nieprawdziwe jest zdanie, że Boże miłosierdzie kończy się wraz ze śmiercią człowieka. Miłosierdzie Jego jak On sam jest wieczne.
Przyzwyczajeni jesteśmy do mówienia o Sądzie Ostatecznym. Może trzeba nazywać ten moment raczej spotkaniem, aby nie strach w nas trwał, ale nadzieja.

Jaka jest rola Maryi?
Tylko raz w Credo pojawia się Maryja: „narodził się z Maryi Dziewicy”.

Tłumy pielgrzymów z całego świata przybywają codziennie do miejsc najsłynniejszych objawień prywatnych. Każde doniesienie o kolejnych objawieniach wzbudza ogromne zainteresowanie mediów. Wielu wizjonerów szybko gromadzi wokół siebie wiernych wyznawców. Brzmi to niewiarygodnie, ale tylko w latach 1933-1989 naliczono w Kościele katolickim aż 366 objawień przypisywanych samej tylko Matce Bożej.

Objawienia prywatne zdarzały się już w średniowieczu. Najsławniejsze miały miejsce w XIX (La Salette, Lourdes) i na początku XX (Fatima) wieku. Każdy przypadek Kościół bada niezwykle wnikliwie. Czasem łatwo poznać, że "objawienie" jest wynikiem choroby psychicznej lub oszustwa. Wtedy decyzja zapada szybko. Ale nieraz żmudne dochodzenie trwa latami. Tymczasem kult w miejscach prawdziwych bądź fałszywych objawień rozwija się spontanicznie. Niektóre z odrzuconych przez Kościół objawień stają się początkiem założenia nowej sekty. Podobnie dzieje się również w innych religiach. Bo objawienia prywatne zdarzają się nie tylko katolikom.

Kościół katolicki nie nakazuje wiary w objawienia prywatne przez siebie uznane. Wiele innych Kościołów odrzuca wszystkie objawienia prywatne. Mimo to we wszystkich religiach wizjonerów zdaje się być coraz więcej. I coraz więcej gromadzą zwolenników. Dlatego postanowiliśmy pisać o objawieniach prywatnych, zarówno tych uznanych, jak i nie uznanych. Przedstawiamy ich przebieg, okoliczności historyczne, konsekwencje. Korzystając z opublikowanych badań i analiz teologicznych zastanawiamy się także nad wiarygodnością niektórych z nich. Ponieważ wśród wizjonerów najwięcej jest katolików, podzieliliśmy prywatne objawienia na katolickie i pozostałe, a wśród katolickich wyodrębniliśmy jeszcze dodatkowo uznane przez Kościół i nie uznane.

Objawienia w katolicyzmie

Uznane przez Kościół



Guadalupe :.
La Salette :.
Lourdes :.
Prostyń :.
Banneux :.
Fatima :.
Cudowny Medalik :.
Zeitoun :.
Beauraing :.
Licheń :.
Akita :.
Gietrzwałd :.
Kibeho :.
Knock :.
Paray-le-Monial :.
Pontmain :.
Tre Fontane :.
Heede :.
Soufanieh :.
Warszawa-Siekierki :.
Amsterdam :.

Nie uznane przez Kościół

Oława :.
Garabandal :.
Nowra :.
Chotyniec, Okonin, Wykrot :.
Bayside :.
Medjugorie :.
Maria Valtorta :.
Felicja Kozłowska :.
Tolkmicko :.
El Escorial :.
Okołowice :.
Naju :.
Montichiari i Fontanelle :.
Ghiaie di Bonate Sopra :.
Gabriele Bitterlich :.

Objawienia w innych wyznaniach religiach

Ahmedijja :.
Vassula Ryden :.Grigorij Rasputin :.

Pismo święte jest nie tylko podobne do ludzkiej mowy, jest bowiem ludzką mową w najpełniejszym sensie, pozostając przez cały czas słowem Bożym.

Słowo Boga do ludzi

Fakt przemawiania Boga do ludzi pomaga nam zrozumieć przeprowadzona w artykule 19 Konstytucji O objawieniu Bożym paralela między dwoma wcieleniami Słowa Bożego: w ludzką mowę i w ludzkie ciało. Wiemy, że Syn Boży upodobnił się do ludzi we wszystkim z wyjątkiem grzechu (Hbr 4,15); podobnie też możemy stwierdzić, iż pisane słowo Boże jest pod każdym względem podobne do ludzkiej mowy, prócz tego, że nie może zawierać żadnego formalnego błędu. Możemy, a nawet musimy prowadzić dalej tę paralelę. Chrystus jest nie tylko podobny do ludzi; jest bowiem prawdziwie człowiekiem i prawdziwie Bogiem. Pismo święte jest nie tylko podobne do ludzkiej mowy, jest bowiem ludzką mową w najpełniejszym sensie, pozostając przez cały czas słowem Bożym.

Jest zatem sprawą największej wagi, aby ustalić dokładnie, jakie znaczenie miał na myśli natchniony pisarz. Podległy i tak ograniczeniom ludzkiego języka, będzie mówił o rzeczach z jednego tylko punktu widzenia. Warto też pamiętać, że nie wszystko, co autor pisze, jest twierdzeniem kategorycznym. Wyważona egzegeza jakiegoś wyjątku z Biblii ustali w każdym przypadku, jak dalece pisarz ręczy za swe idee, prawda zaś tego, o czym mówi, będzie się mieściła tylko i wyłącznie w tych granicach. Może on zaryzykować jakieś twierdzenie czy też wyrazić nawet wahanie oraz wątpliwości. Wypada nam respektować te zastrzeże nią, ponieważ Bóg, który przez niego przemawia, raczył je uznać. Możemy posunąć się jeszcze o krok i powiedzieć, że pisarz jest w stanie twierdzić coś, czego nie przedkłada jako faktu do wierzenia; innymi słowy, może posługiwać się fikcją. Pisarz natchniony może się posługiwać fikcją, ponieważ fikcja może być narzędziem objawienia Boskiej prawdy. Potwierdzają to przypowieści ewangeliczne; co więcej zaś, istnieją całe fikcyjne utwory w Starym Testamencie, na przykład księgi: Jonasza, Estery, Judyty. Jest oczywiste, że takie pisma należy oceniać zgodnie z intencją autorów, nie zaś według naszych z góry wyrobionych sądów. To jednak przywodzi nas do kwestii form literackich.


Formy literackie

Cała literatura jest ukształtowana z typów czy rodzajów, różniących się od siebie odrębną formą czy strukturą; są to formy literackie. Podstawowe rozróżnienie zachodzi między prozą a poezją; w praktyce jednak dana jednostka literacka nie jest po prostu „prozą” czy „poezją” jako taką, lecz jakimś szczególnym rodzajem jednego lub drugiego gatunku. Istnieje dużo okazji do wielkiej różnorodności i w różnych kulturach oraz różnych wiekach rozwinęły się różne formy. Rozmaitość form literackich, nawet w obrębie danej kultury, wynika z pragnienia, żeby nadać bardziej znaczący wyraz jakiemuś tematowi oraz uwydatnić różne aspekty prawdy. Pojedyncze wydarzenie może śmiało być tematem ujętym w rozmaite formy - na przykład w formę opowieści prozatorskiej, poematu epickiego, dramatu, traktatu filozoficznego; każda zaś forma będzie miała swą własną „prawdę”. „Prawda poezji nie jest identyczna z prawdą dramatu. Wszystkie te formy stanowią różne usiłowania wyrażenia prawdy; lecz ponieważ prawda jest szersza niż jakakolwiek pojedyncza forma, w swym konkretnym wyrazie — choć stanowi ujęcie tej samej rzeczywistości — jest często całkiem odmienna w jednej formie od tego, czym się wydaje w innej.” (J. L. McKenzie, Dictionary o/ the Bible)

Istnienie form literackich jest w praktyce jedną z tych rzeczy, które uznajemy za coś naturalnego. Niemniej jest to fakt, którego zastosowanie do Biblii - właśnie z powodu niedoceniania w pełni jej ludzkiego aspektu - było bardzo ograniczone. Obecnie sytuacja ta uległa wreszcie poprawie i przyjmuje się, że Pismo święte zawiera w istocie różnorodne formy. Pojmuje się zarazem, że form literackich nie można określić a priori; często musimy być dobrze świadomi literackich konwencji epoki, w której ukształtowało się jakieś pismo, zanim będziemy w stanie ustalić jego formę.

Jest rzeczą jasną, że natchnieni pisarze mogli stosować którąś z form literackich będących w użyciu u ich współczesnych, „dopóki nie stanęliby w sprzeczności z Bożą świętością i prawdą”. Niektórzy bibliści sądzili, że musi to wykluczać fikcję - osobliwy wniosek, jeśli się bierze pod uwagę przypowieści. Jedynie bardzo mało form literackich, przeszłych i teraźniejszych, można było z tego powodu wykluczyć, i nawet wtedy nastąpiłoby to chyba ze względu na treść, nie zaś na formę. Ktoś powiedział, że choć moglibyśmy bardzo dobrze wyobrazić sobie Boga budzącego natchnienie u takiego powieściopisarza jak Dostojewski, nie mogłoby się nam nigdy roić, że inspirowałby On powieść pornograficzną. Owszem, lecz uwaga ta nie jest całkiem stosowna, gdyż w obu przypadkach forma mogła być ta sama. Rzadko kiedy możemy rozstrzygnąć - w oderwaniu - co licuje lub nie licuje z Bogiem, gdyż łaskawość Boga sięga głębiej, niż o tym wiemy. Studiując słowo Boże dobrze jest mieć w pamięci surową rzeczywistość wcielenia oraz zgorszenie Krzyża.


Lud Słowa

Przekonaliśmy się, że nie możemy ignorować ludzkiego uwarunkowania słowa Bożego pod groźbą błędnej interpretacji Bożego posłannictwa. Znaczy to, po pierwsze, że powinniśmy się nauczyć rozpoznawać i właściwie oceniać formy literackie stosowane przez pisarzy biblijnych. Ale znaczy to także, iż dokonując poważniejszego posunięcia musimy dążyć do zrozumienia i docenienia semickiej genezy oraz semickiego ukształtowania i tła Biblii - wszystko to bowiem stanowi jej istotną część. Nie możemy mierzyć Pisma świętego naszą zachodnią miarą, lecz powinniśmy raczej próbować zrozumieć mentalność jego autorów. Wymaga to oczywiście pewnej reorientacji. Nasza zachodnia kultura ma swe źródło w Grecji oraz Rzymie, a grecka spuścizna (choć większość z nas jest jej nieświadoma) wywarła szczególny wpływ na nasz sposób myślenia. Używamy - całkiem spontanicznie - abstrakcyjnych pojęć i abstrakcyjnych terminów, lecz pisarze biblijni, i sam Chrystus, używali terminów i obrazów konkretnych. Uznajemy za naturalny nasz sposób myślenia, ale musimy sobie uprzytomnić, że umysł semicki pracuje inaczej, a co za tym idzie, że światopogląd i kultura semicka różnią się od naszych. Kilka przykładów pomoże nam wyjaśnić tę tezę.

Dla nas „poznać” znaczy uchwycić ideę, lecz dla Semity ma to dużo szerszy zakres znaczeniowy. „Poznanie” Boga w języku biblijnym nie jest zasadniczo spekulatywnym pojęciem o Bogu: zawiera ono akceptację wszystkiego, co On akceptuje, zawiera służbę Bogu, wymaga zaangażowania. Człowiek, który „zna” Boga, jest kimś, kto żyje w Jego obecności, kimś, czyja „znajomość” Boga stanowi regułę postępowania. W oczach Semity Bóg nie jest istotą abstrakcyjną, czystym duchem - jest bowiem Stwórcą, Sędzią, Ojcem. Nam sama idea „czystego ducha” coś przecież mówi; rozumiemy - przynajmniej mgliście - że Bóg jest niematerialny. Dla ludzi z Biblii wyrażenie to byłoby bezsensowne, po prostu dlatego, że nie znali oni naszego rozróżnienia (które jest całkowicie greckie) między duchem a materią.
Skłonni jesteśmy uważać Biblię za swego rodzaju podręcznik, w którym upatrujemy pewien zbiór doktryn, i czujemy się trochę nieswojo, ponieważ nauka nie jest zgrabnie ułożona w porządku logicznym. Tymczasem powinniśmy szukać żywego obrazu Boga, który działa, który wkracza w naszą historię i przemawia do naszych serc. Zrozumiemy wtedy, dlaczego Stary Testament może mówić o Bogu jako pasterzu swego ludu: „Ja sam będę pasł moje owce” (Ez 34,15) - słowa, które powtarzają się echem u Syna Bożego: „Ja jestem pasterz dobry” (J 10, 11.14). Uświadomimy sobie, jakim sposobem Bóg może być przedstawiony jako małżonek Izraela: „Bo małżonkiem ci jest twój Stworzyciel, któremu na imię - Jahwe Zastępów” (Iz 54,5) i jak w Nowym Testamencie Kościół jest oblubienicą Chrystusa (Ap 21,9). Skondensowaliśmy doktryny wiary i wyłożyliśmy je ścisłym, technicznym językiem - podczas gdy Jezus nauczał w przypowieściach. Czerpał On uderzające przykłady z życia codziennego i mówił językiem poezji.

H E R M E N E U T Y K A

- podaje zasady interpretowania ksiąg biblijnych. Dzieli się na:
1. Noematykę, 2. Heurystykę, 3. Proforystykę.

1. Noematyka - jest to tzw. teoria sensów, wyróżnia się w niej:
- sens wyrazowy (dosłowne znaczenie wyrazu w danym kontekście)
- sens typiczny (dana osoba czy wydarzenie jest znakiem, zapowiedzią, typem osoby, która będzie żyła w przyszłości lub wydarzenia, które dopiero się odbędzie)

2. Heurystyka - zajmuje się odczytywaniem sensu danego tekstu biblijnego. W tym celu stosuje się: a) kryteria literackie, b) kryteria dogmatyczne
a) kryteria literackie - obejmują zasady tzw. interpretacji
literackiej, tzn. zespół kryteriów i pomocy, którymi posługuje się krytyczna analiza naukowa tekstu (nie tylko biblijnego), wspólna całej literaturze starożytnej, a zwłaszcza religijnej. Do kryteriów literackich zaliczamy:
- krytykę tekstu - jest to analiza właściwości danego języka, w celu dotarcia do tej wersji tekstu biblijnego, która najbliższa jest oryginałowi; należy przy tym uwzględnić zniekształcenia tekstu:
niezamierzone
- podobieństwo graficzne (przepisywanie) lub fonetyczne (dyktowanie)
- haplografia (opuszczenie jednej z dwóch liter) lub dittografia (dodanie drugiej takiej samej litery)
- przestawienie liter lub zgłosek (metateza)
- błędne rozwiązanie skrótów
- wpływ kontekstu
zamierzone
- korektury gramatyczne i stylistyczne
- harmonizacja (np. cytaty ze ST w NT dostosowy- - wano do LXX )
- poprawki egzegetyczne
- glosy marginesowe
Kryteria wyboru kopii tekstu biblijnego:
wewnętrzne
- trudniejsza = lepsza
- krótsza = lepsza
- możliwość wyjaśnienia jak doszło do zniekształceń
zewnętrzne
- liczba rękopisów
- wiek rękopisów
- staranność zapisu
- krytykę literacką - uwzględnia ona oryginalne lub przejęte z ówczesnego środowiska kulturowego formy i sposoby wypowiadania się, specyficzne dla autorów biblijnych; w jej skład wchodzi: krytyka form, krytyka rodzajów, krytyka tradycji i krytyka redakcji
- krytykę historyczną - ma ona na celu poznanie szczegółów dotyczących autora tekstu (wykształcenie, mentalność itp.), adresatów (ich potrzeby, środowisko w jakim żyli itp.), a także szczegółów dotyczących samego dzieła (czas i miejsce powstania, cel jego napisania)

b) kryteria dogmatyczne - obejmują tzw. zasady interpretacji autentycznej wynikającej z faktu natchnienia Pisma Św. oraz z tego, że Biblia została powierzona Kościołowi jako depozyt
- zasady wynikające z faktu natchnienia - Bóg jest autorem całego Pisma Św., a więc nie może ono zawierać żadnego błędu ani sprzeczności; całe Pismo Św. stanowi jedność (nie przeszkadza to w rozróżnianiu poszczególnych ksiąg czy tradycji), dlatego też poszczególne jego części czy fragmenty należy odczytywać w świetle całości Pisma Św.
- zasady wynikające z powierzenia Biblii Kościołowi - Pismo Św. jest adresowane do wspólnoty ludu Bożego, i tylko ta wspólnota, przez swoje organy nauczające może właściwie je interpretować. Prawu nieomylnej interpretacji przez Kościół podlegają prawdy ściśle objawione (tj. teksty dogmatyczne) oraz inne prawdy, o ile z dogmatami wiary tak się łączą, że ich zaprzeczenie pociągałoby za sobą negację jakiegoś dogmatu.
Dlatego też przy interpretacji tekstów biblijnych należy uwzględnić:
- postulaty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
- jednomyślność (w sensie moralnym) Ojców Kościoła w ich interpretacji danego tekstu (co do wiary i obyczajów)
- analogię wiary, tj. zgodność interpretacji danego tekstu biblijnego z całością doktryny Kościoła
- sensus Ecclesiae (zmysł Kościoła) czyli zgodność znaczenia dostrzeganego w tekście z tym, co myśli i czuje Kościół, co jest przekonaniem i uczuciem wszystkich wiernych

3. Proforystyka - rozpatruje różne formy wykładu sensu biblijnego, jak np. forma naukowa, pastoralna itp.



E G Z E G E Z A

Jest to stosowanie zasad i reguł hermeneutycznych w celu wydobycia prawdziwego sensu biblijnego. Po przekładzie oraz badaniach filologicznych i literackich, następuje omówienie zawartych w tekście prawd teologicznych oraz wydobycie i ukazanie wartości kerygmatycznych, a także myśli służących pogłębieniu duchowości religijnej. Podstawą tak rozumianej egzegezy biblijnej jest przekonanie o natchnieniu tekstu biblijnego.

Kościół we Francji boryka się z nowym problemem: konwersją młodych chrześcijan na islam – powiedział Radiu Watykańskiemu ks. Christophe Roucou. Jest on odpowiedzialny we francuskim episkopacie za relacje z islamem i z tego względu towarzyszy biskupom w ich wizycie ad limina w Watykanie.

Ks. Roucou zaznacza, że w dzisiejszej Francji konfrontacja chrześcijaństwa z islamem dokonuje się przede wszystkim w młodym pokoleniu, bo to właśnie młodzi najczęściej spotykają się w codziennym życiu z muzułmańskimi rówieśnikami. Okazuje się jednak, że nie potrafią sprostać temu wyzwaniu. Mają kompleksy, nie potrafią się przyznać do swej chrześcijańskiej wiary, a jeśli już to uczynią, nie potrafią odpowiedzieć na pytania stawiane im przez muzułmańskich rówieśników.

Jedną z konsekwencji tej sytuacji jest coraz częstsze zjawisko konwersji młodych chrześcijan na islam. „Niektórzy sądzą, że dotyczy to wyłącznie katolików nominalnych, którzy i tak nie praktykowali swej wiary. Tak jednak nie jest – zaznacza ks. Roucou. – Duszpasterze młodzieży z całej Francji opowiadają mi o młodych z ich duszpasterstwa, którzy decydują się na zmianę religii i to na przykład tuż po bierzmowaniu”. Bardzo często konwersja jest związana z poślubienia muzułmanina czy muzułmanki. Islam bowiem nie toleruje małżeństw mieszanych. W takich przypadkach chrześcijanie zazwyczaj wyrzekają się wiary – przyznaje ks. Roucou.

Jednakże do konwersji dochodzi też w innych sytuacjach. „Niedawno rozmawiałem z pewną kobietą, która opowiadała mi, że wszyscy koledzy jej syna chodzą w piątek do meczetu i nie kryją się z tym. Jej syn natomiast chodzi w niedzielę do kościoła, ale nie ma odwagi przyznać się do tego przed kolegami. I pamiętam pytanie tej matki: Co zrobić, aby nasze dzieci były dumne z tego, że są chrześcijanami?” – opowiada ks. Roucou.

W rozmowie z Radiem Watykańskim ujawnił on, że o problemie konwersji chrześcijan na islam dyskutowano podczas ostatniej sesji episkopatu w Lourdes. Biskupi zaproponowali wówczas wypracowanie „nowej apologetyki” na potrzeby konfrontacji młodych chrześcijan z islamem. „Nie po to, by bronić się przeciw muzułmanom, lecz by nie lękać się przyznać wobec nich, że jesteśmy chrześcijanami” – precyzuje ks. Christophe Roucou, przedstawiciel episkopatu Francji ds. relacji z islamem. 

Gdy porównujemy katolicką i protestancką wersję Starego Testamentu, stwierdzamy, że ta druga obejmuje 39 ksiąg - podobnie jak Biblia hebrajska - podczas gdy katolicy uznają 45 ksiąg (stanowi to różnicę sześciu ksiąg, podczas gdy dalej wymieniamy siedem. Wyjaśnieniem jest fakt, że Lamentacje, dołączane w wydaniach katolickich do Jeremiasza, w Biblii hebrajskiej i protestanckiej stanowią odrębną księgę).

Ta niezgodność - już sama przez się stanowiąca poważny problem - dała także początek chaotycznej terminologii. Ksiągami spornymi są księgi Tobiasza, Judyty, Mądrości, Syracha, Barucha, pierwsza i druga Machabejska oraz, części ksiąg: Estery i Daniela (Est 10,4-16.24; Dn 3,24-90.13-14). Katolicy nazywają je księgami deuterokanonicznymi - jest to niefortunne określenie, wydaje się bowiem zakładać, iż nie mają one tego samego autorytetu, co inne księgi. A naprawdę chodzi o fakt, że z pewnym wahaniem uznawano je powszechnie za księgi kanoniczne, czyli za Pismo święte. W przeciwieństwie do tego protokanonicznymi są takie księgi, których roszczenia do kanoniczności nie budziły nigdy wątpliwości w Kościele. Deuterokanoniczne księgi Starego Testamentu, wraz z trzecią i czwartą księgą Ezdrasza i Modlitwą Manassesa, są zwane przez protestantów apokryfami, czyli „księgami, które - jak się uważa - nie dorównują pismom świętym, niemniej są pożyteczne i właściwe do czytania” (Luter). Pewne księgi Nowego Testamentu (mianowicie list do Hebrajczyków, list Jakuba, drugi list Piotra, drugi i trzeci Jana, list Judy, Apokalipsa), które w pierwszych stuleciach chrześcijańskich budziły tu i ówdzie wątpliwości czy wahanie, są także zwane deuterokanonicznymi; są one jednak teraz akceptowane przez wszystkich chrześcijan.

Nazwą „apokryfy” katolicy obejmują pewne pisma żydowskie i chrześcijańskie, które roszczą sobie prawo do Boskiego autorstwa, nie są jednak w rzeczywistości natchnionym Pismem. Apokryfy starotestamentowe - produkt judaizmu - są przypisywane różnym patriarchom i prorokom i odzwierciedlają religijne oraz moralne pojęcia świata żydowskiego z okresu od II w. przed Chr. do I w. po Chr. Apokryfy nowotestamentowe - to utwory pochodzenia chrześcijańskiego. Przypisywane przeważnie apostołom, odzwierciedlają one wierzenia, doktryny i tradycje pewnych kręgów, zarówno ortodoksyjnych, jak i heretyckich, w pierwszych wiekach Kościoła.

Wzmiankowany wyżej chaos jest tu widoczny: termin „apokryfy” ma inne znaczenie dla katolików, a całkowicie inne dla protestantów. Apokryfy w katolickim sensie tego słowa są nazywane przez protestantów pseudoepigrafami. 

Z historii tworzenia się kanonu wynika, że ustalając go Kościół po części kierował się działalnością i nauką Chrystusa i Jego apostołów, którzy z pewnością uważali Stary Testament za słowo Boże.

I właśnie Kościół uznał Stary Testament raz na zawsze za kanoniczny. Ale jak mógł Kościół wiedzieć, które księgi Nowego Testamentu są natchnione? Nie sposób - jak się zdaje - tego ustalić dla poszczególnych ksiąg. Nie wydaje się, by pisarze, nieświadomi własnego natchnienia, mogli ujawnić natchnienie jakiejś księgi; a choćby nawet byli świadomi własnego natchnienia, trzeba by wykazać, że istotnie ujawnili natchnienie pewnych ksiąg. Jednakże natchnienie jakiejś grupy pism jest częścią objawionej prawdy, która musi pochodzić z czasów apostolskich, tj. z pierwszego pokolenia Kościoła, z okresu jego powstawania. Badania historyczne wskazują, iż ustalając, które księgi Nowego Testamentu są natchnione, Kościół odwołał się właśnie do zasady apostolstwa. Ale kryterium, do którego odwołują się Ojcowie, to nie zawsze apostolskie pochodzenie ksiąg w ścisłym tego słowa znaczeniu; czasami uważają oni apostołów nie za autorów ksiąg, lecz za pierwsze ogniwo w łańcuchu tradycji, która znajduje wyraz w tych księgach.

Arbitralne jest twierdzenie, że apostołowie, lub jeden apostoł, „zostawili nam formalne i wyraźne stwierdzenie natchnionej natury pism no-wotestamentowych in individuo, w wypowiedzi, która bezpośrednio wyrażała to objawienie", pogląd taki jest nie do przyjęcia - wyklucza go skomplikowana historia kanonu oraz długie wahanie co do pewnych ksiąg. Wynika z tego, iż „natchnienie trzeba pojmować tak, by to wykazywało nieodparcie, jak Kościół poznaje natchnienie ksiąg Nowego Testamentu, bez konieczności uciekania się do jakiejś wypowiedzi na ten temat z czasów apostolskich, która nie ma żadnego historycznego oparcia”. Prawdą jest, że natchnienie jakiegoś pisma można ostatecznie poznać tylko z objawienia; rzecz w tym, jak należy pojmować to objawienie. Ponieważ Pismo święte zrodziło się z Kościoła i wraz z nim, Kościół nie potrzebuje wyraźnego stwierdzenia jakiegoś apostoła, aby móc uznać natchnione księgi: uznaje je w sposób przyrodzony. Wymagane objawienie wynika z faktu, że dane pismo jawi się jako autentyczna ekspresja pierwotnego Kościoła. I może upłynąć pewien okres czasu między objawieniem natchnionej natury pewnych ksiąg a jasnym wyrażeniem tego faktu. Kościół miał przecież w praktyce kanon, zanim pojawiła się teoria kanoniczności czy spis kanonicznych ksiąg. Wyjaśnia to wahanie co do natchnienia pewnych pism.
Niektórzy bibliści Nowego Testamentu, głównie niemieccy, a zwłaszcza E. Kasemann, wysuwali argumenty za „kanonem w kanonie”. Odkrywali oni „wczesny katolicyzm” - początkowe stadium sakramentalizmu, hierarchii, wyświęcania, dogmatu (cechy znamienne katolickiego chrześcijaństwa) - w pewnych pismach nowotestamentowych, szczególnie zaś w listach pasterskich, Dziejach Apostolskich i drugim liście św. Piotra. Te późniejsze na ogół pisma winny uchodzić za drugorzędne, takie zaś pisma jak list do Galatów oraz do Rzymian, które stanowią „centrum Nowego Testamentu”, powinno się uważać za ściśle normatywne dla chrześcijan. Impuls do tego skrajnego - nie do przyjęcia - twierdzenia dała jednak kwestia realna. Faktem jest, że chrześcijanie przejawiali skłonność do selektywności. Rzymscy katolicy woleli akceptować i rozwijać „wczesnokatolickie” tendencje w Nowym Testamencie i ignorowali luźniejszą organizację Kościoła oraz bardziej charyzmatyczną atmosferę pierwszego okresu. Wiele daje do myślenia i jest w pełni uzasadniona następująca uwaga: „Kościół musi z pewnością zrewidować swe praktyki w świetle tych kierunków teologii biblijnej, których nie uwzględniał, aby zyskać pewność, że to, co Bóg chciał mu wyłożyć za pośrednictwem takich poglądów teologicznych, nie zostanie stracone. Jeśli na przykład Kościół postanowił uznać za normatywną strukturę eklezjastyczną poświadczoną w listach pasterskich (biskup - prezbiterzy - diakoni), musi zadać sobie pytanie, czy nadal docenia charyzmatycznego i swobodniejszego ducha wcześniejszego okresu. Wybór między tymi dwoma elementami był konieczny, wyborem zaś kierował Duch Boży; ale struktura nie wybrana ma nadal coś do przekazania Kościołowi i może służyć jako czynnik modyfikujący i korygujący dokonany wybór. Jedynie w ten sposób jest Kościół wierny całemu Nowemu Testamentowi. W czasach nowotestamentowych Kościół był na tyle ekumeniczny, że obejmował tych, którzy podzielając jedną wiarę wyznawali bardzo różne poglądy teologiczne. Dzisiejszy Kościół może być nie mniej ekumeniczny”.

Kościół chrześcijański posiadał - od pierwszych dni swego istnienia - kanon natchnionego Pisma: Stary Testament.

Ale dla wczesnego Kościoła ów Stary Testament był - w swym najgłębszym sensie -proroctwem o Chrystusie: uznaniem, że nawet tutaj ostatecznym autorytetem jest sam Chrystus. Chrystus polecił swym apostołom głosić dobrą nowinę i tworzyć chrześcijańską wspólnotę, napełniwszy ich mocą Ducha Świętego. Byli oni naocznymi świadkami Jego czynów i słuchaczami Jego słów, a ich znaczenie jeszcze wzrosło w czasach poapostolskich. Wczesny Kościół miał przeto trzy autorytety: Stary Testament, Chrystusa oraz apostołów. Ale ostatecznym, decydującym autorytetem był Chrystus Pan, który przemawiał bezpośrednio swymi słowami i czynami, pośrednio zaś tym, co mówili o Nim Jego świadkowie.

Z początku słowa Pana i opis Jego czynów relacjonowano i powtarzano ustnie, wkrótce jednak zaczęto je zapisywać. W swej pracy misyjnej apostołowie byli zmuszeni pisać do pewnych wspólnot. Niektóre przynajmniej z tych pism były wymieniane między Kościołami i wkrótce zyskały ten sam autorytet, co pisma Starego Testamentu. Jest jednak zrozumiałe, że dopiero po upływie jakiegoś czasu zbiór tych pism z okresu apostolskiego zajął z niezaprzeczonym autorytetem miejsce obok ksiąg Starego Testamentu, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę, że wiele z nich było pismami okolicznościowymi, skierowanymi do poszczególnych Kościołów.

Spisane słowa Jezusa, Ewangelie, choć nie są najdawniejszymi pismami Nowego Testamentu, były pierwszymi stawianymi na równi ze Starym Testamentem i uznanymi za kanoniczne. Około 140 r. Papiasz, biskup Hierapolis we Frygii, zna Ewangelie Marka i Mateusza. Justyn (ok. 150) cytuje Ewangelie jako autorytet. Hegezyp (ok. 180) mówi o „Prawie, Prorokach i Panu”. Męczennicy ze Scili w Numidii (180)mieli jako święte pisma „księgi oraz listy Pawła, sprawiedliwego człowieka”; jedynie Stary Testament i Ewangelie zwano „Księgami”, tj. Pismem świętym. Pisma Ojców apostolskich dostarczają pewnych dowodów, że od pierwszych dziesięcioleci II w. wielkie Kościoły posiadały księgę - czy grupę ksiąg - która była ogólnie znana jako „Ewangelia” i którą wymieniano jako dokument autorytatywny oraz powszechnie znany.

Prawdopodobnie już pod koniec I w. lub na początku II w. znano w Grecji, Azji Mniejszej i Italii trzynaście listów Pawiowych (wyłączając list do Hebrajczyków). Wszystkie rękopisy i teksty listów Pawiowych pochodzą z jednego zbioru, który odpowiada naszemu „corpus Pau-linum”. Wczesne zbiory wykazują wprawdzie różnice w porządku listów, lecz ilość pism pozostaje ta sama. Nie ma żadnego cytatu z Pawła, który by nie pochodził z jednego z listów kanonicznych, choćby nawet było pewne, że apostoł pisał inne listy. Tak więc około 125 r. istniały dwie grupy pism, które cieszyły się gwarancją apostolską i których autorytet był uznawany przez wszystkie rozporządzające nimi wspólnoty. Nie było jednak w tej mierze oficjalnego orzeczenia i zbiory różniły się w poszczególnych Kościołach. 

W I w. po Chr. Żydzi posiadali zbiór świętych ksiąg, które były w ich przekonaniu natchnione przez Boga i w których widzieli wyraz Boskiej woli, regułę wiary i moralności.

Decydujące jest tu świadectwo Józefa (Contra Apionem 1,8), czwartej księgi Ezdrasza (14,37-48) oraz Talmudu. Księgi te, podzielone na trzy grupy: Prawo, Proroków i Pisma, obejmują wszystkie nasze księgi protokanoniczne. Cennym świadectwem jest tu także Nowy Testament, zawiera on bowiem odwołania się do większości tych ksiąg lub cytaty z nich; jego milczenie w stosunku do innych jest bez znaczenia, gdyż nie istnieje żaden powód, dla którego powinny być cytowane wszystkie księgi starotestamentowe. Cytaty świadczą o potrójnym podziale: „Mojżesz i Prorocy” (Łk 24,27), „Mojżesz, Prorocy i Psalmy” (Łk 24,44).
Tradycyjny podział na Prawo, Proroków i Pisma - w tym porządku - oznacza też prawdopodobnie chronologiczną akceptację każdej grupy ksiąg. Pentateuch przybrał ostateczny kształt w piątym stuleciu a od czasów Ezdrasza Żydzi przyjęli i oficjalnie uznali zbiór ksiąg Mojżeszowych za święty kodeks. Większość ksiąg składających się na drugą grupę („Pierwsi Prorocy”: księgi od Jozuego do Królewskich i „Późniejsi Prorocy”: Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel oraz dwunastu proroków mniejszych) musiano przyjąć mniej więcej w tym samym czasie. Niemniej zbiór ten został ostatecznie skompletowany dopiero w jakiś czas po ostatnim z proroków (autorze Za 9-14), gdzieś pod koniec IV w. Syrach (46,1-49,10) poświadcza, że lista ta została zamknięta przed 180 r. Możemy śmiało wnosić, że zbiór Proroków został ustalony w pierwszej połowie II w. i od tego już czasu stanął w jednym rzędzie z Prawem Mojżeszowym. Trzecia grupa jest złożona i wyrosła - jak się zdaje -wokół zbioru Psalmów. Pięć ksiąg, megilloth (zwoje) - Pieśń nad pieśniami. Rut, Lamentacje, Kohelet i Estera - odczytywano w liturgii wielkich świąt. Dzieło kronikarzy (księgi Kroniki, Ezdrasza, Nehemiasza) zamyka całą listę. Grupa ta ukształtowała się między czwartym a końcem drugiego stulecia (por. l Mch 1,59 n.; 2 Mch 3,14).

Wyraz kanon pochodzi od greckiego słowa oznaczającego: łodygę trzciny, pręt trzcinowy, trzcinę. W sensie przenośnym m.im.: miarę, regułę, normę moralną, katalog, spis.

Ojcowie używali słowa „kanon” na oznaczenie „reguły wiary”, kanon Pisma zaś uchodził za spisaną regułę wiary. Od poł IV w. kanonem biblijnym określano oficjalny spis ksiąg natchnionych. - przeważyła idea kanonu jako określonego zbioru pism tworzących regułę wiary. Tak więc kanon Pisma to:

Zbiór natchnionych przez Boga ksiąg, przyjętych przez Kościół i uznanych przezeń za nieomylną regułę wiary i moralności z racji ich Boskiego pochodzenia.


Możemy zauważyć, że stosowany do Pisma świętego termin „kanoniczne” można ujmować w sensie czynnym lub biernym:

1) czynnym - Biblia jako reguła wiary i moralności,
2) biernym - Biblia jako Pismo urzędowo przyjęte przez Kościół.


Księgi protokanoniczne - jednomyślnie uznane za natchnione
Księgi deuterokanoniczne - przez jakiś czas były co do nich wątpliwości.


Kościół katolicki przyjmuje jako święte 73 księgi: 46 pism ST i 27 pism NT


STARY TESTAMENT

Podział:
PRAWO (Tora)
- Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt
PROROCY (Nebijm)
- pierwsi: Joz, Sdz, 1-2 Sm, 1-2 Krl;
- późniejsi: Iz, Jer, Ez, Oz, Jl, Am, Ab, Jon, Mi, Nah, Hab, Sof, Agg, Zach, Mal
PISMA (Ketubim)
- Pisma Wielkie: Ps, Prz, Hi;
- Pięć zwojów: Pnp, Rut, Lm, Koh, Es;
- oraz: Dn, Ezdr, Neh, 1-2 Kr

Księgi deuterokanoniczne ST:
Tb, Ju, Ba, 1-2 Mach, Syr, Mdr

Co do Prawa i Proroków nie było wątpliwości, gorzej było z jednomyślnością w stosunku do Pism. Spory zostały zakończone na pewno przed LXX, która zawiera wszystkie księgi wchodzące w skład tzw. Pism (również deuterokanoniczne).

Początek ery chrześcijańskiej:
- kanon palestyński (Hebrajczycy palestyńscy): tylko księgi protokanoniczne
- kanon aleksandryjski (Żydzi pochodzący z diaspory, zwłaszcza egipskiej):również księgi deuterokanoniczne

Obecnie:
Księgi historyczne Rdz - 2 Mach
Księgi dydaktyczne Hi - Syr
Księgi prorockie Iz - Mal


NOWY TESTAMENT

Pierwsze uznano listy Pawłowe
Pocz. II w. - Ewangelie i inne (cytowane u Ojców Kościoła)
I/II w. - Klemens Rzymski: uznaje (cytując) Hbr, Jk
- św. Polikarp: 2J
- Klemens Rzymski, Justyn: 2P
- św. Polikarp: Jud
- Justyn, Papiasz: Ap
(Jedynie 3J nie jest w tym okresie nigdzie cytowany)

Do końca II w. - brak spisu ksiąg kanonicznych.
Koniec II w. - pierwszy spis dla potrzeb Kościoła (ze względu na dużą liczbę apokryfów i pism heretyckich)

Najstarszy spis jaki mamy:
Kodeks Muratoriego z ok. 170-180 r. (odkryty w 1740 r.), brak w nim ksiąg deuterokanonicznych [ Hbr, Jk, 2P, 2-3 J, Jud, Ap]

IV/V w. Synody w Rzymie, Laodycei, Kartaginie i Hipponie potwierdzają kanon
692 r. synod Trullański - zakończenie dyskusji o kanonie
1546 r. Sobór Trydencki - dogmat o kanonie (jako reakcja na wystąpienie Lutra) SW I i II potwierdzenie kanonu

Objawienie Boże zawarte w Piśmie świętym staje się dostępne w Kościele: Kościół głosi Objawienie, tłumaczy je i chroni przed błędnym rozumieniem.

Objawienie Boże nie zostało dane każdemu człowiekowi z osobna, lecz ludzkiej wspólnocie: najpierw narodowi izraelskiemu - Ludowi Bożemu Starego Przymierza, a następnie wyznawcom Chrystusa - Ludowi Bożemu Nowego Testamentu. Świadkami i przekazicielami Objawienia byli w Starym Testamencie patriarchowie, prorocy, mędrcy, a w Nowym - sam Syn Boży, Jezus Chrystus, którego świadkami i głosicielami stali się Jego uczniowie, po nich zaś ci wszyscy, którzy dzięki ich świadectwu uwierzyli w Jezusa.

Zarówno w narodzie izraelskim, jak później w Kościele, ustne nauczanie Objawienia, Słowa Bożego, jest pierwsze. Dopiero z biegiem czasu zostaje ono spisane. We wspólnocie narodu izraelskiego powstaje w ten sposób Biblia, Pismo święte Starego Testamentu, we wspólnocie Kościoła powstają Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy apostołów... - Pismo święte Nowego Testamentu. Kościół ma zatem jakby naturalne prawo do nauczania i wyjaśniania Pisma świętego, podobnie jak każdy autor ma naturalne prawo do wyjaśniania tego, co sam napisał.

To, co głosili prorocy, a później to, co głosili apostołowie, nie pochodziło jednak od nich samych: głosili Objawienie Boże. Prorocy głosili to, co im nakazywał Bóg, apostołowie to, co widzieli i słyszeli od Jezusa Chrystusa. Zostało to, jak wierzymy, spisane pod natchnieniem Ducha Świętego. Jest zatem nie tylko słowem ludzkim, ale jest przede wszystkim Słowem Bożym: zachowanym na piśmie Bożym Objawieniem. Z tej racji Kościół, nauczając i wyjaśniając Pismo święte, chce mu się w pełni poddawać, kierować się nim, nie odstępując od jego sensu ani na jotę, rozumiejąc, że jest to powierzony mu przez Boga depozyt. Wierzy też, że zgodnie z obietnicą Chrystusa, który zapewnił swoim uczniom „Ducha Prawdy” (J 15,26-27), ten sam Duch Święty, dzięki któremu Słowo Boże było wiernie głoszone, a później spisane, dziś czuwa nad jego wiernym nauczaniem i wyjaśnianiem przez Kościół.
Kościół tworzą wszyscy wyznawcy Jezusa Chrystusa. Wszyscy też, w miarę jak sami wierzą, słowem i życiem dają o Nim świadectwo. Decydująca rola przypada w tym biskupom, którzy jako pasterze w Kościele i następcy apostołów są jedynymi autorytatywnymi nauczycielami wiary. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje biskup Rzymu, papież, jako następca św. Piotra. Na św. Piotrze jako opoce Chrystus chciał zbudować swój Kościół (Mt 16,18) i św. Piotrowi kazał utwierdzać w wierze swoich braci (Łk 22,32). 

Tradycję jako przekazywane w Kościele Objawienie Boże nazywa się tradycją apostolską. Dlaczego?

Objawienie Boże, które rozwijało się w dziejach wybranego narodu izraelskiego, osiągnęło swą pełnię w Jezusie Chrystusie, Synu Bożym. Świadkami Jego życia, śmierci, a szczególnie zmartwychwstania, świadkami Jego zbawczego posłannictwa byli apostołowie. Powołani imiennie przez Jezusa, byli z Nim przez cały czas, „począwszy od chrztu Janowego aż do dnia, w którym został wzięty do nieba” (Dz 1,21-22). Posłał On ich na cały świat, by nauczali wszystkie narody, ucząc je zachowywać wszystko, co im sam przykazał (Mt 28,19-20). Wyrazem apostolskiego świadectwa o Jezusie jest Nowy Testament.

Przekazywane przez apostołów świadectwo, a więc tradycja apostolska, wyraża się nie tylko w głoszeniu, że zbawienie dokonało się przez śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, lecz także w kształtowaniu życia pierwszych wspólnot Jego wyznawców zgodnie z posiadaną przez apostołów świadomością woli Jezusa. Ta tradycja apostolska - to, czego oni nauczali i co stanowili - jest dla chrześcijan zawsze obowiązującą i definitywną normą wiary i życia.

Nie znaczy to, by tradycja apostolska, wyrażająca dokonaną w Chrystusie pełnię Objawienia Bożego, nie miała się w Kościele rozwijać. Wzrasta jej rozumienie w świadectwie, jakie Kościół daje w każdym czasie każdemu ludzkiemu pokoleniu - tak jak to najpierw czynili apostołowie, że Jezus jest jedynym posłanym przez Boga Zbawicielem wszystkich ludzi. Ów rozwój apostolskiej tradycji dokonuje się, jak wierzymy, pod opieką tego samego Ducha Świętego, który na początku został zesłany na apostołów. Tradycja apostolska jest tradycją żywą.

Od tradycji apostolskiej - normatywnej i zawsze obowiązującej - odróżnić trzeba tradycje różnych Kościołów chrześcijańskich, a nawet różnych Kościołów lokalnych. Tradycje te, choćby inspirowane Ewangelią, wielowiekowe i ważne dla chrześcijańskiego życia, jak: sposób sprawowania liturgii, kształt teologii, życie zakonne i jego formy, celibat duchownych, organizacja życia kościelnego itp. mogą różnić się między sobą i podlegać zmianom. 

Tradycja - wyrażenie dobrze znane w języku i kulturze polskiej. Tradycja - to zarówno przekazywanie jakichś wartości z pokolenia na pokolenie, jak i same te przekazywane wartości: przekonania, sposoby zachowań, instytucje...

W wierze chrześcijańskiej Tradycja to przekazywanie Bożego Objawienia od jego pierwotnych głosicieli, zwłaszcza od Jezusa Chrystusa i apostołów - po dziś dzień. To również przekazywane Boże Objawienie - zarówno w swej całości, jak i w poszczególnych elementach.

Źródłem tak rozumianej Tradycji jest sam Bóg, który objawia się wybranym przez siebie ludziom, ci zaś z kolei mają obowiązek przekazywania Bożego Objawienia tym, do których jest ono adresowane: w Starym Testamencie - narodowi izraelskiemu, w Nowym - wszystkim ludziom. Przekazywanie Objawienia posiada zatem charakter społeczny i zarazem kształtuje życie religijne jako społeczne. Tworzy Kościół.

Jeżeli Tradycją nazwać trzeba całość Objawienia Bożego, przekazywanego najpierw z pokolenia na pokolenie w narodzie izraelskim, a później - od Chrystusa i apostołów przez wieki - w Kościele, to Pismo święte należy do Tradycji. Jest spisywaną z biegiem czasu Tradycją we wszystkim, co dla niej istotne. Na pytanie zatem, gdzie znaleźć można świadectwo żydowskiej i chrześcijańskiej tradycji, odpowiedzieć trzeba, że świadectwem tym jest Pismo święte Starego i Nowego Testamentu.

Z powodu swego pisemnego, tzn. zobiektywizowanego i trwałego charakteru, a jednocześnie z racji obecnej w Izraelu i w Kościele wiary w powstanie Pisma świętego pod natchnieniem Ducha Świętego, nie tylko cieszy się ono czcią należną Bożemu Objawieniu i Bożemu Słowu, lecz jest normą całej Tradycji, a więc normą wiary.
Niekiedy Pismo święte odróżnia się od Tradycji, mówiąc np. że „święta Tradycja i Pismo święte stanowią jeden święty depozyt Słowa Bożego powierzony Kościołowi” (Konstytucja o Objawieniu, 10). Nie znaczy to, że Pismo święte i Tradycja stanowią dwa odrębne źródła Objawienia Bożego, lecz znaczy, że Pismo święte wyraża wcześniejszą od niego Tradycję we wszystkim, co dla niej istotne, a jednocześnie dzięki niej zostaje rozpoznane i uznane za Słowo Boże. 

Gdy władza broni ludu przed nierealnym wrogiem, lud za „obronę” zapłaci realnie.

Benedykt XVI zachęca, by jego tekst stał się częścią codziennej modlitwy każdego wierzącego. Odmawiane w duchu pobożności pozwala ugruntować podstawy.

Wierzę w jednego Boga,
Ojca Wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi,
wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych.

I w jednego Pana Jezusa Chrystusa,
Syna Bożego Jednorodzonego,
który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami.

Bóg z Boga,
Światłość ze Światłości,
Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego.
Zrodzony, a nie stworzony,
współistotny Ojcu,
a przez Niego wszystko się stało.

On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba.
I za sprawą Ducha Świętego
przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem.

Ukrzyżowany również za nas
pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany.
I zmartwychwstał trzeciego dnia,
jak oznajmia Pismo.

I wstąpił do nieba; siedzi po prawicy Ojca.
I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych,
a królestwu Jego nie będzie końca.

Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela,
który od Ojca i Syna pochodzi.
Który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę;
który mówił przez Proroków.

Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.
Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenie grzechów.
I oczekuję wskrzeszenia umarłych
i życia wiecznego w przyszłym świecie.
Amen.

Natchnienie, kanoniczność, autentyczność dzisiejszego tekstu Pisma Świętego i jego zgodność z tekstem pierwotnym, hermeneutyka biblijna obejmująca naukowe i teologiczne zasady interpretacji tekstu.

Zajmuje się on kwestiami wspólnymi dla wszystkich ksiąg biblijnych. Takimi zaś są: natchnienie, kanoniczność (i w związku z tym również sprawa apokryfów), autentyczność dzisiejszego tekstu Pisma Świętego i jego zgodność z tekstem pierwotnym, hermeneutyka biblijna obejmująca naukowe i teologiczne zasady interpretacji tekstu (wraz z historią egzegezy).

NATCHNIENIE

Św. Paweł i św. Piotr mówią z czcią o Piśmie świętym jako natchnionym przez Boga (2Tm 3,16). „Nie z woli bowiem ludzkiej zostało przyniesione kiedyś proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga święci ludzie” (2 P 1,21).

Wiara, że Pismo święte powstało pod natchnieniem Bożym nie znaczy, że autorzy ksiąg biblijnych pozostawali biernymi narzędziami piszącymi pod dyktando Ducha Świętego. Bóg, oddziaływując na człowieka, nie niszczy jego świadomości i wolności, jakie mu dał. Przeciwnie - uaktywnia je i rozwija. Powstanie każdej z ksiąg Pisma świętego związane było z widoczną dla ich autorów potrzebą najpierw narodu izraelskiego, później - nowego Ludu Bożego, Kościoła. Autorzy ci starali się jak najzgodniej z prawdą przedstawić opisywane wydarzenia czy pouczenie, jak św. Łukasz, który w pierwszych zdaniach swej Ewangelii wyznaje, że postanowił „zbadać dokładnie wszystko... i opisać po kolei”, by chrześcijański czytelnik „mógł się przekonać o całkowitej pewności nauki”, której mu udzielono (Łk 1,34). Stąd każda księga Pisma świętego, choć - jako natchniona - Boga ma za autora i jest nieprzemijającym Słowem Bożym, posiada zarazem piętno wyciśnięte na niej przez jej autora ludzkiego. Słowo ludzkie staje się Słowem Bożym. Historycznoliterackie badania ksiąg biblijnych, pozwalając odkryć myśl ich ludzkich autorów, prowadzą jednocześnie do odkrycia myśli Bożej.

Działanie Ducha Świętego w przedstawionej w Biblii historii zbawienia jest jednak wcześniejsze od jej spisania. Duch Boży kieruje wybranymi ludźmi w ich istotnym dla tej historii działaniu - jak Abrahamem, Mojżeszem, wielu innymi, a przede wszystkim samym Jezusem, na którego zstąpił (Łk 3,22), później zaś apostołami, na których przez Jezusa, uwielbionego Pana, został zesłany (Dz 2,1-4). Duch Święty każe mówić prorokom, każe głosić Ewangelię apostołom, zanim jeszcze ich pouczenia i wezwania zostaną spisane. Stąd można mówić o natchnieniu Bożym do określonego działania, o natchnieniu do głoszenia Słowa Bożego oraz natchnieniu do spisania wydarzeń historii świętej i głoszonych w imieniu Bożym słów. Natchnienie biblijne jest jednym z momentów realizowanej przez Boga (i poddających Mu się ludzi) historii zbawienia świata. 

OBJAWIENIE BOŻE

Bóg objawia się człowiekowi, tzn. zwraca się do człowieka jako do istoty zdolnej Go zrozumieć i odpowiedzieć na Jego wezwanie, czyli uwierzyć Mu.

Bóg objawił się człowiekowi od początku jego dziejów, by uczynić go swym dzieckiem, przyjacielem i powołać do życia wiecznego (tzw. objawienie pierwotne). Człowiekowi, który popadł w niewolę grzechu i śmierci, objawia się, żeby go zbawić (objawienie historyczne). Tak objawił się patriarchom wybranego przez siebie narodu izraelskiego, tworząc sobie lud Starego, czy raczej Pierwszego Przymierza, nosiciela obietnicy zbawienia całej ludzkości. Wybawia ten lud z niewoli egipskiej, a później z niezliczonych niebezpieczeństw, objawiając w ten sposób swoją zbawczą wolę i moc. Przemawiał później do tego ludu przez proroków, nawołujących do wiary w jedynego Boga, Pana i Zbawiciela i do przestrzegania Jego przykazań, zwłaszcza zachowania sprawiedliwości w stosunkach między ludźmi.

Gdy nadeszła zamierzona przez Boga „pełnia czasu”, zesłał On swego Syna, Jezusa Chrystusa, narodzonego z Maryi Panny. Głosi On Dobrą Nowinę o zbawieniu, umiera na krzyżu i zmartwychwstaje, objawiając w ten sposób Bożą ojcowską miłość do człowieka i Jego wolę wyzwolenia go z grzechu i śmierci. Nie tylko jednak słowa i czyny Jezusa, lecz po prostu On sam stał się objawieniem Ojca: jest jedno z Ojcem tak, że kto Jego widział, widział i Ojca.

Wzywając wszystkich do wiary w siebie i w Tego, który Go posłał, tworzy Jezus Lud Boży Nowego, Drugiego Przymierza. Tym ludem jest Kościół Chrystusowy - ci, którzy uwierzyli. Powołani do tego nowego Ludu Bożego są jednak wszyscy ludzie, wszystkich bowiem chce Bóg zbawić i doprowadzić do poznania prawdy.
Boże Objawienie przekazywane było przez tych, którzy uwierzyli, z pokolenia na pokolenie - najpierw w narodzie izraelskim, później w Kościele. Dlatego w związku z Objawieniem mówi się o Tradycji. Przekazywane z pokolenia na pokolenie Objawienie spisane zostało w księgach uznawanych przez tę Tradycję za natchnione przez Boga. Tworzą one Pismo święte. 

WIARYGODNOŚĆ

Wiara zwraca człowieka ku Bogu. Człowiek oddaje Mu się w absolutnym przekonaniu, że znajduje w Nim nieskończoną Prawdę i niezawodną Miłość. Wierzy w Niego i w Jego Objawienie, ponieważ jest On Prawdą i Miłością, a nie dlatego, by Bóg i Jego zbawcze działanie stało się dla niego czymś oczywistym i zrozumiałym. A przecież mimo to wiara jest postawą rozumną.

Można się tu odwołać do wiary występującej w stosunkach między ludźmi. Bardzo wiele wiadomości przyjmuje się od innych ludzi, którym się wierzy. Najczęściej nie sprawdza się tego, a nawet - praktycznie biorąc - nie można tego sprawdzić. Wierzy się drugiemu człowiekowi, podejmując z nim razem jakieś ważne sprawy, tym bardziej zawierając z kimś przyjaźń, a najbardziej - podejmując wspólne życie w małżeństwie. Wówczas rzeczywiście zawierza się siebie drugiemu: składa się swój los w jego ręce. Czy jest to postawa rozumna? Jeśli wierzy się komuś godnemu wiary (wiarygodnemu) - to tak. Jeśli wierzy się komuś niegodnemu wiary - jest to nierozumne i naiwne.

Bóg jest absolutną Prawdą i niezawodną Miłością. Ale objawia się człowiekowi przez pośrednictwo ludzi. „Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg... przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówi! do nas przez Syna” (Hbr 1,1-2). Przekonanie, że wierząc postępuje się z sensem, płynie nie z wiarygodności Boga (ta nie może być kwestionowana), lecz z wiarygodności wysłanników Bożych, przez których Jego Objawienie dociera do innych ludzi.
Jedni z nich - to autorzy ksiąg biblijnych i ci, o których one mówią, jak Mojżesz, prorocy, mędrcy Starego Testamentu, a przede wszystkim sam Jezus Chrystus i Jego uczniowie. Inni - to nasi poprzednicy w wierze (czyli Kościół), którzy przekazywali wiarę kolejnym pokoleniom aż do naszych czasów. Jeszcze inni - to ci, których sami znamy: Kościół dzisiejszy. Wśród nich i ci, którzy swoim świadectwem kształtują naszą wiarę... 

Dogmat o Chrystusie - w sensie ścisłym - zaczął się rozwijać w czasie, gdy Kościół zakorzenił się już w greckiej kulturze. Zastanawiano się wtedy, w jaki sposób mówić o Chrystusie poprawnie - z ks. prof. Łukaszem Kamykowskim, teologiem, pisarzem, rozmawiają Urszula Jagiełło i Sławomir Rusin.

Księże Profesorze, czym są dogmaty?

Samo słowo "dogmat" chrześcijanie zaczerpnęli z języka greckiego, nazywając tak krótkie twierdzenia wyjaśniające to, w co wierzą. Od samego początku Kościół pierwotny miał przeświadczenie, że życie, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa, trzeba postrzegać w szerszym kontekście. Historia zbawienia jest bowiem o wiele dłuższa i rozpoczyna się jeszcze na kartach Starego Testamentu. Same tylko określenia osoby Jezusa, takie jak Chrystus, Mesjasz czy Syn Boży, są zrozumiałe dopiero w odniesieniu do tradycji biblijnej, żydowskiej. W pewnym momencie stało się dla Kościoła jasne, że aby dotrzeć z Dobrą Nowiną do ludzi spoza tej kultury, trzeba z jednej strony sformułować jej treść jak najprościej, a z drugiej wyjaśnić, o co w niej tak naprawdę chodzi.

Powstawały więc krótkie formuły, które później zostały nazwane dogmatami. Pierwsze z nich związane były z chrztem, udzielanym od początku w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Przyjmującym chrzest próbowano jak najprościej wyjaśnić, o jakiego Ojca, Syna i Ducha chodzi.

W tym samym czasie powstały Ewangelie, listy św. Pawła, listy katolickie, Piotra, Jana, Jakuba, które przybliżały postać Jezusa. Czytając dzisiaj Nowy Testament zauważamy, że już jego autorzy odwołują się do czegoś, co można nazwać zalążkiem tzw. dogmatu chry. Przykładowo św. Paweł w Liście do Koryntian pisze: dla nas istnieje tylko jeden Bóg, Ojciec, od którego wszystko pochodzi i dla którego my istniejemy, oraz jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko się stało i dzięki któremu także my jesteśmy (1 Kor 8,6).

To był pierwszy dogmat?

Nie w naszym współczesnym rozumieniu. Przytoczony fragment pokazuje jednak, że historia tego dogmatu sięga jeszcze Starego Testamentu. Święty Paweł nawiązuje bowiem do żydowskiego wyznania wiary, opartego na słowach zaczerpniętych z Księgi Powtórzonego Prawa: Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem-Panem jedynym (Pwt 6, 4). Nie można zrozumieć wymiaru Pawłowego wyznania bez świadomości tego, jakie znaczenie miały dla Żydów użyte przez Pawła sformułowania. To były słowa, z którymi pobożny Żyd się nie rozstawał, bo tak nakazywało mu Pismo: Niech pozostaną w twym sercu te słowa, które ja ci dziś nakazuję. Wpoisz je twoim synom, będziesz o nich mówił przebywając w domu, w czasie podróży, kładąc się spać i wstając ze snu. Przywiążesz je do twojej ręki jako znak. Niech one ci będą ozdobą przed oczami. Wypisz je na odrzwiach swojego domu i na twoich bramach (Pwt 6,6-9).

Dogmat o Chrystusie - w sensie ścisłym - zaczął się rozwijać w czasie, gdy Kościół zakorzenił się już w greckiej kulturze. Zastanawiano się wtedy, w jaki sposób mówić o Chrystusie poprawnie. Stałym punktem odniesienia było pytanie, co prawda o Jezusie oznacza dla życia i zbawienia człowieka; jak poszczególne sformułowania oddają naszą nadzieję na życie wieczne i wiarę w zbawienie przez Chrystusa.

Tak zapewne pojawiło się trudne dziś do zrozumienia sformułowanie "współistotny Ojcu"...

Przez cztery i pół wieku chrześcijanie spierali się o to, jak poprawnie ująć w słowa to, że Jezus jest naprawdę człowiekiem i naprawdę Bogiem, że nie są to dwie różne osoby, ale - w dwóch naturach. Chodziło o to, by jakoś wyrazić, że Chrystus należy do ludzkości i może coś zrobić w jej imieniu, a z drugiej strony, że ma moc Boga, który może człowieka zbawić. Chrystus jest jedno z nami i jedno z Bogiem. Od początku było bardzo trudno to wyrazić, dlatego że rzeczywistość, której uczniowie doświadczyli, w którą uwierzyli i którą przekazywali, rozbijała przyjęte schematy ludzkiego myślenia i działania.

Ojciec Augustyn Jankowski, benedyktyn, stwierdził kiedyś, że Bóg stał się człowiekiem, żeby poznać ludzki los, żeby zrozumieć, jak ciężko jest czasem człowiekowi słuchać Boga. Czy Bóg przez Wcielenie czegoś się nauczył?

Pismo Święte mówi wyraźnie, że tak. W Liście do Hebrajczyków czytamy: Chrystus nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał. Stał się przyczyną wzgardzenia na wszystkie czasy. Bo takiego nam potrzeba było arcykapłana, doświadczonego we wszystkim, na nasze podobieństwo (Hbr 5,8).

A czy Bóg w Chrystusie też cierpiał, gdy Jezus umierał na krzyżu?

Trzeba mieć świadomość, że wszystkie ludzkie pojęcia są tutaj nieadekwatne. Teolodzy mówią, że Bóg wprawdzie cierpieć nie może, ale może współcierpieć. Ojciec współcierpiał z Synem.

Konsekwencją przyjęcia dogmatu chrystologicznego jest tzw. wymiana orzekań (communicatio idiomatum). Polega ona na tym, że cechy Boże orzeka się o Chrystusie nazwą wziętą z Jego ludzkiej natury, a cechy ludzkie nazwą wziętą z Jego Boskiej natury. Dlatego można powiedzieć, myśląc o Chrystusie, że Bóg cierpiał, że Bóg umarł na krzyżu, tak samo jak można powiedzieć, że człowiek jest w Ojcu, jest obecny w Trójcy. To są te paradoksy, które Kościół napotyka od początku swego istnienia.

Ewangelia niezwykle oszczędnie opisuje to, co czuł (w sensie psychologicznym) Jezus, umierając na krzyżu. Mimo to o siedmiu ostatnich słowach Chrystusa napisano tomy medytacji.

I żadnego dogmatu...

Żadnego. Na pewno Jezus przeżywał dramat ludzkiego losu w jakiejś niesłychanej intensywności, doświadczając bliskości Boga i jej utraty. Wołanie: Boże mój, Boże, czemuś mnie opuścił? jest na pewno o wiele bardziej dramatyczne w Jego ustach niż w ustach jakiegokolwiek innego człowieka, który tak ę nie wie, kim jest Bóg. W tym cierpieniu Chrystus miał jednak paradoksalnie świadomość Bożej obecności, tzn. był przekonany, że do końca idzie drogą, którą pokazał Mu Ojciec. Widać to u mistyków: odczuwają pokój i radość, a zarazem przeżywają wewnętrzne dramaty. Cierpienie i radość wcale nie muszą być rozłączne.

Czy można powiedzieć, że dogmaty to nauczanie Kościoła w pigułce?

Nic nie jest w stanie w pełni ująć prawdy o Bogu. Wyrażanie prawd wiary w dogmatach można porównać np. do światełek po bokach szosy. One pokazują, jak należy jechać, żeby nie wpaść do rowu albo na drzewo. Jeśli się pomiędzy nimi mieścimy, otwiera się przed nami droga, która teoretycznie prowadzi w nieskończoność.

Kościół nigdy nie uważał swoich dogmatów za wyczerpanie prawdy, ale za postawienie pewnych granic, poza którymi przestaje brać odpowiedzialność za głoszone poglądy. Każdy może mieć swój pogląd na to, jaki jest Bóg i świat. Kościół za pomocą dogmatów pokazuje, które z tych poglądów mieszczą się w obrębie głoszonej przez niego Ewangelii, przekazanej od Apostołów, a ostatecznie także od Jezusa Chrystusa.

Oczywiście w historii zdarzało się, że znacznie częściej odwoływano się do dogmatów niż do Pisma Świętego. Przykładowo XIX-wieczna teologia prawie wyłącznie rozwijała się wokół wyjaśniania dogmatów. Zareagował na to Sobór Watykański II, przypominając, że pierwszym źródłem, z którego należy czerpać, jest Słowo Boże zawarte w Biblii, dogmaty natomiast spełniają rolę pomocniczą i niejako rozwijająto, co jest w Piśmie Świętym.

Trudno chyba w Piśmie Świętym znaleźć podstawy dogmatu o nieomylności papieża.

Niektórzy mówią żartobliwe, że dogmat o nieomylności miał bronić wszystkich innych dogmatów. Mówiąc poważnie, z każdym dogmatem było tak, że w pewnym momencie przychodziła pora, żeby prawdę, którą Kościół żył zawsze, którą podskórnie wyczuwał, wypowiedzieć oficjalnie i jednoznacznie, ponieważ była ona jakoś zagrożona.

Przez dogmat Kościół wyraża to, co uważa za zawarte niejako wirtualnie w źródłach objawienia: w Piśmie Świętym oraz najstarszej apostolskiej tradycji. Dla laika rzeczywiście może to być trudne do pojęcia, zwłaszcza kiedy sformułowania odbiegają bardzo daleko od tego, co wprost można znaleźć w Piśmie Świętym.

Podobnie było z dogmatami maryjnymi? Nowe dogmaty dotyczą głównie Maryi. Osoba Chrystusa nie wzbudza już dzisiaj takich dyskusji jak w starożytności?

Trzeba podkreślić, że każdy dogmat maryjny ostatecznie ma w tle Chrystusa. Maryja funkcjonuje zawsze jako zaczątek tego, co ma stać się udziałem całego Kościoła. Tak też mówi o niej Sobór Watykański II w rozdziale poświęconym Bogarodzicy.

W teologii mówi się też o pewnej hierarchii dogmatów: jedne są podstawowe, a inne wyjaśniają prawdy wiary w mniej znaczących . W samym centrum nauczania jest prawda: Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych - osiągniesz zbawienie (Rz 10, 9). Dla św. Pawła "Pan" - Kyrios, zastępuje Imię Boże Ja Jestem. W samym centrum nauczania jest więc prawda o Bogu w trzech Osobach; Syn jest równy Ojcu, równocześnie jednak Syn może się zwrócić do Ojca, a Ojciec może się zwrócić do Syna. Obaj w tej relacji obdarowują się Kimś trzecim - Duchem, który też ma wszystkie cechy Boga Osoby, ale w jakiś inny sposób niż Ojciec i w inny niż Syn. Dlatego przyjęcie prawdy o Chrystusie współistotnym Ojcu, Duchowi Świętemu, a także człowiekowi jest sprzężone ściśle z prawdą o Trójcy Świętej. I to jest samo centrum nauczania Kościoła.

A pozostałe dogmaty to tylko komentarz?

Sformułowania pomocnicze, uściślające, precyzujące. Wiele dogmatów nie zostało nigdy uroczyście ogłoszonych. Są takie twierdzenia w powszechnym nauczaniu Kościoła, które nigdy nie zostały w chrześcijaństwie zakwestionowane, np. to, że Bóg stworzył świat. Nie ma żadnej definicji dogmatycznej na ten temat, ale przecież wierzymy, że Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo.

Ojciec André Gouzes, francuski dominikanin, uważa, że być może nadszedł czas, by prawdy wiary zostały wypowiedziane nowym językiem. W Credo np. jest wiele treści, których nie zauważamy, bo inaczej rozumiemy te słowa, niż rozumieli je starożytni. Nowy język mógłby te ukryte dla nas znaczenia jakoś przybliżyć?

Być może. Trzeba jednak uważać, by przekładając jakąś formułę na nowy język, nie wyć dziecka z kąpielą. Można na dwa sposoby wprowadzać ludzi w chrześcijaństwo: przekładać do pewnego stopnia dawne wyrażenia na język współczesny, ale ze świadomością, że w języku z telewizji i Internetu wszystkiego się nie wyrazi, albo wprowadzać ludzi w znaczenie tradycyjnego języka Kościoła i sens jego sformułowań. Analogicznie - przekłada się Biblię na coraz więcej języków, a równocześnie mówi się, że jeżeli chcesz ją naprawdę zrozumieć, naucz się hebrajskiego i greki. Podobnie też dobry profesor fizyki potrafi bez skomplikowanych równań opowiedzieć gimnazjaliście o głównych ideach teorii względności Einsteina, ale jeżeli ktoś chce ją naprawdę poznać, musi się nauczyć równań różniczkowych.

Nie da się wyrzucić i zastąpić czymś zupełnie nowym formuł, o które chrześcijanie spierali ę przez wieki. Nie można się łudzić, że nagle użyje się nowych pojęć, nie sięgając do starych. Trzeba do nich wracać, wnikać w ich sensy i powiązania, choćby dlatego, żeby zobaczyć, czy czegoś nie zgubiliśmy.

Człowiek chciałby wiedzieć jak najwięcej. Dopóki jego dociekania służą zbawieniu - wszystko w porządku, gorzej, jeśli fałszywe poszukiwanie "prawdy" służy poróżnieniu ludzi. Zawsze też trzeba pamiętać, że w kwestiach wiary nie można poznać wszystkiego. Jeśli człowiek nie rozumie, że jest ograniczony, nie zrozumie niczego innego. 

Pokój nie jest skutkiem starań o pokój, lecz o sprawiedliwość

 

Jak co roku przed Świętem Niepodległości nasiliła się propaganda miłości. Miłością zionęły głównie „czołowe media”, z góry ustawiając władzę w roli sprawcy zgody, życzliwości wzajemnej i jedności, którą chcą zakłócić faszyści. Bo faszyści to wszyscy ci, których władza nie lubi i do nielubienia ludowi podaje. Poznaje się ich po tym, że noszą moherowe kominiarki. I to przez nich my, Polacy, tylko się kłócimy i kłócimy. A przecież my, Polacy, jesteśmy tymi kłótniami już bardzo zmęczeni.

Pokojowy jazgot jest tak podawany, żeby przeciętny odbiorca uznał, że brak sporu jest najwyższą wartością, a bycie wypoczętym jest szczytem ludzkich dążeń.

O tak, spokój ma u nas wielkie tradycje. „Imperatorowa i państwa ościenne przywrócą spokojność obywatelom naszym, przeto z wolnej woli dziś rezygnujemy z pretensji do tronu i polskiej korony” – napisał nasz ostatni król w akcie abdykacji. Na co komu taka „spokojność”? Jeśli dziś mamy wolność, to dzięki tym, którzy nie ulegli pokojowej gadaninie. Także tej peerelowskiej, z hasłami rozwieszonymi na co piątym murze, że „zgoda buduje”. Otóż nie buduje – jeśli jest to zgoda na zło. Nie można się zgadzać z tym, co po ludzku niedopuszczalne. Sprzeciw jest wtedy moralnym obowiązkiem i nie ma żadnego znaczenia, jak bardzo to elitom się nie podoba i jak mocno kogo męczy.

Co z tego na przykład, że prezydent wzywa do spokoju i zgody, skoro wskutek jego (choć nie tylko jego) „kompromisowej” polityki wciąż giną ludzie? Czy dla komfortu władzy mamy milczeć nad ciałkami kilkuset dzieci rocznie? Czy mamy siedzieć cicho wobec niszczenia i mrożenia ludzi w procedurze in vitro? I co z tego, że prezydent szeroko się uśmiecha i z ojcowskim wejrzeniem apeluje o zgodę? Jeśli zgadza się na taką niesprawiedliwość, jego apele są puste.

A tak, elity nie chcą słuchać „wiecznie o tym samym”: o aborcji, o związkach partnerskich, o in vitro i tym podobnych szaleństwach. Właśnie to najbardziej męczy „autorytety”. Bo chcą przepchnąć to wszystko w spokoju. Chcą rozwalić rodzinę po cichu, niepostrzeżenie zdemoralizować dzieci urodzone, a nieurodzone zabić bez krzyku lub bez problemów wyprodukować i sprzedać jak towar na zamówienie. Tego wszystkiego chcą, i wielu innych zgubnych rzeczy, w których pławi się postchrześcijańska cywilizacja. Dlatego na użytek pseudochrześcijańskiej propagandy odkurzają zeszyty z religii i pouczają: „Jezus kazał nadstawiać drugi policzek”. Tak, kazał nadstawiać, ale własny – nie cudzy. Gdy biją, a nawet zabijają kogoś innego, uczniowi Chrystusa nie wolno patrzeć na to bezczynnie. Nie gadajcie o belce w moim oku, gdy wyrzucacie do śmietnika oczy dziecka, razem z jego ukręconą głową. Nie mówcie „nie sądźcie”, gdy na jaw wychodzą fakty o tym, coście zrobili – a nie opinie o was. Nie jazgoczcie o rzucaniu kamieniami, gdy was przygniatają argumenty. Prawdziwy pokój jest skutkiem sprawiedliwości, a nie wymuszonej ciszy.

FRANCISZEK KUCHARCZAK

Czy da się przenieść doświadczenie przyjaźni między mężczyznami, czy też kobietami na relacje łączące kobietę i mężczyznę?

W całej liturgii małżeństwa i związanej z nią teologii nie znajdziemy pojęcia „przyjaźni małżeńskiej”, określającej jakąś istotną cechę tej fundamentalnej relacji mężczyzny i kobiety. Poszukując odniesień pośród współczesnych, najbardziej popularnych skojarzeń opisujących tę rzeczywistość, najłatwiej znaleźć pytanie: czy możliwa jest przyjaźń między kobietą i mężczyzną, która mogłaby zachować jakąś aseksualną, poza-erotyczną formę? Innymi słowy, czy da się przenieść doświadczenie przyjaźni między mężczyznami, czy też kobietami na relacje łączące kobietę i mężczyznę? Oczywiście jest to skojarzenie, które uwidacznia, jak bardzo odeszliśmy dzisiaj w definiowaniu pojęcia „przyjaźń” od klastycznych wzorców, które postrzegały ją jako najbardziej wyrazistą formę miłości. Jan Pazdan zauważa, że:


Do tej formy relacji nazywając ją „miłością przyjacielską”, odwołał się św. Tomasz z Aquinu omawiając istotę chrześcijańskiej miłości caritas, która jest miłością nadprzyrodzoną. Akwinata jest przekonany co do możliwości relacji przyjacielskiej z Bogiem, która jest udziałem w Boskiej chwale dzięki łasce Bożej. Wyraża ten pogląd jasno w słowach: „Jest rzeczą ewidentną, że miłość nadprzyrodzona (caritas), jest przyjaźnią człowieka z Bogiem”

(J. Pazdan, Przyjaźń w refleksji filozoficznej, „Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2003, nr 1, s. 160).


Platońska wizja przyjaźni, która, w daleko idącym uproszczeniu, może być postrzegana jako „wspólnota między podobnymi” umożliwiająca poszukiwanie mądrości przez filozofów, ale również pozwalająca na budowanie ładu i sprawiedliwości, to rzeczywistość, która wynosi to, co naturalne w relacjach, do tego, co filozof nazywa pierwszym i absolutnym Dobrem. Każda przyjaźń ludzka nabiera prawdziwego sensu w odniesieniu do Pierwszego Przyjaciela (por. Platon, Lizys). Zatem przyjaźń, mając w swych fundamentach dobro, łączy ludzi podobnych sobie, zakładając jednoczenie wzajemność owej relacji. Owa wzajemność pozostaje dla Platona integralną cechą przyjaźni. Tak rozumiana przyjaźń możliwa jest w ściśle określonych warunkach, tam, gdzie nie zostaje skażona impulsem zmysłowym, bądź też obecnością zła pośród przyjaciół.

Dla Arystotelesa przyjaźń – jak pisze dalej Pazdan – „jest pewną cnotą lub czymś z cnotą związanym, a ponadto jest czymś dla życia najkonieczniejszym, bo bez przyjaciół nikt nie mógłby żyć, chociażby posiadał wszystkie inne dobra” (Arystoteles, Etyka Nikomachejska VIII 1, 1155, cyt. za: J. Pazdan, dz. cyt., s. 165). Koncepcja ta zakłada, że przyjaźń czyni zdolnym do utrzymywania twórczych relacji potrzebnych dla osiągnięcia celu, jakim jest dobro poznawania i kontemplacji najwyższych prawd. Stagiryta wymienia warunki zaistnienia przyjaźni, pośród których do najistotniejszych należą: podobieństwo lub jedność, życzliwość czyli pragnienie dobra dla przyjaciela, wzajemność relacji. Ciekawym elementem tej koncepcji jest definiowanie przyjaciela, jako alter ego podkreślające, w jaki sposób indywidualności łączą się ze sobą, dążąc do zrozumienia przyjaciela jako „drugiego siebie”. Owo „przenikanie” – będąc naturalnym wobec krewnych, natomiast dla osób niespokrewnionych pozostając warunkiem przyjaźni – staje się owocem wyboru i formowania relacji.

Świat chrześcijański przynosi w tej materii zasadniczą zmianę w jej punkcie wyjścia. Mianowicie mamy do czynienia nie tylko z rzeczywistością naturalną, która dla filozofów stanowiła przedmiot doskonalenia, ale rozpoznajemy rzeczywistość miłości, jako dar ofiarowany bezinteresownie człowiekowi ze strony Stwórcy i Odkupiciela, a zatem dar łaski, niebędący li tylko przedmiotem doskonalenia dla osiągnięcia jakiś celów (chociażby ukształtowania idealnego obywatela). Objawienie, które otrzymaliśmy w Chrystusie, prowadzi nas do rozpoznania prawdy, iż miłość, a w tym rozumieniu i przyjaźń, staje się ważniejsza niż jakikolwiek cel, ważniejsza nawet niż życie, które należy poświęcić – na wzór Chrystusa, jeżeli miłość tego wymaga. Ta koncepcja miłości nie wyklucza naturalnych uczuć człowieka, lecz je przemienia i zaprasza do wzrastania ku ideałowi. Historia myśli chrześcijańskiej często podkreślała za św. Augustynem, że przyjaźń między ludźmi możliwa jest tylko w Bogu.

Koncepcja ta przynosi owoc najbardziej dojrzały w myśli przywoływanego na początku św. Tomasza z Aquinu, który tłumaczy istotę miłości nadprzyrodzonej przy pomocy pojęcia przyjaźni. Jak zaznacza cytowany przez nas wcześniej J. Pazdan:


przyjaźń, w kontekście św. Tomasza zakłada nie tylko dzielność etyczną, ale także współpracę z łaską nadprzyrodzoną […] przyjaźń to przestrzeń dobrego spotkania, to przestrzeń miłości polegającej na wzajemnym pragnieniu dobra wśród ludzi. Tym dobrem jest ich szczęście, kulturalny rozwój, radość, zbawienie i samorealizacja, dlatego „kto znalazł przyjaciela, skarb znalazł”. Przyjacielem jest nam Bóg, ale jest i człowiek. […] Prawdziwi przyjaciele rozwijają się nieustannie i razem osiągają szczęście (tamże, s. 172-173).


Przypomnienie owej klasycznej wizji „miłości przyjacielskiej”, nie roszcząc sobie pretensji do całościowego ujęcia i korzystając z cytowanej pracy innych, pomóc nam może w przyglądaniu się relacjom małżeńskim które nazwać możemy przyjaźnią z perspektywy duszpasterza i teologa małżeństwa i rodziny.

O przyjaźni między małżonkami

Zarysowana wyżej klasyczna wizja przyjaźni prowadzi nas do równie klasycznego ujęcia relacji małżeńskiej jako ikony miłości Boga. Wyniesienie przymierza kobiety i mężczyzny do godności sakramentu sprawia, iż ludzka i piękna więź zostaje nie tylko zaproszona, ale wręcz zobowiązana do dążenia do świętości, a w konsekwencji do stawania się obrazem Tego, który jest prawdziwe Święty. Bez ryzyka przesady możemy powiedzieć, że w sakramencie małżeństwa realizuje się wspomniana wcześniej idea ludzkiej przyjaźni możliwej tylko w Bogu. Małżonkowie postawieni wobec siebie w jasno i precyzyjnie sformułowanym celu, aby stawać się jednością – dwoje, jednym ciałem – realizują ten cel na konkretnej drodze, jak to precyzował Jan Paweł II, ofiarując się w bezinteresownym darze drugiemu, pragnąc dla współmałżonka dobra. Decyzja o miłości małżeńskiej, wyrażona i potwierdzona w przysiędze małżeńskiej, w duchu wiary odwołuje się do mocy łaski Boga będącego źródłem tej miłości. To właśnie przez wolną decyzję człowieka – który ofiarowuje siebie, swoje życie, swą wolność drugiemu i jednocześnie powierza swój wybór wszechmocy Boga: „[…] tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący” – dokonuje się wspomniane wcześniej przekroczenie tego, co naturalne, ku nadprzyrodzoności. Miłość mężczyzny i kobiety, nie przestając być w pełni ludzką i piękną, staje się obrazem tej Miłości, która przekracza ludzkie możliwości percepcji. Oczywiście uczciwość nakazuje nam trzeźwo zaznaczyć, że kobieta i mężczyzna ślubując sobie miłość, wierność i uczciwość aż do śmierci, stają przed zadaniem ukazania światu prawdziwej Miłości, a że jest to zadanie niezwykle trudne, nie trzeba chyba nikomu tego specjalnie tłumaczyć.

Schodząc jednak na ziemię, warto spojrzeć na to wzniosłe zadanie stające przed małżonkami z perspektywy nieco zwyklejszej. Chciałbym przez chwilę zatrzymać się na jednym tylko elemencie więzi małżeńskiej, który wydaje się być najbardziej charakterystyczny dla zarysowania rzeczywistości przyjaźni między małżonkami. Mianowicie miłość małżeńska postrzegana w kategoriach zaufania. W liturgii sakramentu małżeństwa jest pewien gest, który przepięknie symbolicznie zarysowuje prawdziwe znaczenie zaufania między małżonkami. Tuż przed wypowiedzeniem słów przysięgi małżeńskiej, kapłan – świadek urzędowy, zwraca się do narzeczonych z przedziwnym w gruncie rzeczy wezwaniem: „podajcie sobie prawe dłonie”. Nie ma tam wezwania do okazania sobie uczuć, do przytulenia się czy podobnych gestów, ale właśnie w takich słowach wybrzmiewa w liturgii publicznie oświadczenie, które oznacza: „jestem blisko, jestem na wyciągniecie ręki, możesz na mnie liczyć, ale nie krępuję twoich ruchów, pozostawiam ci twoją wolność, ofiarując jednocześnie własną” (bo przecież trzymając za rękę „nie mogę” iść tam, gdzie sobie wymyślę). Mówimy w gruncie rzeczy o istocie małżeńskiej miłości, w którą wpisuje się pełne ufności powierzenie się sobie. Dla autentycznego realizowania takiej postawy konieczne jest zaufanie. Nikt przecież nie powierzy przypadkowo swej wolności (może ona zostać odebrana, ale nie powierzona). Potwierdzeniem tego gestu w liturgii jest przekazanie sobie obrączek, uważanych za znak miłości i wierności. Chciałoby się powiedzieć – znak mówiący, że małżonek, choć może nawet nie być blisko, to jednak ufa danemu słowu.

Postawy opisywane przez te symboliczne, liturgiczne gesty wpisują się jednoznacznie w zadane małżonkom powołanie do kształtowania swej miłości, stanowiąc jednocześnie czytelną ilustrację więzi rozumianej jako przyjaźń między nimi.

Przyjaźń małżonków

Obraz ten byłby jednak zafałszowany gdyby, mówiąc o małżeńskiej przyjaźni, zatrzymać się tylko na relacji między małżonkami. Bowiem we wzajemnej relacji powołani są oni do takiego kształtowania związku, aby ten będąc budowany na silnym fundamencie miłości małżeńskiej stanowił dla innych prawdziwy i autentyczny „dom otwarty”, tzn. promieniujący miłością na otoczenie. Oczywiście może to pozostać jedynie pobożnym życzeniem ze ślubnych kazań, jednakże nie zmienia to faktu, iż owo wezwanie wpisane jest w istotę sakramentu małżeństwa wraz ze związaniem miłości małżeńskiej z powołaniem do płodności związku. „Czy chcecie z miłością przyjąć […]” – jest to w sposób oczywisty pytanie o płodność pary małżeńskiej i zgodę małżonków na przyjęcie daru życia, ale byłoby zbyt wielkim uproszczeniem, żeby nie powiedzieć ograniczeniem, wizji miłość do jakiej Pan Bóg zaprasza mężczyznę i kobietę, gdybyśmy zechcieli tę niezwykle ważną jej cechę sprowadzić li tylko do biologicznej płodności. Mam wrażenie, że właśnie w tym fragmencie liturgii małżeńskiej zapisane jest również pytanie o „cały świat” mężczyzny i kobiety wnoszony przez nich do wspólnego życia, jak i „nowy świat” budowany przez nich od pierwszego dnia wspólnego życia. Bo przecież w małżeństwo wnoszą cały ładunek doświadczenia relacji, jakie budowli w swoim życiu, a także dodają ciągle nowe więzi, które angażują w pełni oboje małżonków, w imię wezwania do „stawania się jednym ciałem”. Dlatego wydaje się, że ważną perspektywą mówienia o małżeńskiej przyjaźni jest to, co promieniuje z ich wzajemnej miłości. Chciałbym zwrócić uwagę na dwa zasadnicze elementy tej przyjaźni.

Element pierwszy: zachować to, co cenne

To właśnie doświadczenie osobistych przyjaźni małżonków, to coś, co wnoszą do tego wyłącznego związku, jakim jest małżeństwo. Komunia małżeńska nie wyklucza przecież osobistej historii każdego z nich. Gdy narzeczeni przygotowują się do zawarcia małżeństwa, w czasie tzw. protokołu, kilkukrotnie zadaje się im pytania o ewentualne tajemnice, jakie mogliby zachowywać wobec siebie. Pyta się narzeczonych o stan ich zdrowia psychicznego, o stan majątkowy, ewentualne nałogi czy nawet długi. Nieczęsto jednak zwraca się uwagę, że jedną z tych istotnych tajemnic, jakie mogą wpłynąć na wspólne życie, są osoby zajmujące ważne miejsce w dotychczasowej historii. A przecież te właśnie wcześniejsze więzi decydują niejednokrotnie w sposób zasadniczy o formacji i przygotowaniu narzeczonych. Ich indywidualne przyjaźnie, które w żaden sposób nie muszą ulec zapomnieniu, stają się jednak istotnym elementem wspólnego życia. Zobowiązania wobec dotychczasowych przyjaciół pozostają nadal aktualne, choć dokonuje się w momencie podjęcia decyzji o małżeństwie zasadnicza zmiana. Przyjacielem staje się przede wszystkim małżonek. To właśnie ta więź staje się rzeczywistością fundamentalną dla wszystkich decyzji podejmowanych od momentu zawarcia małżeństwa.

Z praktyki pracy w Archidiecezjalnej Poradni Rodzinnej w Poznaniu wynika bardzo wyraźnie, jak często właśnie zlekceważenie owej koniecznej przemiany perspektyw doprowadza do konfliktów. Dostrzega się to najwyraźniej na płaszczyźnie zachowań, gdy zwłaszcza młodzi małżonkowie usiłują za wszelką cenę zachować dotychczasowy model życia, nie licząc się ze zmianami wynikającymi z małżeńskich zobowiązań. Ta perspektywa patrzenia na przyjaźnie małżonków wydaje się być niezwykle istotna zwłaszcza dla formacji narzeczonych i młodych małżeństw. To, co najważniejsze, to fakt, iż doświadczenie więzi przyjacielskiej zadzierzgnięte na przedmałżeńskim etapie życia musi podlegać transformacjom, a nie zanikowi.

Istnieje jeszcze jedna perspektywa, którą warto odnotować mówiąc o przyjaźni małżeńskiej. Można nawet zaryzykować twierdzenie, że jest to perspektywa najważniejsza, przynajmniej z punktu widzenia oddziaływania małżeństwa na otaczający ich świat.

Element drugi: otwarte sanktuarium

Tego, że istnieją przestrzenie zarezerwowane dla relacji małżeńskich i rodzinnych nikomu nie trzeba chyba wyjaśniać. Natomiast wydaje się uzasadnionym wskazanie, iż owej przestrzeni, którą bez zbytniej przesady można by nazwać „sanktuarium”, każde małżeństwo może wyznaczyć dowolne granice i są to granice niepodlegające żadnej negocjacji. A jednocześnie każde małżeństwo i każda rodzina posiada przywilej zapraszania do swego „sanktuarium” tych, których zaszczyca przyjaźnią. Wydaje się, że to właśnie w akcie wolnego otwarcia owych granic można wyznaczyć najczytelniejszy znak przyjaźni.

Dla mnie jako księdza – duszpasterza rodzin – jednym z niezapomnianych doświadczeń tego typu było zaproszenie do wspólnej rodzinnej modlitwy. Właśnie zaproszenie do wspólnej modlitwy, a nie zachęta do jej przewodniczenia. Klęcząc z tą rodziną, dyskretnie obok nich, miałem poczucie ogromnego przywileju, oto zostałem wpuszczony tam, gdzie zazwyczaj nikt nie wchodzi. Tego typu zaproszenie wiąże się oczywiście z ogromną odpowiedzialnością ze strony zaproszonego, odpowiedzialnością, która polega na umiejętności wyjścia w odpowiednim momencie i nieprzekraczania wyznaczonych granic. Bo przecież to, że wpuszcza się kogoś do środka nie oznacza, że może wejść, gdzie mu się podoba.

Pięknym znakiem przyjaźni w znaczeniu „otwierania sanktuarium” jest też gest nieco bardziej publiczny, ale w gruncie rzeczy również niezwykle intymny. Chodzi o gest błogosławieństwa rodziców w czasie różnych rodzinnych uroczystości, od Pierwszej Komunii po błogosławieństwo młodej pary przed ślubem czy syna – kapłana przed Mszą Świętą prymicyjną. Oczywiście w wielu wypadkach jest to gest tradycyjny, wykonywany schematycznie, przynajmniej w swej zewnętrznej formie, ale przyglądając się towarzyszącym mu emocjom mam często wrażenie uczestniczenia w czymś niezwykle intymnym, gdzie ktoś z zewnątrz jest zaledwie dopuszczony na mocy szczególnego przywileju (to chyba nie przypadek, że szczególnie błogosławieństwo młodej pary zazwyczaj dokonuje się w gronie najbliższych).

Tego typu znaki przyjaźni zdają się być najwymowniejszymi, a przez to najskuteczniejszymi formami autentycznego duszpasterstwa rodzin, rozumianego jako zaangażowanie odpowiednio przygotowanych rodzin w formację i prowadzenie innych osób żyjących w małżeństwie. Bowiem to właśnie przez świadectwo osobiste, niesformalizowane, autentyczne, a przede wszystkim zaangażowane, dokonuje się najbardziej głębokie spotkanie pozwalające na wzajemne obdarowywanie się i wyrastanie z niego owoców, do których w pierwszym rzędzie trzeba zaliczyć wspólne zbliżanie się do Boga, który jest Miłością.

Na zakończenie tej próby sformułowania myśli o przyjaźni małżeńskiej, muszę przede wszystkim wyrazić wdzięczność tym małżeństwom, które zaszczycają mnie swoją przyjaźnią, pozwalając uczestniczyć w tajemnicy małżeństwa, ubogacać się świadectwem ich miłości, dopuszczając niekiedy do niesienia wraz z nimi cząstki ich wspólnego trudu. Bowiem to właśnie jedynie takiemu doświadczeniu nie umyka najistotniejszy element zjawiska przyjaźni, jakim jest osobiste spotkanie.

ks. Paweł Pacholak 

Śmierć dotyczy ciała człowieka, jego materialnej części. Duchowe centrum samoświadomości i pamięci (dusza) żyje dalej. „Umieramy w Bogu", wobec Niego stajemy w momencie śmierci.

Pierwsze pokolenia chrześcijan żyły w przekonaniu, że Pan przyjdzie wkrótce, najprawdopodobniej jeszcze za ich życia (por. 1 Tes 4,15-17), a nawet jeśli ktoś umrze wcześniej, to jego czas oczekiwania na zmartwychwstanie będzie bardzo krótki. Z tego też powodu najwcześniejsza teologia chrześcijańska prawie zupełnie nie zajmowała się poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o to, co właściwie dzieje się ze zmarłymi po śmierci, a przed zmartwychwstaniem

Chrześcijaństwo narodziło się ze zmartwychwstania Chrystusa, a więc z wydarzenia, którym ludzka śmierć została przezwyciężona mocą Bożą. Znaczenie tego wydarzenia stanowi rdzeń chrześcijańskiej nadziei: kresem życia nie jest śmierć, bo w Chrystusie wszyscy będą ożywieni (1 Kor 15, 23). Zgodnie z zapowiedzią samego Jezusa (por. J 14, 3), dokona się to przy Jego powtórnym, pełnym chwały przyjściu (paruzja), które zaowocuje także odnowieniem całej stworzonej rzeczywistości; 2 List św. Piotra mówi o nowym niebie i nowej ziemi, w których będzie mieszkała sprawiedliwość (3,13).

Trzy intuicje

Lata mijały i wyglądane z niecierpliwością powtórne przyjście Chrystusa nie następowało. Dla wielu musiał to być powód do sporego niepokoju, to z kolei prowokowało reakcje ze strony odpowiedzialnych za wspólnoty. Nowy Testament zarejestrował pierwsze próby wyjaśniania przyczyn „opóźnienia": Nie zwleka Pan z wypełnieniem obietnicy – bo niektórzy są przekonani, że Pan zwleka – ale On jest cierpliwy w stosunku do was. Nie chce bowiem niektórych zgubić, ale wszystkich doprowadzić do nawrócenia (2 P 3, 9). Pytania o los zmarłych nie można było jednak ignorować, dlatego w kolejnych wiekach zaczęły się pojawiać pierwsze próby odpowiedzi. Jako fundament teologiczny służyły przede wszystkim trzy intuicje obecne w tradycji Starego Testamentu.

Pierwsza dotyczyła pytania analogicznego do tego, przed jakim stanęli chrześcijanie: co się dzieje ze zmarłymi przed Dniem Sądu? Żydzi posługiwali się koncepcją szeolu - otchłani, która była czymś w rodzaju magazynu zmarłych. Udawał się do niego każdy, bez względu na to, jak żył, by oczekiwać na sąd. W szeolu przebywały niejako „cienie" ludzi – nie była to kraina życia, ale też nie piekło w rozumieniu „miejsca" kary. Egzystencja trwała, ale jakby w stanie uśpienia (nawet nie wychwala się tam Boga – por. np. Ps 6, 6, Ba 2,17).

Druga intuicja nie jest oryginalnie żydowska, stanowi zapożyczenie ze świata greckiego; chodzi o ideę nieśmiertelności duszy. Dzięki niej można było wskazać na rację ciągłości ludzkiej egzystencji pomiędzy śmiercią a oczekiwanym w dniu Pańskim zmartwychwstaniem ciała.

Intuicja trzecia pochodziła natomiast z praktyki pobożności: Żydzi modlili się i składali ofiary za zmarłych, a więc wierzyli, że możliwe jest przekazywanie dobra także tym, którzy nie żyją, oraz że można w jakiś sposób wpłynąć na ich pośmiertny los, wszystko bowiem zależy od miłosiernego Boga, który nie jest głuchy na modlitwę swego ludu.

Chrześcijanie w naturalny sposób odziedziczyli te trzy intuicje, przy czym poważnej modyfikacji ulec musiała idea szeolu. Już z bardzo wczesnymi interpretacjami zmartwychwstania Chrystusa wiązało się przekonanie, że wyprowadził On stamtąd sprawiedliwych, którzy już od momentu powstania z martwych Syna Bożego cieszą się owocami zbawienia. Nie jest to jeszcze absolutna pełnia, która przyjdzie wyłącznie ze zmartwychwstaniem ciała w dniu powtórnego przyjścia Chrystusa, ale jest to już stan jasno i definitywnie określony (do „dobrego łotra" Jezus mówi: dziś ze mną będziesz w raju – Łk 23, 43).

Zbawieni po śmierci przebywają tam, gdzie Chrystus przygotował im miejsce – u Ojca. Oczywiście takie przekonanie miało też swą „ciemną" stronę – dla nieprawych nie ma miejsca w domu Ojca, muszą oni zatem iść „na zewnątrz – w ciemności", gdzie jest „płacz i zgrzytanie zębów" (por. Mt 25, 30).

Czyściec – jeden czy kilka?

Wydawać by się mogło, że nie ma tu już właściwie miejsca na najbardziej charakterystyczny dla szeolu stan niedookreślonego oczekiwania, zdecydowana polaryzacja pośmiertnego losu na niebo i piekło na pierwszy rzut oka go wyklucza. Żywa wśród chrześcijan praktyka modlitwy za zmarłych przypominała jednak – i nie mogło to ujść uwadze Ojców Kościoła pierwszych wieków – że przecież nie każdego śmierć zastaje w stanie absolutnej sprawiedliwości, czyli pełnej gotowości na wejście do domu Ojca.

Jeśli modlimy się za zmarłych, to dlatego, że wierzymy, iż nasza modlitwa może im jakoś „dopomóc" także po śmierci. Zatem albo stan oddalenia od Boga jest jakoś odwracalny, albo oprócz stanów definitywnych – zbawienia i potępienia (nieba i piekła) – trzeba zakładać możliwość istnienia jeszcze jednego stanu „pośredniego" na drodze do zbawienia, stanu, w którym człowiek jakoś dojrzewa, dzięki modlitwie i ofierze żyjących sióstr i braci, do pełni jedności z Bogiem.

Idea „czasowego" tylko potępienia (zwana apokatastazą), które Bóg ostatecznie przezwycięży, tak że wszyscy, z szatanem włącznie, zostaną zbawieni na końcu czasów, pojawiała się w refleksji niektórych Ojców Kościoła, nigdy jednak nie zyskała powszechnej akceptacji. Uznanie jej za pewnik byłoby bowiem jednoznaczne z uznaniem, że grzech nie jest w stanie definitywnie oderwać człowieka od Boga. To z jednej strony stawiałoby pod znakiem zapytania rzeczywiste istnienie ludzkiej wolności, z drugiej – podważałoby sens poszukiwania Boga i wszelkiego moralnego wysiłku w życiu (po co mam się starać, jeśli i tak będę zbawiony?).

Natomiast druga z możliwych interpretacji, zakładająca istnienie „stanu przejściowego", systematycznie zyskiwała na znaczeniu w teologii łacińskiej i z czasem rozwinęła się w naukę o czyśćcu. Sama nazwa pojawiła się wprawdzie dopiero na początku XII w., ale główne intuicje znaleźć możemy już na przykład u św. Augustyna, czyli na początku wieku V.

Starotestamentalny wątek szeolu był jeszcze wykorzystywany przez Ojców Kościoła przy próbie odpowiedzi na inne pytanie. Co mianowicie z tymi, którzy umierają bez chrztu, ale nie popełnili przed śmiercią żadnego grzechu? Chodziło zwłaszcza o dzieci. Z jednej strony panowało przekonanie, że chrzest z wody jest konieczny do zbawienia, z drugiej – trudno było przyjąć możliwość potępienia kogoś, kto żadną wolną decyzją Boga nie odrzucił.

Niektórzy teologowie postulowali zatem możliwość istnienia jeszcze jednego stanu pośredniego, tym razem trwałego, do którego miałyby trafiać takie osoby (zwanego zwykle limbus puerorum). Otchłań ta nie byłaby ani miejscem potępienia, ani pełnego zbawienia. Inni szli jeszcze dalej, sugerując istnienie oddzielnego stanu także dla świętych Starego Testamentu (limbus patrum). Jeszcze w średniowieczu i w późniejszej scholastyce hipotezy te były mocno rozpowszechnione, nie stały się jednak częścią oficjalnego nauczania i współcześnie nie odgrywają już żadnej roli (Katechizm Kościoła Katolickiego mówi jedynie o niebie, czyśćcu i piekle).

Decyzja

Jeżeli jednak – jak zakładają omówione powyżej intuicje – rozstrzygnięcie co do ostatecznego i losu człowieka dokonuje się zaraz po śmierci, a nie dopiero w momencie powszechnego zmartwychwstania, pojawia się kolejny problem. Boży Sąd, w ramach którego jawne staną się czyny wszystkich ludzi i zło zostanie ostatecznie unicestwione, związany jest wyraźnie z ponownym przyjściem Chrystusa i końcem czasów. Założyć więc trzeba, że zaraz po śmierci także dokonuje się coś na kształt sądu, dotyczy jednak wyłącznie jednej osoby. Z tej intuicji rozwinęła się z czasem nauka o dwóch sądach: szczegółowym, zaraz po śmierci, oraz ostatecznym, towarzyszącym paruzji.

Spróbujmy zatem usystematyzować nasze współczesne rozumienie losów człowieka po śmierci. Przede wszystkim śmierć dotyczy ciała człowieka, jego materialnej części. Duchowe centrum samoświadomości i pamięci (dusza) żyje dalej. „Umieramy w Bogu", wobec Niego stajemy w momencie śmierci. Chwila ta (sąd szczegółowy) ma decydujące znaczenie – dokonuje się tu bowiem ostateczne, nieodwracalne, uwarunkowane oczywiście całym naszym życiem, wszystkimi wcześniejszymi wyborami, rozstrzygnięcie co do tego, czy chcemy przyjąć Bożą miłość, Jego przebaczenie, czy też je odrzucić; czy chcemy żyć we wspólnocie z Nim, czy bez Niego.

Odrzucenie Boga równa się stanowi piekła – wypowiedziane wówczas: „nie chcę Twojej miłości", staje się treścią „życia". Piekło można zatem opisać jako radykalną, wieczną odmowę przyjmowania i dawania miłości, absolutną samotność nienawiści. Możemy mieć nadzieję, że niewielu dokonuje takiego wyboru, że wobec Boga takiego, jakim jest, topnieją serca najbardziej zatwardziałych złoczyńców (wyrazem tej nadziei jest modlitwa Kościoła za wszystkich zmarłych bez wyjątku), lecz raczej nigdy nie będziemy mieli pewności, że nikt w stanie piekła się nie znalazł.

Dusza na kuracji

Losem zaś tych, którzy Bożą miłość przyjęli, jest pełna wspólnota z Nim (niebo, zbawienie), która zaczyna się albo bezpośrednio po sądzie szczegółowym, albo za pośrednictwem oczyszczenia (czyściec). W stan czyśćca wchodzą ci, którzy w momencie śmierci nosili w sobie ślady grzechu lub jego dalszych skutków (każdy grzech upośledza jakoś naszą zdolność do miłowania). Chodzi o przywrócenie człowiekowi stanu, jaki Bóg dla niego zamierzył, bo tylko wtedy będzie mógł w pełni doświadczać zbawienia.

To tak jakby czyściec chronił nas przed niepełnosprawnością w niebie – jest on rekonwalescencją, rehabilitacją po wypadku (wypadkach), jakim jest grzech. Tym boleśniejszą, że człowiek nic już sam dla siebie uczynić nie może – miłość musi być weń „wpompowana" przez modlitwę i ofiarę żyjących sióstr i braci, którzy spełniają rolę rehabilitantów odpowiedzialnych za rozruszanie sparaliżowanych grzechem kończyn...

Teologia scholastyczna posługiwała się czasowym wyobrażeniem czyśćca, dusza miała w nim pokutować w cierpieniu określoną liczbę lat, w zależności od stopnia skażenia grzechem. Dziś raczej skłaniamy się do myślenia w kategoriach intensywności: im więcej w człowieku trzeba odbudować, tym bardziej dojmujące jest to doświadczenie. Nie mamy jednak wystarczających podstaw w Objawieniu, by precyzyjniej określić ten stan.

Pewne jest natomiast, że z czyśćca prowadzi tylko jedna droga: do stanu, który zwykliśmy nazywać niebem, a którego istotą jest pełnia zjednoczenia z Bogiem. Stajemy się do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jaki jest (1 J 3, 2). Oczywiście, jest to jeszcze stan jakoś nie – dopełniony, o tyle o ile - z jednej strony – nie uczestniczy w nim ciało, materia (które włączone zostaną w dniu paruzji), z drugiej – nie zrealizowała się jeszcze pełna wspólnota między ludźmi, ponieważ część jest jeszcze w drodze. Można już jednak mówić o pełni, ponieważ na płaszczyźnie osobowej relacji z Ojcem, Synem i Duchem miłość osiągnęła swoją dojrzałą, ostateczną postać. Człowiek miłuje tak intensywnie, jak to tylko jest dla niego możliwe, i tak też intensywnie doświadcza bycia miłowanym. Jedność z Bogiem, za którą tak tęsknimy w tym życiu, staje się faktem. Więcej – treścią życia. Życiem samym.

ks. Grzegorz Strzelczyk

Gdyby tak przeprowadzić sondaż wśród osób wierzących i zapytać, co ich zdaniem jest najważniejsze w życiu, przypuszczam, że na pierwszym miejscu uplasowałoby się zdrowie, potem rodzina i stabilność finansowa. Chrystus chyba musiałby się zadowolić dalszymi pozycjami.

Podczepić do orszaku, bo anuż coś skapnie...

Czytając dzisiejszą Ewangelię (Łk 14, 25-33), odnoszę wrażenie, jakby Jezus nie popierał idei chrześcijaństwa masowego. Widząc wielkie tłumy, kroczące za Nim, Nauczyciel zaczyna je odstręczać; mówi o niełatwych wymaganiach, które czekają Jego naśladowców; zmusza do zbadania intencji tych, którzy idą Jego śladami do Jerozolimy.

Czy Chrystus rzeczywiście nie chce, aby jak najwięcej ludzi stało się Jego uczniami? Sądzę, że chce, a nawet bardzo Mu na tym zależy. Tyle że chce mieć prawdziwych, a nie przyszywanych uczniów, którzy dołączają do Niego pod wpływem chwilowej euforii, oczarowania, spodziewanych zysków, szybko gasnącego zapału. Niewątpliwie, część z owych ludzi zapewne myślała sobie, że skoro Jezus – Mesjasz zmierza do Jerozolimy, to dlaczegóżby się nie podczepić do orszaku, bo anuż coś skapnie. Inni może po prostu ruszyli się ze swoich domów, bo zauważyli, że dzieje się coś ciekawego. Jeszcze inni żywili nadzieję, że w końcu Mesjasz zrobi porządek z Rzymianami, uwolni od płacenia podatków, i poprowadzi cały naród ku świetlanej przyszłości.

Nie zadowolić się przeciętnością

Najwyraźniej Jezus nie jest zainteresowany taką rzeszą pseudo-uczniów. A dzisiaj powiedzielibyśmy, że Chrystus nie poszczyciłby się tzw. chrześcijanami z nazwy, wierzącymi – niepraktykującymi lub niewierzącymi – praktykującymi, którzy wprawdzie przyznają się do Niego (kiedy nic im z tego powodu nie grozi), ale niewiele robią, żeby wzrastać w miłości do Boga i bliźnich. Zadawalają się przeciętnością; ograniczają religię do murów kościoła, oddzielając ją od codziennego życia lub kierują się jedynie społecznymi względami (bo co inni powiedzą, jeśli nie pójdę do kościoła).

Chrystus liczy na ludzi zdecydowanych, którzy wiedzą co i dlaczego wybierają i są konsekwentni w działaniu. Tak właśnie postrzegam główne przesłanie wyłaniające się z obrazu niesienia krzyża oraz dwóch przypowieści o budowniczym wieży i królu przygotowującym się do wojny.

Co tak naprawdę znaczy być uczniem Chrystusa?

Dla mnie ta Ewangelia jest zaproszeniem do zastanowienia się nad tym, co tak naprawdę znaczy być uczniem Chrystusa. Takie pytanie może okazać się bardzo niewygodne, gdyż można odkryć coś, o czym z pewną nutą ironii pisał w swoim dzienniku portugalski pisarz, Fernando Pessoa: „Urodziłem się w czasach, w których większość młodych ludzi straciła wiarę w Boga z dokładnie tego samego powodu, dla którego ich rodzice ją mieli: nie wiedząc dlaczego”.

Większość z nas została ochrzczona w wieku dzięcięcym, bo nasi rodzice czy opiekunowie wyznali za nas wiarę w Chrystusa. Ale czy był w naszym życiu taki moment, w którym z całą powagą zdaliśmy sobie sprawę, co tak naprawdę znaczy wierzyć w i iść za Chrystusem? Czy rzeczywiście podjęliśmy świadomą decyzję pójścia za Chrystusem, ważąc argumenty za i przeciw? Czy usiedliśmy kiedyś jak ów budowniczy i zastanowiliśmy się poważnie, czy chcemy i możemy dokończyć dzieła, które rozpoczęliśmy?

O autentyczności Jezusa świadczy to, że On nikogo nie mami, ani nie obiecuje gruszek na wierzbie. Gdyby tak przeprowadzić sondaż wśród osób wierzących i zapytać, co ich zdaniem jest najważniejsze w życiu, przypuszczam, że na pierwszym miejscu uplasowałoby się zdrowie, potem rodzina, stabilność finansowa itd. Tego zresztą najczęściej sobie życzymy podczas świąt i urodzin.

Tymczasem Chrystus prezentuje chrześcijaństwo przede wszystkim jako żywą relację z Nim samym, relację, która przewyższa wszystkie wartości tej ziemi: małżeństwo, rodzina, zdrowie, dobre imię, życie fizyczne, posiadłości. Jezus nie twierdzi, że to są śmieci. Nie odrzuca ich. Jednakże w porównaniu z Nim stają się one dobrami drugorzędnymi. Jeśli ktoś za bardzo się z nimi zwiąże, w chwili wyboru między Ewangelią a utratą określonego dobra, opowie się po stronie tego, z czym jest najbardziej związany.

Żądanie totalnej wyłączności

Równocześnie, pójście za Jezusem nie może być czymś, co czynimy po godzinach, w ramach hobby i wolnego czasu. Syn Boży żąda totalnej wyłączności, która czasem wymaga nawet naruszenia więzi rodzinnych, narażenia się innym, utraty zdrowia lub życia w imię prawdy i miłości A to nie jest łatwe.

Chrystus objawia, że jeśli ktoś chce pozostać Jego uczniem, musi być gotowy na poniesienie straty. Dlatego pośród warunków bycia Jego towarzyszem nie pojawia się przede wszystkim chodzenie na mszę św. w niedzielę, czy spełnianie jakichś pobożnych praktyk religijnych. To wszystko można wykonywać nie mając wiary.

Jezus odwołuje się do niezwykle wymownego, zwłaszcza w tamtych czasach, obrazu krzyża jako narzędzia kaźni. Przede wszystkim, widok nieszczęśnika niosącego poprzeczną belkę krzyża przypomina niechciany ciężar, który ktoś wtłacza człowiekowi na barki. Ukrzyżowanie polega również na długim i powolnym umieraniu. Mimo tych „niekomfortowych” skojarzeń, Chrystus używa tego obrazu, by wyrazić rzeczywistość o wiele głębszą.

Dźwigać swój własny krzyż

Wnikając bardziej w wypowiedź Jezusa, zauważmy, po pierwsze, że chodzi tutaj o niesienie krzyża, co zakłada pewien proces, bycie w drodze, ćwiczenie się dzień po dniu, mozolne i stopniowe dojrzewanie. Po drugie, Jezus nie oczekuje, abyśmy dźwigali Jego krzyż, lecz swój własny, przez co każe nam przyjrzeć się sobie. Po trzecie, istnieje pokusa, aby własny krzyż zbyt szybko utożsamić z każdym rodzajem cierpienia: chorobą, powtarzającymi się słabościami, czy sytuacjami po ludzku beznadziejnymi. Niewykluczone, że czasem i te przypadłości mogą stać się nieznośnym balastem i środkiem oczyszczającym ducha. Niemniej wydaje się, że Chrystusowi chodzi o bardzo specyficzny „ciężar”, który gdzie indziej nazwany jest „zapieraniem się siebie”, „wyrzekaniem się siebie”, a u św. Jana określony jest terminem „obumieranie”.

Znamy zapewne wypowiedź Jezusa z Ewangelii św. Jana, w której pada porównanie życia do ziarna wrzuconego w ziemię. Żadne nasienie nie wyda źdźbła, kłosu i ziarna, jeśli wpierw nie obumrze (Por. J 12, 24-26). Pójście za Jezusem, które polega na „wydawaniu owocu” (J 15,16) musi zawierać w sobie zgodę na obumieranie. Co to konkretnie oznacza? Jeśli każdy z nas niesie swój krzyż, każdy z nas ma różne obszary obumierania.

Dla mnie obumieraniem jest chociażby codzienne poświęcanie czasu na modlitwę, która nie zawsze jest przyjemna, nieraz oschła. Oddaję czas Bogu, ponieważ ciągle go od Niego otrzymuję. Modlitwa staje się wówczas wdzięcznością. Równocześnie zdaję sobie sprawę, że kiedy jestem w ten sposób dla Boga, tracę czas, gdyż mógłbym zrobić wiele innych rzeczy. Jednak decyduję się na rezygnację z tego, bo ufam, że Bóg cieszy się z mojej uwagi skierowanej ku Niemu, nawet jeśli wygląda to bardzo nieudolnie.

Obumieram również wtedy, kiedy codziennie zabieram się do tej samej pracy, robiąc to, co do mnie należy. Obecnie jest to studiowanie, pisanie, nieraz zmaganie z białą kartką i myślową pustką, które często konfrontują mnie z własnymi intelektualnymi i emocjonalnymi ograniczeniami w obliczu boskiej i ludzkiej mądrości. Obumieram, kiedy staram się nie uciekać przed tymi nieprzyjemnymi uczuciami w inne zajęcia, może łatwiejsze i bardziej satysfakcjonujące. Ale kiedy „przecierpię” ten stan i nie pierzchnę jak dezerter z linii frontu, przychodzi światło, pokój, wzmocnienie.

A co z innymi?

Myślę, że w podobny sposób obumierają narzeczeni, którzy decydują się na sakramentalny ślub, by razem iść przez życie i dojrzewać do pełniejszej miłości. Sam wybór jednej osoby jako towarzysza do śmierci jest rezygnacją, bo przecież wokół tyle innych pięknych kobiet i mężczyzn. Podjęcie odpowiedzialności za inną osobę jest też ogołoceniem siebie, bo nie można już sobie hasać jak jelonek na polanie i tańcować na wszystkich weselach. A następnie, codzienne życie małżeńskie jest praktycznie niemożliwe bez obumierania, czyli bez słuchania, chociaż często niewłaściwe słowo ciśnie się na usta; bez ustępowania, chociaż ma się rację; bez przebaczania, chociaż zranienia i urazy bolą; bez modyfikacji własnych oczekiwań, chociażby wydaje się że bez ich spełnienia życie rozpadnie się na kawałki.

Obumierają rodzice, którzy decydują się na poczęcie dziecka, co zrazu zakłada rezygnację z wielu przyjemności, ograniczenie swobody wyjazdów i imprez, nieprzespane noce, zakłócenie dotychczasowego porządku dnia. A potem długi i cierpliwy proces wychowywania, pełen niespodzianek, rozczarowań, wspólnych smutków i radości.

Paradoks Ewangelii

Ale paradoks Ewangelii polega na tym, że obumieranie nie jest sztuką dla sztuki. Bóg każe nam mówić „nie” jedynie temu, co nas wewnętrznie blokuje i skupia na sobie, by wydobyć to, co w nas najcenniejsze. W ten sposób pozbawia nas egoizmu, a zarazem uczy przekraczania siebie, które podobne jest do śmierci. Coś musi umrzeć, by zrodziło się nowe. Obumieranie, o którym mówi Chrystus, przynosi życie, plon obfity, wewnętrzną przemianę tego, kto obumiera ze względu na Chrystusa, czyli również dla dobra żony, męża, dziecka, parafian, bliźnich w potrzebie.

I na koniec jeszcze jedno. Wiemy doskonale, że jeśli deszcz nie nawodni ziemi, ziarno w glebie nie rozpocznie nawet procesu obumierania. Uschnie na kamień. Owym deszczem jest to, co teologicznie nazywamy łaską, czyli Bogiem udzielającym się człowiekowi.

Często zapominamy, że Eucharystia nie polega jedynie na przemianie chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa, że na Mszy nie dokonuje się jedynie śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, ale w tym sakramencie chodzi również o naszą ciągłą przemianę, o naszą śmierć i zmartwychwstanie. Nie obumrzemy siłą naszej woli, bez pomocy Chrystusa, ale i nie przyniesiemy owocu, bo „bez Niego nic nie możemy uczynić” (J 15,5). Dlatego „chodzenie do kościoła”, aktywne uczestnictwo we mszy św., przyjmowanie Słów i Ciała Chrystusa, jest też obumieraniem, które przygotowuje nas do tego, by po wyjściu z kościoła obumierać w życiu codziennym. I przynosić owoce.

Dariusz Piórkowski SJ

Układanie się ze śmiercią bierze się z braku nadziei na życie.

 

Różowy? Blee! – krzywi się dziewczynka z pierwszej klasy, gdy na lekcji omawiane są kolory. Ożywia się przy czarnym. Klasa podziela jej fascynacje. Nic dziwnego – wszystkie dzieci bawią się laleczkami Monster High lub im podobnymi wyrobami. Upiorki, wampirki – najlepiej z krwią cieknącą z ust, potworki, anorektyczne panienki z bladą cerą, nożem w ręce i czarnym makijażem na twarzy. Jak laleczka, to pewnie i łóżeczko? Jakie łóżeczko, ty ramolu! Trumienka!

Trupie akcesoria bardzo dobrze się sprzedają. Zeszyty szkolne, plecaki, piórniki, koszulki – truposze królują. To dziecięca wersja tego, czym ekscytują się tłumy dorosłych, ogłuszonych stosowną muzyką, ubranych w czarne wdzianka z czaszkowym szlaczkiem i radosnych jak upiór na urlopie.

Oni ponoć „oswajają śmierć”. A tak, są tacy naiwni, którym się wydaje, że śmierć można oswoić jak zwierzę. Widać jednak wyraźnie, że gdy człowiek obcuje z mroczną symboliką śmierci, to właśnie ona go oswaja i czyni z niego psa łańcuchowego. Fascynacja całym tym czarnym badziewiem – i to już u dzieci! – oznacza, że dzieje się coś nienaturalnego. To nie jest normalne, żeby człowiek miał upodobanie w tym, co ze swojej natury jest odpychające.

Gdy o tym myślałem, trafiłem na fragment z Księgi Mądrości: „Sprawiedliwość nie podlega śmierci. Bezbożni zaś ściągają ją na siebie słowem i czynem, usychają, uważając ją za przyjaciółkę, i zawierają z nią przymierze, zasługują bowiem na to, aby być jej działem” (Mdr 1,15-16).

Czy to tak nie jest? Gdzie wzrasta bezbożność, wzrasta upodobanie do grobowych klimatów. Rosnące w siłę czeredy głupawych halloweenowych truposzy w wigilię Wszystkich Świętych to znak czasu. To logiczne. Ta sama Księga Mądrości mówi przecież jasno: „Śmierci Bóg nie uczynił”. Fascynacja śmiercią jest więc fascynacją tym, czego Bóg nie uczynił. A jeśli czegoś nie uczynił, to tego nie ma.

Kult śmierci jest kultem pustki. Jest hołdem złożonym nicości. Bo śmierć to nie jest coś, lecz brak czegoś. To brak życia. To dziura w tym, co miało być całe.

Ktoś powie, że Kościół też posługuje się motywem śmierci. W kościołach atrybuty śmierci pojawiają się przecież bardzo często, zdarzają się obrazy i rzeźby szkieletów, a pod posadzką nieraz spoczywają zmarli. A „memento mori” kartuzów, a czaszki na stołach dawnych mnichów – czy to nie oswajanie śmierci?

Przeciwnie! Kościół stawia na grobach krzyże, bo Bóg postawił na śmierci krzyżyk. Śmierć jest skończona dla tego, kto wybiera życie. Jeśli w Kościele występuje śmierć, to tylko w charakterze trofeum albo przestrogi: skoro otwarto ci prawdziwe życie, nie bądź głupi, nie wybieraj prawdziwej śmierci. W Kościele nie ma żadnych wampirów, nie ma zombie i innych chodzących trupów, jakimi ekscytują się nihiliści spod czarnej gwiazdy. W Bogu nie ma żadnej ciemności. Używanie symboli mroku oznacza wybór mroku, a ten przyciąga władcę ciemności. Jeśli ktoś koniecznie chce się w to bawić, trudno mu zabronić. Jeśli jednak bawią się w to dzieci, to gdzie są ich rodzice?

Franciszek Kucharczak

Warunki do życia ma każdy, kto się począł – inaczej by się nie począł.


A ty – ile założyłeś ośrodków dla niepełnosprawnych dzieci? Ile odpisów zrobiłeś na głodujące dzieci z rodzin patologicznych? Ile pieniędzy przeznaczyłeś na dzieci chore? Co robisz dla niepełnosprawnych, którzy żyją z twojego powodu, bo ich matki przejęły się twoim prolajferskim gadaniem i urodziły? Czy zdajesz sobie sprawę z odpowiedzialności, jaką wziąłeś za ich cierpienie? Czy wiesz, ile kosztuje utrzymanie takich dzieci?

I tak dalej. Takimi hasłami bombardują obrońców dzieci poczętych bojownicy o wolność damskich brzuchów od rosnących w nich dzieci. Popis takiej obłudnej retoryki dała niedawno w programie Tomasza Lisa feministka Anna Dryjańska. – Ile lat opiekował się pan ciężko chorym, niepełnosprawnym dzieckiem i czy wie pan, ile wynosi zasiłek pielęgnacyjny na takie dziecko? – atakowała posła Żalka, który ośmiela się konsekwentnie sprzeciwiać mordowaniu dzieci.

To dość sprytna strategia, bo gdy zagdakiwany prolajfer zabiera się za tłumaczenie, co też on zrobił, albo czego nie zrobił i dlaczego, ucieka istota sprawy. Bo to, co robimy dla dzieci niepełnosprawnych, jest ważne, ale w zupełnie innym porządku. To nie ma żadnego związku z tym, czy dziecko może się urodzić, czy nie. Sprawą podstawową jest OBOWIĄZEK urodzenia człowieka, który się począł. Właśnie tak, pani Nowicka, pani Czubaszek, pani Senyszyn i inne panie, zakręcone na punkcie fałszywego prawa kobiet do zabicia swego dziecka. Właśnie tak, panowie-tchórze, wieczni chłoptasie, którzy dzieci płodzicie tylko wtedy, gdy prezerwatywa była wadliwa albo „partnerka” się nie „zabezpieczyła”.

Szokująca wiadomość: seks jest po to, żeby były dzieci, wiecie? Jesteście już rodzicami z chwilą, gdy wasze dziecko się poczęło. Od tego momentu nie ma gadania o wyborze, boście wybierali, gdyście się do siebie dobierali. Jest człowiek i jest obowiązek troski o niego dokładnie tak samo, jak trzeba troszczyć się o noworodka, niemowlę, a czasem i dorosłego, który sam się troszczyć o siebie nie może. I to WASZ obowiązek, bo to WASZE dziecko.

Nie dajmy się nabierać na kłamliwą retorykę, wedle której dziecko musi mieć warunki, żeby się urodzić, i w dodatku obrońcy życia muszą te warunki stworzyć. Otóż nie muszą. Jeśli to robią – a robią często – to chwała im za to. Ale nie mają takiego obowiązku. Nie wolno nam ulegać szantażowi: „dawajcie kasę, bo zabiję dzieciaka”. Czy społeczeństwo to zbieranina dzieciuchów, robiących co chcą, bez żadnego myślenia o konsekwencjach, a potem oczekujących, że inni za nich wezmą odpowiedzialność?

Ludzie lewicy często mówią: „Wam zależy tylko na tym, żeby dziecko się urodziło, a potem nic już was nie obchodzi”. Ich „poczucie odpowiedzialności” polega na tym, żeby dzieci „niechciane” zabić, zanim ktoś je zobaczy. A od nas, „nieodpowiedzialnych”, domagają się wykazu osobiście wybudowanych żłobków dla kalekich dzieci i podania liczby osób z wodogłowiem, którymi się opiekujemy. Nic z tego. Nie należy chwalić się swoimi uczynkami miłosierdzia. Jezus mówi: „Niech nie wie lewica, co czyni prawica”. Więc się lewicy nie tłumaczmy.

Gdy Jezus przekazywał uczniom słowa „Ojcze nasz…”, zapewne chciał, by często je powtarzali. I rzeczywiście, pierwsi chrześcijanie odmawiali tę modlitwę głośno kilka razy dziennie. Stanowiła ona centrum ich modlitewnego życia. Już wtedy przeczuwali, że takie powtarzanie może przerodzić się w czynność automatyczną. Dlatego dbali o to, by ciągle zgłębiać ich treść, na nowo odczytywać znaczenie wypowiadanych słów i wyrażeń, ożywiać użyte w modlitwie obrazy. Pisali więc komentarze do modlitwy Pańskiej. Tacy Ojcowie Kościoła, jak: Tertulian, Cyprian, Orygenesem omawiali szczegółowo każde, nawet najmniejsze słówko tej modlitwy wyciągając jakiś duchowy pożytek.

Przykładowo, Tertulian w swoim komentarzu do słowa „Ojcze” zauważa, że w „Ojcu wyznawany jest Syn, bo powiedział „Ja i Ojciec jedno jesteśmy”. Nie pomija się tu nawet Matki-Kościoła, jako że w Synu i Ojcu wyznaje się i matkę. Tak wiec równocześnie jednym słowem oddajemy cześć Bogu z Tymi, którzy do niego należą, pamiętamy o przykazaniach i wspominamy tych, którzy zapomnieli o Ojcu.” A św. Cyprian podkreśla znaczenie słowa „nasz”. Chrystus, „Mistrz jedności nie chciał, aby modlono się pojedynczo. Nie mówimy bowiem: „Ojcze mój, któryś jest w niebie” ani, „chleba mojego daj mi dzisiaj”. (…) gdy się modlimy, prosimy nie za jednego, lecz za cały lud, ponieważ jako cały lud jesteśmy jedno.”

Zdrowaś Maryjo

W październiku tysiące razy powtarzamy krótką modlitwę: „Zdrowaś Maryjo”. Z czasem zauważymy, że możemy odmawiać „Zdrowaś Maryjo” i myśleć o całkowicie innych rzeczach niż modlitwa. Strofujemy się wtedy, wymuszamy na swoich myślach powrót do słów. Ale po chwili znowu uciekają one do spraw, którymi żyjemy. I co więcej, w miarę, jak monotonnie odmawiamy modlitwę, wyciszamy się, zaczynają wyłaniać się coraz mocniejsze uczucia, wyobrażenia, gwałtowniejsze myśli – budzi się nasza podświadomość, to wszystko, na co nie mieliśmy czasu, by przeżyć, przemyśleć, wypowiedzieć. Mamy poczucie, że odklepujemy modlitwę: bezwiednie wypowiadamy słowa, które wydają się nic dla nas nie znaczyć.

Co zrobić, by mimo niezliczonych powtórzeń,”Zdrowaś Maryjo” zachowywało dla nas wciąż żywe znaczenie, ciągle na nowo porywało serce, myśli i wyobraźnię? Jedną z możliwości jest pójście w ślady Ojców Kościoła: pisać komentarz do każdego słowa. Ale oni zanim o czymś pisali, długo to omadlali. Pragnęli być prowadzeni w swojej refleksji przez Ducha Świętego. Więc zanim zaczniemy pisać komentarz, warto zastosować sposób modlitwy opisany przez św. Ignacego z Loyoli w jego Ćwiczeniach Duchownych.

Drugi sposób modlitwy

Chodzi o tzw. drugi sposób modlitwy (ĆD 249-257). Poprzedza go kilka wprowadzających, prostych „duchowych ćwiczeń”. Pomagają one lepiej wejść w modlitewę nad tekstem. Pierwsze to: “Zanim wejdę w modlitwę, mam uspokoić swojego ducha siedząc lub chodząc, jak uznam za lepsze…” (ĆD 239). Dobrze jest wybrać sobie stosowne miejsce i pozycję ciała, tak by pomagały w skupieniu przez ok. trzydzieści minut. Należy też uspokoić myśli, uczucia i wyobraźnię. Następnie “… rozważyć, dokąd się udaje i po co…” (ĆD 239). A więc uświadomić sobie, że chcę się modlić, spotkać z Bogiem, otworzyć na Jego miłość i działanie. I ostatnie wprowadzenie: “Prosić np. Pana Boga, Pana naszego, o łaskę” (ĆD 240), czyli o dar, którego pragnę.

I teraz następuje drugi sposób modlitwy. Polega on “na kontemplowaniu znaczenia każdego słowa [danej] modlitwy” (ĆD 249), a mianowicie “że osoba modląca się… wymówi słowo «Ojcze», i zatrzyma się w rozważaniu tego słowa tak długo, jak długo będzie znajdować [różne] znaczenia, porównania, smak i pociechę w rozważaniach odnoszących się do tego słowa” (ĆD 252). Innymi słowy: istotna jest “nie obfitość wiedzy, ale wewnętrzne odczuwanie i smakowanie rzeczy zadawala i nasyca duszę” (ĆD 2).

Smakowanie i odczuwanie

Św. Ignacy używa jako przykładu modlitwy Pańskiej. Ale drugi sposób modlitwy można zastosować do wszystkich modlitw ustnych, wezwań, aktów, litanii, oraz tekstów liturgicznych mszy świętej. Także „Zdrowaś Maryjo” można medytować w ten sposób. Każdy zrobi to na swój sposób; każdy ma swoje indywidualne i niepowtarzalne skojarzenia z poszczególnymi słowami tej modlitwy, skojarzenia dotyczące uczuć, wyobraźni, myśli.

Tak więc, po odpowiednich wprowadzeniach wypowiedz najpierw słowo „Zdrowaś” albo całe „Zdrowaś Maryjo”. Staraj się wyciągnąć wszystkie sensy tego słowa, które ci się nasuwają. Może wyłoni się taka modlitwa: „Bądź pozdrowiona, albo lepiej: raduj się, ciesz się Maryjo. Z czego Maryja ma się cieszyć? Z objawienia Boga, z Jego zmiłowania, z tego, że podjął wielki plan zbawienia, że jest dobry, że dostrzega nic nie znaczących. Z czego ja się cieszę? Jaka jest moja radość? Czy doświadczam radości duchowej? Czy potrafię ją odróżnić od radości takiej ludzkiej... itd.”. Gdy po jakiejś dłuższej lub krótszej chwili dojdziesz do przekonania, że na razie to wszystko, co jesteś w stanie powiązać z tym słowem, przejdź dalej. Pamiętaj jednak, aby się nie spieszyć, nie kierować się jakimś przymusem. Niech prowadzi serce i łagodny powiew Ducha.

Jacek Poznański SJ

Potrzeba nowej apologii

Potrzebujemy nowej apologii wiary katolickiej, czyli spokojnej, inteligentnej, przekonującej obrony wiary przed dzisiejszymi zarzutami. Taka „amunicja” jest potrzebna na duszpasterskim froncie.

Galeria apologetów (od lewej): św. Justyn (II w.), Blaise Pascal (XVII w.), bł. John H. Newman (XIX w.), G.K. Chesterton (XIX/XX w.), C.S. Lewis (XX w.), bp Fulton Sheen (XX w.), Vittorio Messori (XX/XXI w.), Szymon Hołownia (XXI w.)

Kolega, ksiądz katecheta pokazał mi podręcznik do religii dla szkoły zawodowej. – Powiedz mi, jak ja mam uczyć z czegoś takiego? – rzucił z rozżaleniem. Rzeczywiście, ten podręcznik to zbiór mdłych pogadanek bez pomysłu, bez ognia, zero pasji zdobywania uczniów dla Chrystusa. Nie chcę rozwodzić się nad poziomem podręczników do religii, być może są lepsze. Ale śmiem twierdzić, że słabość katechetycznych materiałów ma głębsze źródło. To w jakiejś mierze skutek odejścia Kościoła od apologetyki, czyli nauki o obronie wiary przed zarzutami stawianymi jej przez ateistów, deistów lub ludzi negujących potrzebę Kościoła. Rok Wiary jest dobrym momentem, aby upomnieć się o nową apologetykę, czyli wypracowanie przekonujących odpowiedzi na argumenty tych, którzy podważają dziś katolicką wiarę. Kard. William Levada, poprzedni szef Kongregacji Doktryny Wiary, mówił w 2010 r., że nowa apologetyka wiąże się ściśle z nową ewangelizacją. W Pierwszym Liście św. Piotra czytamy: „Bądźcie zawsze gotowi do obrony (pros apologian) wobec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia (gr. logou, dosłownie „słowa”) tej nadziei, która w was jest” (3,15). Autor dodaje, że należy to czynić z delikatnością, respektem i czystym sumieniem (3,16). To klasyczny tekst biblijny, który zwraca uwagę, że wiara potrzebuje obrony i uzasadnienia, zwłaszcza gdy jest kwestionowana. Apologia to właśnie mowa obrończa, odpowiedź na zarzuty, zestaw rozumnych argumentów, które usprawiedliwiają określoną postawę czy wybór. Od słowa „apologia” wywodzi się „apologetyka”, nazwa dyscypliny filozoficzno-teologicznej zajmującej się obroną i uzasadnianiem podstaw wiary chrześcijańskiej.

Badać i przekonywać

Pierwszą autoapologię przeprowadził sam Jezus. Wobec własnego narodu uzasadniał swoją mesjańską godność Syna Bożego i posłannictwo. Nastawienie apologetyczne towarzyszyło także autorom Ewangelii i innych pism Nowego Testamentu. Chcieli oni budzić wiarę w Jezusa jako Zbawiciela, ale jednocześnie mocno akcentowali historyczność wydarzeń, które opisują, ich obiektywny charakter. Mówi o tym prolog Ewangelii św. Łukasza: „Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas, tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa. Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu, abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono” (Łk 1,1–4). Zwróćmy uwagę, jakie są intencje św. Łukasza. Chce on „zbadać wszystko po kolei” i przekonać adresata o „całkowitej pewności nauk”. Wiara chrześcijańska ma racjonalną podstawę, nie jest oparta na mitach, ale na faktach związanych z Jezusem Chrystusem. Od II do V wieku wielu pisarzy chrześcijańskich podejmowało się obrony wiary wobec pogaństwa i judaizmu. Apologeci wczesnochrześcijańscy byli w większości wykształconymi konwertytami. Nowa wiara rozwijała się w konfrontacji z pogańską filozofią i religią. O chrześcijaństwie krążyło wiele fałszywych opinii.

Oskarżano chrześcijan o ateizm, niemoralne życie, burzenie porządku społecznego. Te zarzuty przybierały często formę pisemnych paszkwilów. Apologeci zbijali te oskarżenia, demaskowali niedorzeczności i niemoralność politeizmu, wykazywali, że antyczna filozofia zawiera tylko część prawdy i podprowadza do pełni prawdy przyniesionej przez Chrystusa.

Apologetami kierowała dwojaka troska: zależało im na obronie chrześcijaństwa, a z drugiej strony kierowali się intencją misyjną, chcieli przedstawić treści wiary w języku i kategoriach myślowych zrozumiałych dla ludzi swojej epoki. Wielu z tych starożytnych pisarzy potwierdziło swoje przekonania śmiercią męczeńską. Jednym z najsłynniejszych apologetów był św. Justyn (100–165). Został ścięty mieczem za panowania Marka Aureliusza, cesarza i filozofa, do którego św. Justyn kierował jedną ze swych „Apologii”.

Poprawność polityczna?

Na przestrzeni wieków Kościół musiał nieraz konfrontować swoją wiarę z różnymi nurtami religijnymi i filozoficznymi (judaizmem, islamem, filozofią arabską). W okresie reformacji teologowie-apologeci koncentrowali się na obronie Kościoła katolickiego przed zarzutami protestantów. W epoce oświecenia akcent padał na obronę nadprzyrodzonego charakteru chrześcijaństwa. Apologeci wykazywali, że Bóg nie jest tylko odległym Wielkim Budowniczym Wszechświata, jak chcieli deiści, ale żywą Osobą działającą w historii. Ciekawy wkład do apologetyki katolickiej wniósł Blaise Pascal (1623–1662). Ten wielki matematyk i fizyk zakwestionował przydatność czysto racjonalnych argumentów na rzecz wiary i zwrócił uwagę na tzw. racje serca. Pascal pracował nad wielkim dziełem – „Apologią religii chrześcijańskiej”. Śmierć przerwała jego prace. Zostały tylko zapiski, intuicje, okruchy, które poskładano w „Myśli”, jedno z najbardziej wpływowych dzieł teologicznych wszech czasów. Pascal podkreślał, że problem Boga dotyczy każdego człowieka. Nikt nie może się uchylić od wyboru. Każdy musi poddać się Wielkiemu Zakładowi: albo obstawia Boga, albo nie. Ryzyko jest zawsze, choć – jak wykazywał Pascal – obstawiając ateizm, ryzykujesz znacznie bardziej, niż wybierając wiarę. Na fali odnowy związanej z Soborem Watykańskim II modna stała się krytyka apologetyki jako nauki anachronicznej, konfrontacyjnej, defensywnej. Kościół nie może widzieć wszędzie wrogów, powiadano. Musi rozmawiać ze światem, patrzeć pozytywnie, nie powinien się bronić, ale dialogować. Dokonało się więc przekształcenie apologetyki w teologię fundamentalną, która miała być pozytywnym, niepolemicznym wykładem dawnych treści apologetycznych. Byłoby ciekawe prześledzenie tego procesu. Niestety, przypominał on trochę kościelną wersję „poprawności politycznej”. Oczywiście, że miłość i dialog są czymś ważnym, ba, najważniejszym w chrześcijaństwie, ale nigdy nie kosztem prawdy. O tym jakby zapomniano. Efektem tych przemian było pozbawienie lub przynajmniej stępienie ostrza teologii skierowanego w stronę świata. Doszło do paradoksu. Teologia posoborowa bywała momentami bardziej krytyczna wobec Kościoła niż świata. Niektórzy reprezentanci „postępowej” teologii ulegli złudzeniu, że dzisiejszy świat to „raj na ziemi” i można głosić w nim Ewangelię bez napięć czy konfliktów. Dobra Nowina nie jest tylko leczeniem świata, ale także egzorcyzmowaniem. Ewangelia to również walka z mocami ciemności. To jest ogień, który pali. Sól, która momentami piecze. Postawa krytyczna wobec ciemności w świecie jest elementem chrześcijańskiego świadectwa. „To nieprawda, że trzeba szanować poglądy wszystkich, jak tego chce biblia współczesnego konformisty, który pragnie pozyskać względy wszystkich i ze wszystkim żyć dobrze. Są idee, którym trzeba się sprzeciwiać, a nawet zacięcie je zwalczać” – zauważa Vittorio Messori. W ostatnich latach coraz częściej słychać głosy, że apologetyka jest wciąż potrzebna Kościołowi. Jan Paweł II w przesłaniu do teologów fundamentalnych z 2001 r. stwierdził: „Podejmując pozytywny wysiłek, nie można jednak zapominać o apologetyce. (…) Również chrześcijanin początku trzeciego tysiąclecia oczekuje z jednej strony przekonujących uzasadnień wiary dla samego siebie – ad intra, aby mógł budować na nich pewność własnej tożsamości religijnej, z drugiej zaś przepełnionych duchem dialogu i apostolstwa argumentów niezbędnych do jej obrony ad extra”.

Na konieczność apologetyki wskazał Benedykt XVI podczas wizyty w USA (2008), gdy tamtejsi biskupi pytali go, jak stawić czoła sekularyzacji i relatywizmowi. W podobnym duchu wypowiadał się kard. William Levada w artykule pt. „Konieczność nowej apologetyki dla Kościoła XXI wieku”. W wywiadzie dla GN stwierdził: „Katolicy, także ci piastujący wysokie stanowiska w społeczeństwie, wykazują się pewną nieśmiałością, gdy zapytamy ich o to, czym jest ich wiara, jaka jest jej wartość we współczesnym świecie. Właśnie dlatego sądzę, że potrzebujemy nowego przyjrzenia się apologetyce. Jesteśmy dziś w nowej sytuacji, pojawiają się nowe pytania, na które trzeba odpowiadać, i wierni muszą być na to przygotowani. W tym sensie uważam, że potrzebujemy nowej apologetyki”.

Zaopatrzenie w amunicję

Współczesne duszpasterstwo, kaznodziejstwo i katecheza potrzebują nowej apologetyki podanej w popularnej formie, w języku zrozumiałym dla czytelnika gazet. Wiara bywa dziś kwestionowana i ośmieszana. Neopogańska kultura z szyderczym uśmiechem szerzy mnóstwo fałszywych informacji o historii Kościoła. Pojawiło się zjawisko tzw. nowego ateizmu, który usilnie pracuje nad pełnym „wyzwoleniem” ludzi od wpływów religii (R. Dawkins, C. Hitchens i inni). Z tego typu postawami nie zawsze możliwy jest dialog. Trzeba nazywać po imieniu zło, demaskować diabelskie sztuczki, którymi nafaszerowany jest świat popkultury, i zarazem przekonująco proponować Chrystusa. To zadania nowej apologetyki. Znakomitym przykładem takiej błyskotliwej, „zdroworozsądkowej”, zadziornej i pełnej humoru apologetyki było pisarstwo G.K. Chestertona czy bardziej melancholijnego C.S. Lewisa (dlaczego w seminarium nie kazano nam czytać ich książek?). W literaturze anglojęzycznej sporo dziś kontynuatorów tego stylu (Scott Hahn, Peter Kreeft, David B. Hart, Mary Eberstadt, Alister MacGrath, George Weigel). Pierwszym telewizyjnym apologetą katolickim był bp Fulton Sheen (1895–1979). Jego półgodzinne katechezy na małym ekranie, nadawane w latach 50. i 60. ub. wieku, przebijały popularnością nawet Franka Sinatrę. W sugestywny, inteligentny sposób, nie bez poczucia humoru, potrafił zainteresować wiarą miliony widzów (pisałem o nim w GN 47/2009). Przykładem nowej apologetyki są książki Vittoria Messoriego, włoskiego dziennikarza, byłego libertyna i antyklerykała, który po nawróceniu cały swój talent wykorzystuje w jednym celu – w przekonywaniu do wiary. Jego pierwsza religijna książka „Opinie o Jezusie” odniosła światowy sukces, sprzedano ponad pół miliona jej egzemplarzy. Messori w wywiadzie rzece („Dlaczego wierzę?”) tak formułuje swoje credo: „Nieustraszona obrona i nieustanne proponowanie dowodów na to, by wierzyć. W sposób spokojny, a przez to właśnie nieustępliwy, w oparciu o dane, wiadomości, rozumowanie, a nie sentymentalne wezwania albo błyskotliwe retoryczne dyskursy, lub, co gorsza, inwektywy i narzekania na podłość czasów”. Co w Polsce? Nie znam aktualnie lepszego przykładu niż książki Szymona Hołowni. W wywiadzie z 2007 r. mówił: „Mój konik to też apologetyka – spokojne, proste tłumaczenie, wchodzenie w debatę. Dużo głupot mówi się o Kościele dlatego, że ludziom pewnych rzeczy nie wytłumaczono prostym językiem”. Gdyby to ode mnie zależało, zapłaciłbym Hołowni każde pieniądze za pisanie podręczników do katechezy dla szkół średnich, z fragmentami z jego programów z religia.tv na CD. Wracam do zmartwień mojego kolegi, katechety. Siedem lat uczyłem religii w szkole i pamiętam doskonale, że miałem ten sam problem. Zżymałem się na podręczniki, w których nie było żadnych ciekawych przykładów, faktów, cytatów, argumentów, które mógłbym bez obciachu wykorzystać na lekcji. Sądzę, że wielu katechetów i duszpasterzy ma podobne odczucia. Czują się oni posłani na front bez skutecznej broni. Jeśli kogoś razi to wojenne porównanie, to może inaczej: są jak rybacy na łowach bez porządnej wędki i przynęty. W Roku Wiary będzie pewnie sporo uczonych konferencji, sympozjów i „pochylania się z troską”. A może udałoby się część tego wysiłku skierować w stronę poprawy zaopatrzenia w „amunicję” szeregowych bojowników zmagających się na różnych frontach walki o dusze. Daj Boże!

ks. Tomasz Jaklewicz

Od pierwszego marca 2012 r. w PLL LOT miał obowiązywać wewnętrzny regulamin dla pracowników na pokładach samolotów. Wprowadzono w nim zakaz noszenia przez stewardessy krzyżyków i medalików.

Dzięki ostrym protestom władze LOT-u wycofały się z tego zakazu. Często słyszymy o pogardzie okazywanej symbolom religijnym. Bluźnierstwa i prowokacje antyreligijne mają miejsce na koncertach i wystawach. Współczesny ateizm przybrał wojujący charakter.

Krótka historia ateizmu

We wszystkich kulturach aż po wiek XVIII wiara religijna była zjawiskiem powszechnym. Ateiści żyli w mniejszości, a ateizm nie stanowił atrakcyjnej propozycji światopoglądowej dla mas. Niewiara jako teoretyczne i praktyczne zanegowanie istnienia Boga rozpowszechniła się w XVIII wieku. Była to epoka niewiary agresywnej, zdobywczej, szyderczej, przekonanej o wszechmocy rozumu. Ateiści wierzyli, że nowa religia nauka – da ludziom szczęście. Wtedy pojawili się myśliciele, którzy poświęcili się zwalczaniu religii. Ateizmowi towarzyszyło zepsucie obyczajów, pogoń za przyjemnością, hedonistyczne i egoistyczne szukanie szczęścia. W ogniu krytyki znalazło się chrześcijaństwo, dogmaty i zasady moralne. Rewolucja religijna stała się nieodłączną częścią przebudowy społeczeństwa. Modny stał się agnostycyzm i wojująca niewiara.

W następnym wieku ateizm przekroczył kolejną granicę: zdobył najuboższe warstwy społeczne. Niereligijność – wskutek pasywności Kościołów oraz zmian społeczno-gospodarczych, rozpowszechniła się w sercach proletariuszy. Ateizm stał się podstawowym wyposażeniem ideologów marksizmu. Religię postrzegano jako czynnik zniewolenia. Marks uważał, że religia jest "westchnieniem uciśnionego stworzenia" i "opium dla ludu". Freud dostrzegał w niej "lekarstwo uśmierzające" cierpienia sfrustrowanych i gnębionych ludzi. Dla ideologów "nowego świata" Bóg stanowił wytwór ludzkiej wyobraźni, dający pociechę i złudną nadzieję poprawy losu, a religia miała być czynnikiem konserwującym niesprawiedliwość społeczną. W kołach ideologów ateizmu, wychowanych na poglądach Friedricha Nietzschego, Karola Marksa i Ludwika Feuerbacha panowało przekonanie, że wiara religijna to silny czynnik hamujący zmiany społeczne: prowadzi do akceptacji niesprawiedliwości, demobilizuje, rozładowuje słuszny gniew i wygasza pragnienie buntu. Artur Rimbaud nazwał Chrystusa "wiecznym złodziejem energii" oskarżając chrześcijaństwo o to, że jest hamulcem postępu, ponieważ każe człowiekowi patrzeć w niebo, a nie na ziemię.

Ateizm współczesny umacniał się wraz z postępem sekularyzmu w Europie i świecie, powiększającym swą autonomię wobec chrześcijaństwa i innych religii. Proces zeświecczenia ogarnął naukę (XVII w. – Galileusz), politykę (XVIII w.). Obecnie jesteśmy świadkami postępującego zerwania między Kościołem a kulturą, antropologią i etyką. Coraz więcej ludzi myśli i działa bez żadnego odniesienia do wiary.

Kościół – nie! Bóg – nie!

Niewiara nie jest zjawiskiem jednorodnym. Można mówić o ateizmie teoretycznym, który próbuje podawać rozumowe "dowody" przeciwko istnieniu Boga. O wiele bardziej rozpowszechniony jest w naszej ateizm praktyczny – ludzie żyją tak, jakby Boga nie było.

Polski ateizm ostatnich lat stał się zażartym antyteizmem. Nie chodzi o zorganizowany ruch, chociaż ateiści jednoczą się i mobilizują. Próbują "wypłynąć" na forum publicznym na fali antyklerykalizmu. Podważana jest idea Boga i dogmaty. Spotykamy się z bluźnierstwami i szyderstwem przeciwko Chrystusowi, Maryi i świętym. Znieważane są i wyśmiewane symbole i obrzędy religijne. Bohaterami skeczów kabaretowych i niewybrednych żartów są ludzie wierzący. Na forach internetowych pojawiają się setki złośliwych lub wulgarnych wpisów. Także sztuka współczesna nie jest wolna od bluźnierczych "instalacji" czy "dzieł" antyreligijnych. To wszystko świadczy o chrystianofobii.

Wrogowie katolicyzmu organizują spotkania i wydarzenia uliczne. Przeciwko wierze wypowiadają się celebryci, a także wykreowane na użytek mediów "autorytety moralne". W sprawach religii zabierają publicznie głos także ex-księża. Nagonka na Kościół służy zdobywaniu popularności wśród sfrustrowanych bezrobotnych inteligentów i młodzieży oraz beneficjentów dawnego porządku społecznego.

Argumenty przeciwko wierze

Powodem odrzucania wiary jest cierpienie i niesprawiedliwość. Zwłaszcza zło, które godzi w istoty bezbronne i niewinne: małe dzieci, słabych, chorych, starszych, wydaje się mocnym argumentem przeciwko istnieniu Boga, Jego wszechmocy i dobroci.

Drugą racją niewiary jest myśl, powstała w Oświeceniu, że nie jest On potrzebny do wyjaśnienia świata. Ateiści uważają, że nauka doskonale obchodzi się bez hipotezy Boga. W świecie techniki odwołanie do Boga jako racji istnienia świata, wydaje się archaiczne i nieprzekonujące.

18 maja 2012 r. Kazik Staszewski biorąc udział w programie "Dzień Dobry TVN" wyznał: "Bardzo bym chciał uwierzyć na nowo, ponieważ z wiarą jest o wiele łatwiej. Jest to pewnego rodzaju oparcie, które też w pewien sposób tłumaczy świat i problemy, które cię atakują z wielu stron. Ale jakoś moja wiedza nie pozwala mi. Strasznie bym chciał uwierzyć, ale wiedza – kurcze, hamulec zaciągnięty". Tej wypowiedzi towarzyszył aprobata prowadzących rozmowę dziennikarzy. Zapewne i oni dysponowali przeogromną wiedzą, która uniemożliwia wiarę…

Kolejną racją ateizmu jest przekonanie, że idea Boga jest nie do zniesienia. Odrzucają myśl o Bogu, który swoim istnieniem i wolą krępowałby człowieka, ingerując w jego życie. Życie w cieniu Boga, który widzi, osądza, nakazuje, wydaje się im obrazą godności i wolności, męczy i żenuje. Jest przejawem zniewolenia.

Wobec ateizmu

Jak powinniśmy traktować ateistów? W jaki sposób reagować na ich wrogość wobec wiary? Św. Paweł Apostoł zachęcał Tymoteusza do mężnego wytrwania: "Zaklinam cię wobec Boga i Chrystusa Jezusa, który będzie sądził żywych i umarłych, i na Jego pojawienie się, i na Jego królestwo: głoś naukę, nastawaj w porę, nie w porę, w razie potrzeby wykaż błąd, poucz, podnieś na duchu z całą cierpliwością, ilekroć nauczasz. Przyjdzie bowiem chwila, kiedy zdrowej nauki nie będą znosili, ale według własnych pożądań – ponieważ ich uszy świerzbią – będą sobie mnożyli nauczycieli. Będą się odwracali od słuchania prawdy, a obrócą się ku zmyślonym opowiadaniom. Ty zaś czuwaj we wszystkim, znoś trudy, wykonaj dzieło ewangelisty, spełnij swe posługiwanie!" (2 Tm 4,1-5).

Nie wolno dać się zastraszyć ani nie ulec znużeniu, gdy ataki są częste i długotrwałe. Potrzeba męstwa. Św. Paweł przekonywał swoich rozmówców (a bardzo często i przeciwników) za pomocą rozumowych argumentów i powołując się na swe osobiste doświadczenie wiary. Czynił to pokornie, zatroskany o ich zbawienie, a nie by zwyciężać ich w potyczkach słownych. Kierował się szczerą intencją podzielenia się tym, co uważał za najcenniejsze – wiarą. Dzielił się tym, czym sam żył.

Odpowiedzią na szykany, przejawy dyskryminacji a nawet jawne prześladowanie może być miłość. Wyraża się w cierpliwym znoszeniu krzywd, przebaczeniu i modlitwie. W kontaktach z ateistami ważną rolę odgrywa autentyczne życie chrześcijańskie. To co sztuczne, nieszczere i na pokaz, sprawia, że stajemy się "solą bez smaku" i zgaszoną pochodnią. Tylko życie według wiary, niekłamana miłość do Boga i bliźnich wzbudzi niepokój sumienia i sprowokuje pytanie o wiarę.

ks. Zbigniew Sobolewski

Ludziom będzie w Kościele niewygodnie, dopóki nie uklękną

Na synodzie biskupów w Rzymie wśród wielu głosów pojawił się postulat, żeby jakimiś mocnymi gestami podkreślić ważną rolę kobiet w Kościele. Prymas Belgii stwierdził, że dwie trzecie aktywnych członków Kościoła to właśnie kobiety, a one czują się w Kościele dyskryminowane. Że trzeba im wyjaśnić, dlaczego nie święci się ich na kapłanów.

Tylko po co wyjaśniać to, co zrozumiałe i zaradzać temu, co nie jest problemem? Gdyby się kobietom w Kościele nie podobało, to by nie stanowiły większości wiernych. To już bardziej brak mężczyzn w Kościele powinien wzbudzić pytanie o przyczyny tego stanu. Może czują się za mało dyskryminowani?

Kobiety wcale nie pchają się do kapłaństwa i nie trzeba im tego wyjaśniać. Pchają się feministki (najchętniej niewierzące), ale to absolutny margines. To zazwyczaj osoby przekonane, że zmiana sytuacji sprawia zmianę człowieka. Wydaje im się, że w człowieka wstąpi pokój, gdy sobie przemebluje pokój. Nawet Kościół chcą obstawić parytetami, rozdzielić równo posługi i – po prostu – mieć dostęp do władzy.

Nie ma to nic wspólnego z duchem Chrystusa. Nikt nie ma prawa do żadnych posług w Kościele. Faceci też. Jezus wybrał do kapłaństwa tych, których sam chciał, a chciał mężczyzn. Ale przecież też nie wszystkich. To On decyduje. Bóg wybrał na matkę swojego Syna tylko jedną osobę – a była to kobieta. Czy to nie dyskryminacja mężczyzn? I w ogóle całej ludzkości poza tą jedną kobietą? Czemu nie było castingu, przetargu jakiegoś?

Krzykliwość bardzo nielicznej grupy ludzi i ich medialna przepustowość nie powinna skłaniać nikogo w Kościele do czynienia im „awansów”. Zanim komuś przyjdzie do głowy wierzyć telewizji, niech zrobi prywatny test w swoim otoczeniu. Niech popyta swoich ciotek, kuzynek, sąsiadek i innych pań, czy chcą być księżmi. To się dowie, że – poza wyjątkami – nie chcą. Bo na szczęście świat wciąż jeszcze obraca się w jedną, konkretną stronę i kobiety wciąż w większości są kobietami, zaś mężczyźni zasadniczo są jeszcze mężczyznami.

Jazgot świata, który bez Boga nie potrafi sobie znaleźć miejsca, nie powinien wpływać na decyzje ludzi Kościoła. I co z tego, że ktoś ma ochotę chodzić w Kościele w nie swoich butach? Nie tędy prowadzą ścieżki wiary. Jeszcze nigdy duchowa odnowa nie przyszła drogą nadskakiwania oderwanym od Chrystusa upodobaniom jakiejś grupy ludzi. Bo to właśnie takie jest: oderwane od Chrystusa. Nie ma tam pytania: „Co, Jezu, chcesz, abym czynił?”. Tam jest nasilający się krzyk: „Rób to, czego sobie życzę!”. Tam jest walka o władzę, o urzędy, tam jest robienie kariery, promocja siebie.

Kościół odnawia się nie przez ustępowanie ludzkim zachciankom, tylko przez nową gorliwość w realizowaniu woli Bożej. Ona jest wyraźnie określona w Tradycji Kościoła i w Piśmie Świętym. Trzeba zaufać słowu Bożemu, a nie ludzkiemu gadaniu. A jakie jest słowo Boże? No właśnie – to może trzeba wstać pół godziny wcześniej i codziennie się na nim skupić?

Franciszek Kucharczak

21 października będziemy obchodzić kolejny Światowy Dzień Misyjny – dzień solidarności w całym Kościele powszechnym, w którym katolicy z całego świata otaczają modlitwą i wspomagają ofiarą materialną misyjne dzieło Kościoła.

- W tegorocznym orędziu na Światowy Dzień Misyjny już w preambule Ojciec Święty podkreśla, że tegoroczny Tydzień Misyjny z racji przeżywania Roku Wiary, ma mieć dla nas szczególne znaczenie. Rok wiary to refleksja nad naszą osobistą wiarą. To wezwanie do tego, aby ja pogłębiać. Ale nie mniej jednako też zachęta, by z nowym zaangażowaniem podjąć dzieło misyjne Kościoła – podkreślił dyrektor krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych ks. Tomasz Atłas podczas konferencji prasowej poprzedzającej wydarzenie.

Tydzień Misyjny posiada dwa wymiary. Pierwszy związany jest z osobistym przeżywaniem wydarzenia, drugi zawiera w sobie pomoc materialną.

- Utrzymanie stacji misyjnej zależy od jej wielkości, ale średnio wynosi od 10 do 30 tys. dolarów rocznie. Przykładowo 16 stacji misyjnych przekłada się na 16 kościołów lub kaplic, 16 budynków, w których mieszkają misjonarze, 16 pomieszczeń, gdzie obywa się katecheza. Do tego dochodzą koszty i środki transportu misjonarzy udających się do wiosek leżących w obrębie ogromnych parafii oraz ich wyżywienie – tłumaczyła świecka misjonarka Elżbieta Rotter, która obecnie pracuje na misjach w Peru.
W roku 2011 w ramach Tygodnia Misyjnego w Polsce zebrano ok. 3 mln 750 zł (ok. 1mln dolarów). Pieniądze te trafiły do czterech krajów: Gambii, Liberii, Sierra Leone i Indonezji. Większość kosztów stanowi, tzw. utrzymanie codzienne stacji misyjnej (ok. 35%) oraz projekty specjalne (ok. 43%) takie, jak budowa kaplic, remont kościołów, formacja zakonników misjonarzy. Pozostałe wydatki to utrzymanie katechistów (ok. 20%) oraz tzw. signis, czyli specjalne projekty ewangelizacyjne poprzez środki audiowizualne (ok. 2%).

W tegorocznym Tygodniu Misyjnym istotną rolę będzie odgrywać modlitwa różańcowa.
- W maju Kongregacja Ewangelizacji Narodów i Sekretariat Generalny Papieskich Dzieł Misyjnych w Rzymie obiecał św. Benedyktowi całoroczną modlitwę różańcową w intencji dzieła ewangelizacji świata. Myślę, że miesiąc październik i przezywany za kilka dni Tydzień Misyjny to szczególny czas, aby o tym przypomnieć i do tej modlitwy zachęcić – zaznaczył ks. Tomasz Atłas.

W związku z modlitwą różańcową na użytkowników facebooka czeka oryginalna inicjatywa.

- 7 października ruszyła akcja „Róża Różańcowa – zobacz jak to działa”. Szukamy „zelatorów”, czyli osób, które na swoim profilu założą 20 osobową zamkniętą grupę - Różę Różańcową i będą się modlić właśnie w intencji misji. W tym szczególnym Tygodniu Misyjnym zachęcamy do tego, żeby wspierać te młode, tworzące się Kościoły – powiedziała rzecznik prasowy akcji Katarzyna Matusz.

Chociaż akcja trwa dopiero 9 dni, polubiło ją już 900 użytkowników facebooka, zgłosiło się 40 zelatorów i powstało 8 Róż Różańcowych.

Więcej informacji o Tygodniu Misyjnym oraz tekst Orędzia na Światowy Dzień Misyjny znajduje się pod adresem www.episkopat.pl

Komisja Charytatywna KEP postanowiła, że rozpoczynającym się 7 października obchodom 68. Tygodnia Miłosierdzia będzie towarzyszyć hasło: „Kościół domem miłosierdzia”.

 
Jednym z głównych celów obchodzonego w Polsce od 1945 roku Tygodnia Miłosierdzia jest formacja serc i sumień katolików w duchu Bożej i braterskiej miłości

Nawiązuje ono do tegorocznego programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce, którego głównym celem jest wzmocnienie wzajemnych więzi polskich katolików we wspólnocie Kościoła Chrystusowego. Tydzień Miłosierdzia potrwa do 14 października.

Jednym z głównych celów obchodzonego w Polsce od 1945 roku Tygodnia Miłosierdzia jest formacja serc i sumień katolików w duchu Bożej i braterskiej miłości.

"W tym roku proponujemy wszystkim wiernym Kościoła w Polsce, a szczególnie zawodowym pracownikom instytucji charytatywnych i wolontariuszom, codzienne uczestnictwo w Eucharystii i przypomnienie w poszczególne dni tygodnia przesłania miłości miłosiernej, jakie wypływa z każdego z siedmiu sakramentów świętych. Sakramenty są skarbem Kościoła, niepojętym dla niewierzących, gdyż stanowią niewidzialną nić łączącą ludzi wiary z Bogiem, „który jest miłością” (1 J 4, 8)" - czytamy w komunikacie Caritas Polska, zapowiadającym 68. Tydzień Miłosierdzia.

"Dzięki sakramentom świętym my, chrześcijanie, mamy dostęp do nieskończonego 'morza' Bożej miłości, możemy z niego czerpać w obfitości, by następnie dzielić się miłością z potrzebującymi. Zdaniem Benedykta XVI tylko ten chrześcijanin, który dzieli Chleb eucharystyczny z braćmi i siostrami ze wspólnoty Kościoła, jest w stanie „przekładać 'w pośpiechu', jak uczyniła to Maryja Dziewica wobec Elżbiety, miłość Chrystusa na ofiarną służbę bliźnim” - brzmi zapowiedź, w której dodaje się, że podczas tegorocznego Tygodnia Miłosierdzia "chcemy wzmocnić nasze przekonanie, że nie tylko Najświętsza Eucharystia, ale także każdy inny sakrament jest źródłem nadprzyrodzonej miłości".

W niedzielę rozpoczynającą 68. Tydzień Miłosierdzia rozważana będzie prawda o miłości trynitarnej, jaka jest w Bogu bez początku i bez końca – miłości, która jest źródłem i fundamentem każdej miłości ludzkiej, również tej wyrażanej w dziełach miłosierdzia.

W poniedziałek będzie przywołany w pamięci wiernych sakrament bierzmowania oraz apel o wsparcie modlitwą dzieci i młodzież.

We wtorek wierni będą się modlić o jedność wspólnoty Kościoła, przywołując słowa papieża Benedykta XVI: „kto wierzy nigdy nie jest sam”. Będzie to dzień dziękczynienia i adoracji Najświętszej Eucharystii.

Środa będzie dniem troski o chorych i niepełnosprawnych. Przypomniana zostanie wówczas miłość, z jaką pochyla się sam Chrystus – „miłosierny Samarytanin” - nad człowiekiem chorym, przynosząc mu w sakramencie namaszczenia chorych ulgę w cierpieniu oraz nadzieję na przemianę bólu, osamotnienia, upokorzenia i lęku przed śmiercią w radość i szczęście oglądania oblicza Baranka i królowania z Nim na wieki (por. Ap 22, 3-5).

Czwartek będzie przeżywany jako dzień ustanowienia sakramentu kapłaństwa, dlatego w tym dniu warto przypomnieć przesłanie miłości, jakie niesie ze sobą ten sakrament i szczególnie pomodlić się za kapłanów.

W piątek przypominane będzie przesłanie miłości miłosiernej płynące z sakramentu pokuty i pojednania.

Sobota w Tygodniu Miłosierdzia ma przypomnieć jak wielkie znaczenie w pomnażaniu miłości na ziemi ma sakrament małżeństwa, który Chrystus ustanowił w tym celu, by Jego miłość do Kościoła była stale uobecniana w miłości małżonków. Będzie to okazja do otoczenia miłością i modlitwą małżonków przeżywających trudności materialne, egzystencjalne, ale także rozkład więzi małżeńskiej lub kryzys duchowy

W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoim stadem. Naraz stanął przy nich Anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli (Łk 2,8-9).
 

Otrzymują wiadomość 

Ubodzy ludzie, pasterze, często byli najemnikami, zwłaszcza gdy stado owiec było liczne. Stada trzeba pilnować zarówno przed dzikim zwierzem, jak i przed złodziejami. Pasterze czuwali w pobliżu Betlejem. To oni otrzymują wiadomość o narodzeniu Mesjasza. Zwiastunem był anioł Pański. Być może ten sam, który znał już ową tajemnicę i jako Boży adiutant przekazał ją Maryi, a następnie Zachariaszowi. Wielki strach to reakcja na spotkanie z aniołem, co jest dowodem, że mamy do czynienia z przeżyciem religijnym. Zjawisko bowiem ma miejsce w nocy i polega na zdumiewająco mocnym świetle. To jest objawienie chwały Pańskiej. 

Światło przenika wszędzie i zewsząd. Taka jest natura światła prawdy. Ono nie posiada jednego punktu jako swego źródła, lecz świeci tak, że człowiek jest zanurzony w świetle, i to jest doświadczenie wywołujące strach. Światło jest z przodu i z tyłu, z boków i z góry, i z dołu, i od wewnątrz. Nagle wszystko jest przeniknięte światłością i nic nie może być ukryte. Ona oświeca człowieka dziś i oświeca całą jego historię. Wszystko staje się jasne i widoczne. To jest coś ze światła sądu Bożego, sądu prawdy. 
Lecz anioł rzekł do nich: Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie ( Łk 2,10-12).

Nie tylko wygłosić Słowo, ale sprawić by Je przyjęto

Anioł pokoju dostrzega lęk, jaki przeżywają pasterze. Uspokaja ich, by byli zdolni wysłuchać i przyjąć orędzie. On zna ludzkie uczucie strachu. Zależy mu na kontakcie. Wie, iż nie wystarczy powiedzieć. Trzeba mieć pewność, że słuchacze słowo przyjmą. Do tego jest potrzebne wyciszenie. W miejsce lęku pojawia się ciekawość i gotowość wysłuchania tego, co tajemniczy zwiastun ma do powiedzenia. Słowa są szokujące. Pasterze to ludzie prości. Nie ma wśród nich uczonych. Należą do jednej z najniższych warstw społecznych. To oni zostali wybrani dla przyjęcia nowiny o narodzinach Mesjasza jako przedstawiciele ludzi. Informacja jest precyzyjna: Narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. Anioł na pierwszy plan wysuwa imię – Zbawiciel, na drugim wyjaśnia, że jest to oczekiwany przez lud Izraela Mesjasz, wreszcie oświadcza, że jest nim Pan. Informacja dotyczy faktu – narodził się, czasu – dziś i miejsca – miasto Dawidowe. 

Niespodziewany zestaw

Jest też podany znak, po którym rozpoznają narodzonego Zbawiciela. 
Trzy elementy tego znaku to: Niemowlę, pieluchy i żłób. Takiego zestawu raczej nie należało się spodziewać. Ponieważ słowo Mesjasz było nierozerwalnie złączone z królewską godnością, a ta kojarzy się z pałacem władcy; pasterze – by przyjąć taką wiadomość – musieli mieć stuprocentową pewność, że to jest Ten, o którym mówił anioł. 

Sposób objawienia Ewangelii zasługuje na uwagę. Pasterze uwierzyli słowom anioła. Jako ludziom prostym przyszło im to stosunkowo łatwo. Mogli zresztą sprawdzić wiarygodność usłyszanych słów. Kto uwierzył pasterzom? To już kwestia otwarta. Wszyscy, którzy byli wyżej od nich w hierarchii społecznej, nie mogli uwierzyć, że nikomu innemu tylko takim prostym ludziom została przekazana ta niesamowita wiadomość. Pasterze, jeżeli przyjęli tę prawdę, rozpoczęli nowe życie. Oni wiedzieli, że dostąpili łaski. Jeśli tej prawdy nie przyjęli do swego serca, stopniowo sami zaczęli w nią wątpić, ponieważ zostali wyśmiani przez każdego, komu to opowiadali. Rzecz znamienna, że Kościół nie ustanowił święta świętych pasterzy. Uczynił to w odniesieniu do Mędrców, a nie pasterzy z Betlejem. 
I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów Niebieskich, które wielbiły Boga słowami: "Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania" (Łk 2,13-14).

Formacja wojskowa

Dla pasterzy to było potwierdzenie orędzia. Aniołowie występują jako formacja wojskowa. Dołączają do anioła przekazującego wiadomość i wypowiadają śpiewem ważne słowa. Oddają chwałę Bogu na wysokościach, czyli w niebie, i zwiastują pokój. Nie jest to jednak pokój dla świata, ale dla ludzi, w których Bóg ma upodobanie. A ma upodobanie w tych, którzy pełnią Jego wolę. Stąd wcześniejsze tłumaczenie oddawało pieśń aniołów słowami: pokój ludziom dobrej woli. Tylko oni otrzymają pokój. Jest to stwierdzenie przekazania daru – jakim jest Jego pokój – tym, którzy mają czyste sumienie. Ono jest bowiem miejscem, które Bóg wypełnia swoim pokojem, czyli pewnością całkowitej harmonii człowieka z Bogiem. 
Gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze mówili nawzajem do siebie: "Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy, co się tam stało i co nam Pan oznajmił". Udali się też z pośpiechem i znaleźli Maryję, Józefa i Niemowlę, leżące w żłobie (Łk 2,15-18).

Z pośpiechem

Pasterze poszli sprawdzić, co się wydarzyło w Betlejem. Pilnujących trzodę nigdy nie ma za wielu. Podzielili się więc na dwie grupy. Jedni dalej pilnowali stada, inni powędrowali do miasteczka Dawidowego. Łukasz sygnalizuje pośpiech. W wypełnianiu woli Boga Maryja poszła z pośpiechem do Elżbiety, by sprawdzić prawdziwość słów anioła, nie na zasadzie wątpienia, ale z radości ich realizacji. Podobnie pasterze z pośpiechem udali się do Betlejem.

Ks. Edward Staniek

Jeśli normalna rzecz źle się komuś kojarzy, to niech zmieni siebie, a nie tę rzecz.

 

Kojarzą Państwo Rospudę? Tak, ten cud natury, o którym wcześniej nikt nie słyszał i o którym wszyscy zapomnieli, gdy tylko ekoterroryści odpięli się od drzew i pojechali autami do domów, zbudowanych bynajmniej nie z sitowia.

Wskutek medialnej histerii nie doszła do skutku obwodnica Augustowa.Inwestycje poszły w błoto, pozostawiona na dziko dolina Rospudy zarasta lasem, a augustowianie, po staremu rozjeżdżani tirami, pomstują.

W czasie tamtej awantury dało się zauważyć takie zjawisko: im bliżej kto mieszkał Augustowa, tym bardziej sprzeciwiał się protestom, a im dalej mieszkał, tym z reguły bardziej je popierał. Powód był prosty: ci pierwsi znali sprawę z doświadczenia, a ci drudzy z telewizora.

Dziś już widać, jak społeczeństwo dało się oszukać, ale ostrożności wobec medialnych manipulacji raczej nie nabrało. Widać to choćby po „aferze” w szkole salezjańskiej w Lubinie. Sprawa inna, ale mechanizm podobny: znów „cała Polska” oburzyła się na to, co „poznała” na podstawie kilku zdjęć, które zresztą od dawna wisiały na szkolnej stronie internetowej.

„Ksiądz każe sobie zlizywać bitą śmietanę z nóg klęczącym dzieciom!” – jęknął naród. Najgłośniej zatroskały się takie autorytety moralne jak Joanna Senyszyn lub Gabinet Osobliwości Palikota. Wstępna teza, że to orgia pedofilska, prędko jednak upadła, bo okazało się, że to zabawa zaproponowana przez uczniów na podstawie tradycji wodniaków (wygooglujcie sobie hasło „kolano Prozerpiny”, a zobaczycie, jaką to „sensacją” nas nakarmiono). Ponadto wszystko odbywało się w obecności uczniów,nauczycieli i części rodziców – a za wiedzą i zgodą wszystkich.

W tej sytuacji media, szczególnie TVN, natchnęły społeczeństwo głęboką troską o przyzwoitość duchowieństwa. Bo nie wypada, żeby ksiądz… tratatata. Tak jakby ksiądz musiał być sztywniakiem, którego nie stać na odrobinę wariactwa na wycieczce. Przede wszystkim zaś, jeśli rodzice zgodnie nie widzą zagrożenia dla swych dzieci, to jakim cudem my, którym podano mały i wykadrowany wycinek ich rzeczywistości, jesteśmy od nich mądrzejsi?

„Ale ksiądz powinien był przewidzieć, że dzisiaj inaczej się interpretuje rzeczy, które dwadzieścia lat temu byłyby uznane za coś zupełnie niewinnego” – mówi się teraz.

No dobrze, ale czyja to wina? Mamy pretensje do człowieka, że nie miał złych skojarzeń, bo chory świat ma skojarzenia? To kto tu powinien się wstydzić? Kłania się św. Paweł: „Dla czystych wszystko jest czyste, dla skalanych zaś i niewiernych nie ma nic czystego, lecz duch ich i sumienie są zbrukane” (Tt 1,15).

Czysta zabawa została uznana za brudną, bo umysły są skażone. Gdy promotorzy nieczystości (na przykład „edukacji seksualnej”) uczą moralności tych, co jeszcze bronią czystości, to ja ich oklaskiwał nie będę.

Na ulicach wiszą billboardy kuszące nagością, porno wylewa się z witryn, ale największa awantura wybucha o dobrą szkołę, gdzie dzieci są bezpieczne, i ciąga się po prokuratorach dyrektora, któremu w zasadzie nic się nie zarzuca.

Ciekawe, prawda?

Franciszek Kucharczyk

Żeby świadczyć, trzeba doświadczyć

 

Niedawno zaproszono mnie do wystąpienia na pewnym spotkaniu. Myślałem, że słuchacze będą typowi, tacy, którym mogę bez wstępów opowiedzieć o moim doświadczeniu Chrystusa. Gdy jednak przyjechałem na miejsce, uświadomiłem sobie, że to jednak trochę inne grono, niż mi się wydawało. To byli ludzie zaangażowani w lokalną działalność społeczną i polityczną. Wszyscy sympatyczni, owszem, a część z pewnością pasowała do „standardu”, ale chyba generalnie oczekiwali treści, powiedziałbym, społecznych. Ponadto grillowa atmosfera jakoś, wydało mi się, niespecjalnie sprzyjała temu, co planowałem powiedzieć. Tu gadający Kucharczak, tam skwierczący kurczak – niełatwa konkurencja.

Ale nie mogłem już niczego zmienić, choćby dlatego, że gdy zobaczyłem utkwione w siebie oczy, kompletnie nie miałem niczego innego w głowie jak tylko to, co powiedzieć zamierzałem. No i powiedziałem. W trakcie mówienia uświadomiłem sobie, że nie ma takiego miejsca i takiego czasu, które nie byłyby stosowne do świadczenia o Jezusie Chrystusie. Co z tego, że nie wszyscy, być może, chcą słuchać o tym, że On jest dla mnie najważniejszy i dlaczego. Co z tego, że może kogoś to nawet poirytować, bo – na przykład – chciał pogadać o polityce, a tu musi słuchać jakichś „odjechanych historii”. Czy on musi dostać to, czego oczekiwał? Nie może dostać niespodzianki? Nie może usłyszeć czegoś znacznie ważniejszego? Przecież o to właśnie chodzi. O głoszenie Ewangelii, o nastawanie w porę i nie w porę. Właśnie trafiłem na fragment kazania św. Augustyna, który bezczelnie przyznaje się, że jest natrętny, i pyta: „Dla kogo w porę? Dla kogo nie w porę? Dla tych, którzy chcą, w porę; dla tych, którzy nie chcą, nie w porę”.

Ewangelia jest kluczem do wszystkiego. Do polityki również. Lokalnej i globalnej. W jej świetle człowiek nie zgłupieje i nie wlezie w szkodę. Dlaczego więc my, których Jezus odkupił i ocalił, uznajemy strefy, w których wypada o Nim świadczyć, i obszary, w których gada się o sprawach „autonomicznych”? Nie ma spraw autonomicznych od Boga. Nawet piekło nie jest autonomiczne, choć, zdaje się, że nieco zdystansowane. Zbyt ważne rzeczy mamy do zrobienia, żeby tracić czas na gadanie o pogodzie (gdybyż tylko o pogodzie), gdy ktoś kradnie dusze. Tu jeden opowiada, że Kościół zabraniał transplantacji, tam drugi prorokuje, że Kościół uzna in vitro, a owam trzeci z czwartym, rzekomo w imieniu Kościoła, grzech ogłaszają cnotą. Nie chodzi tylko o proste zaprzeczanie i prostowanie.

Nie mamy szans wygrać w konkurencji na ilość informacji, nie sprostujemy nawet jednej dziesiątej tego, co się wygaduje. Zresztą i tak mało kogo przekonamy. Bo przekonanie nie jest owocem argumentu, lecz wyboru. Popiera się to, co się wybrało. Jeśli się nie wybrało Jezusa, dobiera się argumenty przeciwko Niemu. Jeśli się Go spotka, zbędne stają się argumenty. Chodzi o takie gadanie, żeby było spotkanie. „Kiedyś wściekałam się na to, co pan pisze, dzisiaj pod wszystkim podpisuję się oburącz” – napisała mi czytelniczka. Co się stało? Ja jej nie przekonałem. Ona spotkała Jezusa.

FRANCISZEK KUCHARCZAK

Trzeba wiary, żeby słuchać Kościoła. Żeby słuchać świata, wystarczy nie słuchać Kościoła.

 

Metodę in vitro popiera 79 proc. Polaków, a 16 proc. jest przeciw – tak wyszło z najnowszego sondażu CBOS. Niektórzy komentatorzy mówią, że to skutek słabej polityki informacyjnej ze strony Kościoła o sztucznym zapłodnieniu. Inni tłumaczą to sposobem stawiania pytań w ankiecie.

A pewnie, że gdyby ludzie wiedzieli, czym jest in vitro, nie popieraliby go. Jednak nawet jeśli nie wiedzą, to przecież wiedzą, że Kościół mówi tej metodzie NIE. Bo to akurat każdy katolik już wie. A skoro tak, to znaczy, że popierając tę metodę, on – katolik – mówi Kościołowi NIE. Mówi: „Ja wiem lepiej niż Kościół”. Albo: „Lepiej niż Kościół wie ... (tu wstawić nazwisko ulubionego orędownika in vitro). W tej sprawie ufam jemu/jej, a Kościołowi nie ufam”.

To jest podstawowy i najważniejszy komunikat, płynący z takiego sondażu: ludzie podający się za katolików (a wciąż z własnej woli deklaruje tak ponad 90 proc. Polaków), w ogromnej większości uważają Kościół za taką instytucję jak każda inna albo gorszą. Instytucją zaś najważniejszą jest trójca JA, JA i jeszcze raz JA. Ja jestem arbitrem wszystkiego i ja osądzę w każdej sprawie, kto ma rację. Ja zdecyduję, co jest prawdą.

Tu nie o to chodzi, że Kościół nie doinformował ludzi na temat in vitro (zresztą każda informacja od razu jest wyszydzana i zalewana oceanem dezinformacji). Podobnie jak nie w tym problem, że ludzie nie wiedzą, co złego jest w seksie przedmałżeńskim i pozamałżeńskim, w rozwodach i w ogóle w każdym grzechu.

To nie o to idzie, że oni nie wiedzą. Oni NIE WIERZĄ.

Nie wierzą, że Kościół ma nadprzyrodzone korzenie. Nie wierzą, że założył go sam Jezus Chrystus, że jest jego głową i że nauka Kościoła jest nauką Jezusa. Nie wierzą, że kto nie ufa Kościołowi, ten ufa własnemu wrogowi. Nie wierzą, że trzymając się nauki Kościoła, nie zbłądzą, zaś sprzeciwiając się jej, zbłądzą na pewno. A że bez wiary żyć się nie da, nie wierząc Kościołowi, wierzą byle komu. To dlatego opinia społeczna jest taka chwiejna – bo trzyma się chwiejnych autorytetów.

Dziś ludzie popierają to, czemu jutro się sprzeciwią. Teraz wychwalają tych, których potem wyśmieją. Macherzy od medialnej klaki sterują nastrojami jak chcą. A wszyscy zależni od słupków poparcia płyną ze zmiennym prądem poglądów to tu, to tam. Jest tylko jedna instytucja odporna na tę zmienność – Kościół właśnie. Stoi na skale, a zmienne prądy w nią uderzają, to zaś powoduje pianę. Piana toczy się z ekranów, z głośników, z łamów i z ust ludzi, przekonanych, że mają do czynienia z taką instytucją, jak każda inna i, jak każda, w końcu się ugnie.

Są w błędzie. Choćby 100 procent społeczeństwa uznało, że zło jest dobre – Kościół tak nie uzna. Z prostego względu: reprezentuje Boga, a nie ludzkie zachcianki.

Czy ktoś poszedłby za przewodnikiem, który nie zna ani drogi, ani celu, a trasę wyznacza według opinii większości? A tak, ostatnio poszło jakieś 79 proc. Polaków.

FRANCISZEK KUCHARCZAK

Chrystus powiedział: "Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi"(Mt 28,18). Mieściła się w niej także władza nad złymi duchami, jak świadczą o tym ewangelie. Tą władzą dzielił się najpierw z Apostołami (Łk 9,21), potem udzielił jej siedemdziesięciu dwom uczniom (Łk 10,19), w koncu wszystkim wierzącym: "Tym zaś, którzy uwierzą, te znaki towarzyszyć będą: w imię moje złe duchy będą wyrzucać" (Mk 16,17). Władza nad złymi duchami przekazywana bywa dwiema drogami: urzędową – poprzez święcenia kapłanskie i przekazanie funkcji w Kościele – i wtedy można ją nazwać charyzmatem urzędowym lub autorytetem zewnętrznym, oraz poprzez bezpośrednie obdarowanie przez Ducha świętego i możnaby ją wówczas nazwać charyzmatem nie urzędowym, autorytetem osobistym. Bóg ma pełną wolność obdarowywania – Duch tchnie, kędy chce. Aby być skutecznymi narzędziami i sługami Pana w walce przeciw szatanowi i jego dziełom ciemności, potrzebujemy obu (ks. C. Mc Donnell, Osobiste charyzmaty egzorcysty, Rzym 1996, mps).

 

Podobnie ks. C. Balducci podkreśla, że chrześcijanin może mieć władzę nad szatanem dzięki charyzmatowi uwalniania oraz dzięki zastosowaniu władzy Chrystusa, z którym jest złączony i w którego Imieniu rozkazuje. Autorytet wynikający z siły charyzmatycznej uważa za bardziej skuteczny, nawet niezawodny (Gli indemoniati, Rzym 1959, s. 95-99, podaję za: M. La Grua, dz. cyt., s. 110). W Kościołach na Wschodzie, katolickich i prawosławnych, większą wagę przywiązuje się do charyzmatu uwalniania, w Kościele na Zachodzie do władzy nadanej z urzędu przez sakramenty i upoważnienie biskupa.

 

Jakkolwiek charyzmaty z natury nie zależą od świętości człowieka, ale od wyboru Bożego, Bóg zwykle udziela ich osobom prawym, żarliwie rozmodlonym, prowadzącym głębokie życie chrześcijanskie. Obdarowanie charyzmatem nie może zatem być głównym argumentem świadczącym o świętości człowieka. Przekonuje o tym proroctwo Kajfasza podczas sądu nad Chrystusem (J 11,49-52) oraz prorokowanie i wyrzucanie złych duchów przez niegodnych uczniów Chrystusa (Mt 7,22-23). Sytuacja optymalna zachodzi, gdy egzorcysta upoważniony przez władzę kościelną jest jednocześnie wyposażony przez Ducha świętego w charyzmat uwalniania i o taki charyzmat powinien Boga gorąco prosić.

 

Mc Donnell zwraca uwagę, że najważniejszą łaską bądź darem, który wyróżnia egzorcystę i jego pomocników jest to, że są prowadzeni przez Ducha świętego, który daje silną więź miłości z Chrystusem i Kościołem. Jezus w swej ludzkiej naturze był prowadzony przez Ducha świętego, poddał się Jego działaniu. Dzięki mocy Ducha mógł dokonywać dzieł wyznaczonych Mu przez Ojca. Także my jako egzorcyści potrzebujemy doskonałej uległości Duchowi świętemu i Jego mocy w naszym posługiwaniu. Jeśli egzorcysta nie chce zawierzyć się kierownictwu Ducha świętego, nie otrzyma potrzebnej władzy, która poprzez modlitwę spływa do serca człowieka. Właśnie na modlitwie Duch święty przychodzi z pomocą naszej słabości, uzdalnia do modlitwy i przeprowadza przez nią w głębi serca. Egzorcysta i jego pomocnicy powinni dużo i dobrze się modlić i wyraźnie prosić o charyzmat uwalniania.

 

Posiadając władzę nad złymi duchami, egzorcysta winien strzec się pychy. Postawa zarozumiałości będąca skutkiem sukcesów w posłudze egzorcystycznej, może doprowadzić do błędnego przekonania, że własną mocą wyrzucamy złe duchy. Jezus wyraźnie mówi, że wyrzuca demona mocą Ducha świętego (Mt 12,28).

 

Swoje doświadczenia korzystania z mocy nie tylko urzędowej, ale – jak zdaje się wynikać z kontekstu – także charyzmatycznej, Mc Donnell ilustruje dwoma przykładami, z których jeden podaję w całości.

 

„Pewnego razu w Afryce poprosił mnie pewien emerytowany pilot, bym przybył do niego i pobłogosławił działkę i maszyny rolnicze, które zakupił... Działka ta była uprzednio miejscem czarnych praktyk czarownic i satanistów. Za każdym razem, gdy ów pilot zatrudniał nową osobę, by z pomocą maszyn obrobiła tę ziemię, te nagle psuły się lub zwyczajnie nie funkcjonowały. Tym sposobem nie mógł on obsiać tego pola. Poszedłem z nim na pole, zabierając ze sobą mój krzyż i niewielką ilość wody święconej. Znalazłszy się tam, nie odczuwałem z początku nic nadzwyczajnego. Przemierzając pole zacząłem się modlić i czyniąc użytek z autorytetu wyklinałem w imię Jezusa wszelkiego rodzaju zło, przypuszczalnie skumulowane i spoczwarzające ten kawałek ziemi, a także wszystkie demony, które zamieszkiwały ten obszar. W chwili, gdy wypowiadałem słowa duchu ciemności, jakaś niewidzialna siła chwyciła mnie za gardło. Moje gruczoły w lewej części szyi zaczęły puchnąć. Natychmiast spryskałem się wodą święconą. Pomogło. Następnie rozkazałem duchowi ciemności odejść i nigdy nie wracać w to miejsce. Później pobłogosławiłem pole i maszyny. Tego roku byłem ponownie w Afryce i powiedziano mi, że od tamtego momentu skonczyły się wszelkie problemy z maszynami, a pole jest znów żyzne” (mps cyt.).

 

Charyzmatem władzy nad złymi duchami Bóg obdarza także osoby świeckie. Tu moc nad demonami umacnia szczególnie osobista świętość, jak o tym świadczą wydarzenia z życia św. Katarzyny Sienenskiej oraz św. Teresy Wielkiej, która pisze, że Bóg dał jej władzę nad złymi duchami, że ich się nie boi, to raczej one się jej boją i uciekają (por. Am I, s. 65-67).

 

Spotykamy dziś wielu fałszywych świeckich egzorcystów, powołujących się niekiedy na dar od Boga. Twierdzą, że potrafią rozpoznać, ile złych duchów jest w danej osobie lub na nią działa, że za pomocą różnych zabiegów magicznych, formuł i gestów, często dziwacznych i zabobonnych i wykonywanych nieraz w kontekście aktów i znaków religijnych (świętych obrazów, krucyfiksów, modlitw, użycia wody święconej itp.) potrafią uwolnić od złego, a za swoją usługę żądają lub oczekują finansowego wynagrodzenia. Niekiedy powołują się na uzyskane podstępnie błogosławienstwo papieskie czy zgodę biskupa.

 

Autentyczny charyzmat władzy nad złymi duchami jest u osób świeckich – jak wskazuje doświadczenie – bardzo rzadki. Autentyczni charyzmatycy nie reklamują się, nie przyjmują wynagrodzenia, nie liczą na własne siły czy uzdolnienia, ale wyłącznie na moc nadprzyrodzoną, uproszoną przez modlitwę. Dalszymi ważnymi kryteriami prawdziwości ich charyzmatu jest rozmodlenie, głęboka wiara i miłość, zgodność życia z ewangelią, głęboka pokora i nie szukanie własnej chwały, równowaga ducha oraz przede wszystkim dobre i trwałe owoce. Dodajmy, że charyzmatyk w swej posłudze nie traci sił, nie musi się doładowywać jakąś energią, jak to czynią różni fałszywi uzdrowiciele, energoterapeuci, radiesteci itp. (por. Am I, s. 166n). Charyzmat uwalniania ks. La Grua nazwał „namaszczeniem władzy nad demonami” (dz. cyt. s.207).

 

Ks. Marian Piątkowski

W sobotę, na cmentarzu w Świnoujściu odbyły się uroczystościku czci poległych podczas walk w II Wojnie Światowej. Przedstawiciele 8.Flotylli Obrony Wybrzeża, władz miasta oraz służb mundurowych, stowarzyszeń kombatanckich, środowisk niemieckich oraz dzieci i młodzież z klubu sportowego ze Świnoujścia złożyli kwiaty pod „Kwaterą wiecznego spoczynku weteranów II Wojny Światowej walczących o niepodległość ojczyzny na frontach wschodnich, zachodnich i w oddziałach partyzanckich”. Uroczystości rozpoczęły się ogodzinie 11.50 wprowadzeniem posterunku honorowego w którym wspólnie uczestniczyli marynarze oraz harcerze. Punktualnie o godzinie 12 trębacz odegrał sygnał „Słuchajcie wszyscy”. Po krótkich przemówieniach i oddaniu salwy honorowej delegacje złożyły kwiaty pod „Kwaterą wiecznego spoczynku” aby oddać hołd ofiarom poległym w II wojnie światowej. Wśród składających kwiaty była także delegacja niemiecka: burmistrz gminy Heringsdorf Lars Petersen, dyrektor ośrodka spotkań młodzieży „Golm” dr Nils Köhler oraz młodzież ze szkoły w Hamburgu. Na zakończenie uroczystości trębacz odegrał pieśń „Śpij Kolego”.

Film ten opowiada o niezwykłym spotkaniu, które miało miejsce w nietypowych okolicznościach. Szalejąca burza i padający deszcz spowodowały, że droga została tymczasowo zamknięta, a pięcioro podróżnych nie mając innego wyjścia, zatrzymuje się w przydrożnym barze o dziwnej nazwie "Ostatnia Szansa". 
Spotykają się tam z Kimś niezwykłym, który daje im szansę podjęcia decyzji... czy podejmą tę najwłaściwszą?

WSPÓLNE PRZESŁANIE
DO NARODÓW POLSKI I ROSJI

Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski
Arcybiskupa Józefa Michalika, Metropolity Przemyskiego
i
Zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego
Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla

W Chrystusie Bóg jednał ze sobą świat,
nie poczytując ludziom ich grzechów,
nam zaś przekazując słowo jednania
(2 Kor 5,19)

W poczuciu odpowiedzialności za teraźniejszość i przyszłość naszych Kościołów i narodów oraz kierując się pasterską troską, w imieniu Kościoła Katolickiego w Polsce i Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, zwracamy się ze słowem pojednania do wiernych naszych Kościołów, do naszych narodów i do wszystkich ludzi dobrej woli.
Wyznając prawdę, że Jezus Chrystus jest naszym pokojem i pojednaniem (por. Ef 2,14; Rz 5,11), i mając świadomość powołania powierzonego nam w duchu Chrystusowej Ewangelii, pragniemy wnieść swój wkład w dzieło zbliżenia naszych Kościołów i pojednania naszych narodów.

1. Dialog i pojednanie

Nasze bratnie narody łączy nie tylko wielowiekowe sąsiedztwo, ale także bogate chrześcijańskie dziedzictwo Wschodu i Zachodu. Świadomi tej długiej wspólnoty dziejów i tradycji wyrastającej z Ewangelii Chrystusa, która wywarła decydujący wpływ na tożsamość, duchowe oblicze i kulturę naszych narodów, a także całej Europy, wkraczamy na drogę szczerego dialogu w nadziei, że przyczyni się on do uleczenia ran przeszłości, pozwoli przezwyciężyć wzajemne uprzedzenia i nieporozumienia oraz umocni nas w dążeniu do pojednania.
Grzech, który jest głównym źródłem wszelkich podziałów, ludzka ułomność, indywidualny i zbiorowy egoizm, a także naciski polityczne, doprowadzały do wzajemnej obcości, jawnej wrogości, a nawet do walki między naszymi narodami. W następstwie podobnych okoliczności doszło wcześniej do rozpadu pierwotnej jedności chrześcijańskiej. Podziały i rozłam, sprzeczne z wolą Chrystusa, stały się wielkim zgorszeniem, dlatego też podejmujemy nowe wysiłki, które mają zbliżyć nasze Kościoły i narody oraz uczynić nas bardziej wiarygodnymi świadkami Ewangelii wobec współczesnego świata. 
Po II wojnie światowej i bolesnych doświadczeniach ateizmu, który narzucono naszym narodom, wchodzimy dzisiaj na drogę duchowej i materialnej odnowy. Jeśli ma być ona trwała musi przede wszystkim dokonać się odnowa człowieka, a przez człowieka odnowa relacji między Kościołami i narodami.
Drogą ku takiej odnowie jest braterski dialog. Ma on dopomóc w lepszym poznaniu się, odbudowaniu wzajemnego zaufania i w taki sposób doprowadzić do pojednania. Pojednanie zaś zakłada również gotowość do przebaczenia doznanych krzywd i niesprawiedliwości. Zobowiązuje nas do tego modlitwa: Ojcze nasz (...) odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. 
Apelujemy do naszych wiernych, aby prosili o wybaczenie krzywd, niesprawiedliwości i wszelkiego zła wyrządzonego sobie nawzajem. Jesteśmy przekonani, że jest to pierwszy i najważniejszy krok do odbudowania wzajemnego zaufania, bez którego nie ma trwałej ludzkiej wspólnoty ani pełnego pojednania.
Przebaczenie nie oznacza oczywiście zapomnienia. Pamięć stanowi bowiem istotną część naszej tożsamości. Jesteśmy ją także winni ofiarom przeszłości, które zostały zamęczone i oddały swoje życie za wierność Bogu i ziemskiej ojczyźnie. Przebaczyć oznacza jednak wyrzec się zemsty i nienawiści, uczestniczyć w budowaniu zgody i braterstwa pomiędzy ludźmi, naszymi narodami i krajami, co stanowi podstawę pokojowej przyszłości.

2. Przeszłość w perspektywie przyszłości

Tragiczne doświadczenia XX wieku dotknęły w większym lub mniejszym stopniu wszystkie kraje i narody Europy. Zostały nimi boleśnie doświadczone nasze kraje, narody i Kościoły. Naród polski i rosyjski łączy doświadczenie II wojny światowej i okres represji wywołanych przez reżimy totalitarne. Reżimy te, kierując się ideologią ateistyczną, walczyły z wszelkimi formami religijności i prowadziły szczególnie okrutną wojnę z chrześcijaństwem i naszymi Kościołami. Ofiarę poniosły miliony niewinnych ludzi, o czym przypominają niezliczone miejsca kaźni i mogiły znajdujące się na polskiej i rosyjskiej ziemi.
Wydarzenia naszej wspólnej, często trudnej i tragicznej historii, rodzą niekiedy wzajemne pretensje i oskarżenia, które nie pozwalają zagoić się dawnym ranom. 
Obiektywne poznanie faktów oraz ukazanie rozmiarów tragedii i dramatów przeszłości staje się dzisiaj pilną sprawą historyków i specjalistów. Z uznaniem przyjmujemy działania kompetentnych komisji i zespołów w naszych krajach. Wyrażamy przekonanie, że ich wysiłki pozwolą poznać niezakłamaną prawdę historyczną, dopomogą w wyjaśnieniu wątpliwości i przyczynią się do przezwyciężenia negatywnych stereotypów. Wyrażamy przekonanie, że trwałe pojednanie jako fundament pokojowej przyszłości, może się dokonać jedynie w oparciu o pełną prawdę o naszej wspólnej przeszłości. 
Apelujemy do wszystkich, którzy pragną dobra, trwałego pokoju oraz szczęśliwej przyszłości: do polityków, działaczy społecznych, ludzi nauki, kultury i sztuki, wierzących i niewierzących, do przedstawicieli Kościołów – stale podejmujcie wysiłki na rzecz rozwijania dialogu, wspierajcie to, co umożliwia odbudowanie wzajemnego zaufania i zbliża ludzi do siebie oraz pozwala budować wolną od przemocy i wojen pokojową przyszłość naszych krajów i narodów.

3. Wspólnie wobec nowych wyzwań

W wyniku politycznych i społecznych przemian, pod koniec XX wieku nasze Kościoły uzyskały możliwość pełnienia swojej misji ewangelizacyjnej, a zatem także kształtowania naszych społeczeństw w oparciu o tradycyjne wartości chrześcijańskie. Chrześcijaństwo wniosło w minionych dziejach ogromny wkład w formowanie duchowego oblicza i kultury naszych narodów. Dążymy także dziś, w dobie indyferentyzmu religijnego oraz postępującej sekularyzacji, do podjęcia wszelkich starań, aby życie społeczne i kultura naszych narodów nie zostały pozbawione podstawowych wartości moralnych, bez których nie ma trwałej pokojowej przyszłości.
Pierwszym i najważniejszym zadaniem Kościoła po wszystkie czasy pozostaje nadal głoszenie Ewangelii Chrystusa. Wszyscy chrześcijanie, nie tylko duchowni, ale i wierni świeccy są powołani, by głosić Ewangelię Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa oraz nieść Dobrą Nowinę słowem i świadectwem własnego życia, zarówno w wymiarze prywatnym, rodzinnym, jak i społecznym. 
Uznajemy autonomię władzy świeckiej i kościelnej, lecz opowiadamy się także za współpracą w dziedzinie troski o rodzinę, wychowania, ładu społecznego i innych kwestii ważnych dla dobra społeczeństwa. Chcemy umacniać tolerancję, a przede wszystkim bronić fundamentalnych swobód na czele z wolnością religijną oraz bronić prawa do obecności religii w życiu publicznym.
Dzisiaj nasze narody stanęły wobec nowych wyzwań. Pod pretekstem zachowania zasady świeckości lub obrony wolności kwestionuje się podstawowe zasady moralne oparte na Dekalogu. Promuje się aborcję, eutanazję, związki osób jednej płci, które usiłuje się przedstawić jako jedną z form małżeństwa, propaguje się konsumpcjonistyczny styl życia, odrzuca się tradycyjne wartości i usuwa z przestrzeni publicznej symbole religijne.
Nierzadko spotykamy się też z przejawami wrogości wobec Chrystusa, Jego Ewangelii i Krzyża, a także z próbami wykluczenia Kościoła z życia publicznego. Fałszywie rozumiana świeckość przybiera formę fundamentalizmu i w rzeczywistości jest jedną z odmian ateizmu.
Wzywamy wszystkich do poszanowania niezbywalnej godności każdego człowieka stworzonego na obraz i podobieństwo Boga (Rdz 1,27). W imię przyszłości naszych narodów opowiadamy się za poszanowaniem i obroną życia każdej istoty ludzkiej od poczęcia do naturalnej śmierci. Uważamy, że ciężkim grzechem przeciw życiu i hańbą współczesnej cywilizacji jest nie tylko terroryzm i konflikty zbrojne, ale także aborcja i eutanazja. 
Trwałą podstawę każdego społeczeństwa stanowi rodzina jako stały związek mężczyzny i kobiety. Jako instytucja ustanowiona przez Boga (por. Rdz 1,28; 2,23-24), rodzina wymaga szacunku i obrony. Jest ona bowiem kolebką życia, zdrowym środowiskiem wychowawczym, gwarantem społecznej stabilności i znakiem nadziei dla społeczeństwa. To właśnie w rodzinie dojrzewa człowiek odpowiedzialny za siebie, za innych oraz za społeczeństwo, w którym żyje.
Ze szczerą troską, nadzieją i miłością patrzymy na młodzież, którą pragniemy uchronić przed demoralizacją oraz wychowywać w duchu Ewangelii. Chcemy uczyć młodych miłości do Boga, człowieka i ziemskiej ojczyzny oraz kształtować w nich ducha chrześcijańskiej kultury, której owocem będzie szacunek, tolerancja i sprawiedliwość.
Jesteśmy przekonani, że Zmartwychwstały Chrystus jest nadzieją nie tylko dla naszych Kościołów i narodów, ale także dla Europy i całego świata. Niech On sprawi swoją łaską, aby każdy Polak w każdym Rosjaninie i każdy Rosjanin w każdym Polaku widział przyjaciela i brata.
Zarówno Polacy, jak i Rosjanie żywią głęboką cześć do Najświętszej Maryi Panny. Ufając wstawiennictwu Matki Bożej, polecamy Jej opiece wielkie dzieło pojednania i zbliżenia naszych Kościołów i narodów. Przywołując słowa Pawła Apostoła: Sercami waszymi niech rządzi pokój Chrystusowy (Kol 3,15), błogosławimy wszystkim w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Warszawa, 17.08.2012

Ponieważ wyzwolenie jest możliwe tylko w Jezusie Chrystusie i dokonuje się mocą Jego Ewangelii, dlatego podstawową drogą Krucjaty jest: 

- ewangelizacja, czyli głoszenie z wiarą i mocą Jezusa Chrystusa, który wyzwala człowieka, 

- modlitwa indywidualna i wspólnotowa, 

- post, całkowita abstynencja od alkoholu. 

Drogę taką wskazał Chrystus apostołom, gdy doświadczyli niemocy w walce ze złem (Ten rodzaj duchów wypędza się postem i modlitwą – Mt17,21). Modlitwa często jest jedynym środkiem pomocy, kiedy po ludzku nic nie dasię zrobić. Ona również przemienia „działaczy” w pokornych świadków Bożego działania, a zniewolonych przyprowadza do źródła życia. Modlitwa i post stanowią serce programu działania Krucjaty Wyzwolenia Człowieka. 

Więcej na temat tutaj

W swoim czerwonym citroenie ma wszystko – wino, olej dla chorych, wodę do obmywania, pismo święte, książki i święte obrazki. W drodze słucha muzyki hip-hopowej. Ks. Marek w swojej duszpasterskiej pracy postawił na resocjalizację nie tylko tirówek, ale i ćpunów,gejów, alkoholików. 
– Nie jadę po loda, nie polecam nikomu takich usług. Jestem jedynie duchowym alfonsem prostytutek – mówi 48-letni ksiądz. – Tych prawdziwych alfonsów się nie boję, bo w tej pracy Jezus mnie nie opuszcza. A pod swoją opieką mam 12 bułgarskich „apostołek” Przygotowuję je do tego, by po powrocie do swoich domów były gotowe do pójścia do popa czy seksuologa. 

Sylwia wyspowiadała się po roku. Wytrzymała przez jakiś czas w czystości, potem znów nagrzeszyła. – Była w depresji, chciała wrócić do dzieci, Boga, do samej siebie, jak każda z nich – zdradza ksiądz. Rok temu duchowny postanowił napisać kolejną książkę o zagubieniu w życiu. Postanowił zaciągnąć informacji u źródeł, czyli na trasie DK1. 
– Jak jadę do dziewczyn, to wcześniej uczestniczę w eucharystii, odmawiam cztery różańce i poszczę. Jem tylko jeden owoc dziennie, jedną kromkę chleba i piję szklankę rozcieńczonego wina – zdradza ksiądz. – Dlatego poszczę, żeby nie było żadnych pokus i jakiejś wyobraźni. Zazwyczaj przemierzam 80 kilometrów. 
Duchowny przywozi kobietom lekkich obyczajów cukierki, jabłka, zawozi je do baru na herbatę. Jednej załatwił nawet mp3. Ale i rozdaje święte obrazki – z Jezusem Miłosiernym i św. Faustyną. Dwie z nich zadeklarowały już poprawę. Wyspowiadały się. Chcą wrócić do swoich domów. – Mam w Bułgarii dwoje dzieci, ale tam pracy nie ma. Podobnie jak i w Polsce, zostaje więc trasa – zdradza jedna z prostytutek. – Ksiądz ze mną rozmawia i modli się. Ale na nawrócenie nie jestem jeszcze gotowa. 
Ksiądz zajmuje się także modlitwami o uwolnienie. Czatuje po seksualnych, gejowskich czatach. Ma swoją stronę internetową www.grzechy.com „Twój techniczny przegląd duszy”. – Przestrzegam te osoby przed złem, a złe duchy wychodzą z człowieka po moich modlitwach – dodaje. Jego marzeniem jest uruchomienie Pustelni Jana Pawła II w Brennej. 

– Chcę kupić gospodarstwo i przerobić je na taki ośrodek, w którym przez trzy miesiące mogłyby się resocjalizować pod moim okiem prostytutki, alkoholicy, ćpuni. Na razie zarabiam na to książkami – dodaje. Pomysł na księdza zrodził się w podstawówce. Wtedy już poszukiwał drogi, która dałaby mu start do lepszego życia. Ma siódemkę rodzeństwa. – W wieku 14 lat poszedłem do zakonu, bo tam czesnego nie trzeba było płacić – wspomina. – Przez dwa lata byłem bratem szkolnym, potem poszedłem do studium katechetycznego i wyjechałem z woj. łódzkiego do pomorskiego. Nie miałem święceń, przez cały czas mówiłem Panu Jezusowi „odczep się ode mnie”, ale Jezus był wytrwały i czekał na mnie. 

Kiedy został świeckim katechetą, przez trzy lata pracował z trudnymi dziećmi w Świeciu nad Wisłą. Miał pod opieką 50 urwisów. Dość często odwiedzał ich zdemoralizowane rodziny, pracował nad ich duchowym uzdrowieniem. Potem zainspirował go Jan Paweł II i zmienił zdanie o swoim powołaniu. Po śmierci papieża zaczął przygotowywać katechezy na temat Ojca Świętego i jego nauki. Do dziś słowaJana PawłaII towarzyszą mu w codziennym życiu. – Święty nie byłem. Miałem dziewczynę Anię, ale skończyła ze mną, gdy dowiedziała się, że nie będę zakonnikiem prawosławnym, bo i takie miałem plany – zdradza. Pod koniec lat 90. trafił na parafię w Częstochowie. Został księdzem-praktykantem. W 2001 roku ks.Marek przyjął święcenia kapłańskie. – Częstochowscy księża przyjęli mnie z otwartymi rękami, chcę im za to podziękować, bo podejrzewano mnie wcześniej o ćpuństwo – dodaje. 

Święty Dominik urodził się około 1170 roku w Caleruega w Hiszpanii. Pochodził ze znakomitego rodu kastylijskiego Guzmanów. Ojcem jego był Feliks Guzman, matką - bł. Joanna. Miał dwóch braci - bł. Manesa i Antoniego, kapłana diecezjalnego. Gdy miał 14 lat, rodzice wysłali go do szkoły w Walencji. Następnie studiował w Salamance. W 1196 roku, po skończeniu studiów teologicznych, przyjął święcenia kapłańskie i wkrótce został mianowany kanonikiem katedry w Osmie. Pięć lat później został wiceprzewodniczącym tej kapituły. Dominik gorliwie pracował nad sobą i nad bliźnimi, głosząc im słowo Boże. Król Kastylii, Alfons IX, wysłał biskupa diecezji, w której pracował Dominik, Dydaka, z poselstwem do Niemiec i Danii. Dydak był przyjacielem Dominika, dlatego też przyszły święty towarzyszył biskupowi w podróży, w czasie której znalazł się w okolicach Szczecina i polskiego Pomorza. Dominik był świadkiem najazdu pogańskich Kumanów z Węgier na Turyngię. Wkrótce po zakończeniu powierzonej im misji udał się do Rzymu, by prosić Innocentego III o zezwolenie na pracę misyjną wśród Kumanów. Papież jednak takiej zgody nie udzielił.
W drodze powrotnej do Hiszpanii w południowej Francji Dydak i Dominik zetknęli się z legatami papieskimi, wysłanymi tam do zwalczania powstałej właśnie herezji albigensów i waldensów. Sekta ta pojawiła się ok. 1200 r. w mieście Albi. Jej członkowie zaprzeczali ważnym prawdom wiary, m.in. Trójcy Świętej, Wcieleniu Syna Bożego, odrzucali Mszę świętą, małżeństwo i pozostałe sakramenty. Burzyli kościoły i klasztory, niszczyli obrazy i krzyże. W porozumieniu z legatami Dominik postanowił oddać się pracy nad nawracaniem odszczepieńców. Do tej akcji postanowił włączyć się bezpośrednio także biskup Dydak. Ponieważ heretycy w swoich wystąpieniach przeciwko Kościołowi atakowali go za majątki i wystawne życie duchownych, biskup i Dominik postanowili prowadzić życie ewangeliczne na wzór Pana Jezusa i Jego uczniów. Chodzili więc od miasta do miasta, od wioski do wioski, by prostować błędną naukę, a wyjaśniać autentyczną naukę Pana Jezusa. Innocenty III zatwierdził tę formę pracy apostolskiej. W centrum herezji znajdowało się miasto Prouille, położone pomiędzy Carcassonne a Tuluzą. Tam Dominik założył klasztor żeński, w którym życie zostało oparte na całkowitym ubóstwie.
Pojawiły się pierwsze sukcesy. Niebawem biskup musiał powrócić do swojej diecezji. Natomiast do Dominika dołączyło 11 cystersów, którzy postanowili wieść podobny tryb życia apostolskiego. Z nich właśnie powstał zalążek nowej rodziny zakonnej w 1207 r. W tym samym jednak roku papież ogłosił przeciwko albigensom i waldensom zbrojną krucjatę na wiadomość, że heretycy ruszyli na kościoły, plebanie i klasztory, paląc je i niszcząc. To skomplikowało pracę apostolską Dominika. Wtedy Dominik zwiększył posty, umartwienia, częściej się modlił. Dotychczasowe doświadczenie wykazało, że okazyjnie werbowani do tej akcji kapłani często nie byli do niej wystarczająco przygotowani. Wielu zniechęcał prymitywny rodzaj życia i połączone z nim niewygody.
Dominik wybrał więc spośród swoich współtowarzyszy najpewniejszych. Na jego ręce złożyli oni śluby zakonne w 1215 r. Tak powstał Zakon Kaznodziejski - dominikanów. Jego głównym celem było głoszenie słowa Bożego i zbawianie dusz. Założyciel wymagał od zakonników ścisłego ubóstwa, panowania nad sobą i daleko idącego posłuszeństwa. Dzięki poparciu biskupa Tuluzy, Fulko, w Tuluzie powstały wkrótce aż dwa klasztory dominikańskie, które miały za cel nawracanie albigensów i waldensów. W tym samym roku odbył się Sobór Laterański IV. Dominik udał się wraz ze swoim biskupem, Fulko, do Rzymu. Innocenty III po wysłuchaniu zdania biskupa Tuluzy ustnie zatwierdził nową rodzinę zakonną.
Zaraz po powrocie z soboru (1216) Dominik zwołał kapitułę generalną, na której przyjęto za podstawę regułę św. Augustyna i konstytucje norbertanów, którzy wytyczyli sobie podobny cel. Wprowadzono do konstytucji jedynie te zmiany, które w zastosowaniu do specyfiki zakonu okazały się konieczne. Kiedy Dominik po odbytej kapitule ponownie udał się do Rzymu, papież Innocenty III już nie żył (+ 1217). Bóg pokrzepił go jednak tajemniczym, proroczym snem: pojawili mu się Apostołowie św. Piotr i św. Paweł, i zachęcili go, by na cały świat wysyłał swoich synów duchowych jako kaznodziejów. Dlatego kiedy tylko powrócił do Tuluzy, rozesłał grupę 17 swoich pierwszych zakonników: do Hiszpanii, Bolonii i do Paryża. W 1218 r. papież Honoriusz III zatwierdził nowy zakon. Co więcej, wydał polecenie dla biskupów, by nowej rodzinie zakonnej udzielili jak najpełniejszej pomocy.
Św. Dominik założył również zakon żeński, zatwierdzony przez Honoriusza III dwa lata później. Na kapitule generalnej, odbytej w Bolonii w 1220 r., uchwalono na podstawie nabytego doświadczenia odrzucić z reguły i z konstytucji to wszystko, co okazało się nieaktualne. W miejsce odrzuconych wstawiono nowe artykuły, wśród których znalazł się między innymi ten, że zakon nie może posiadać na własność stałych dóbr, ale że ma żyć wyłącznie z ofiar. W ten sposób zakon wszedł do rodziny zakonów żebrzących, jakimi byli w XIII w. franciszkanie, augustianie, karmelici, trynitarze, serwici i minimi.
W 1220 r. kard. Wilhelm ufundował dominikanom w Rzymie klasztor przy bazylice św. Sabiny, który odtąd miał się stać konwentem generalnym zakonu. Niemniej hojnym okazał się sam papież, który ofiarował dominikanom własny pałac. Tutaj właśnie Dominik miał wskrzesić bratanka kardynała Stefana z Fossanuova. Przed śmiercią Dominik przyjął do zakonu i nałożył habit św. Jackowi i bł. Czesławowi, pierwszym polskim dominikanom. Wysłał też swoich synów do Anglii, Niemiec i na Węgry.
Dominik odbywał częste podróże, głosząc Ewangelię i organizując wykłady z teologii. Zakładał nowe klasztory zakonu, który bardzo szybko się rozpowszechnił. W 1220 r. Honoriusz III powołał Dominika na generała zakonu. Dominik prowadził pracę misyjną na północy Włoch. Wyczerpany pracą w prymitywnych warunkach wrócił do Bolonii. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Miejcie miłość, strzeżcie pokory i nie odstępujcie od ubóstwa". Zmarł 6 sierpnia 1221 r. na rękach swych współbraci. W jego pogrzebie wziął udział kardynał Hugolin i wielu dygnitarzy kościelnych. Dominik został pochowany w kościele klasztornym w Bolonii, w drewnianej trumnie, w podziemiu (w krypcie) tuż pod wielkim ołtarzem. Jego kult rozpoczął się zaraz po jego śmierci. Notowano za jego wstawiennictwem otrzymane łaski. Dlatego papież Grzegorz IX nakazał rozpocząć proces kanoniczny. Po jego ukończeniu wyniósł sługę Bożego do chwały świętych w 1234 r.
Dominik odznaczał się wielką prawością obyczajów, niezwykłą żarliwością o sprawy Boże oraz niezachwianą równowagą ducha. Potrafił współczuć. Jego radosne serce i pełna pokoju wewnętrzna postawa uczyniły z niego człowieka niebywale serdecznego. Oszczędny w słowach, rozmawiał z Bogiem na modlitwie albo o Nim z bliźnimi. Żył nader surowo. Bardzo cierpliwie znosił wszelkie przeciwności i upokorzenia.

Imię Dominik pochodzi od łacińskiego dominicus, co znaczy Pański, należący do Boga. Przed św. Dominikiem imię to było znane, ale właśnie Dominik Guzman spopularyzował to imię w całej Europie.
Największą zasługą św. Dominika i pamiątką, jaką po sobie zostawił, jest założony przez niego Zakon Kaznodziejski. Zakon dał Kościołowi wielu świętych. Wśród nich do najjaśniejszych gwiazd należą św. Tomasz z Akwinu (+ 1274), doktor Kościoła, św. Rajmund z Penafort (+ 1275), św. Albert Wielki (+ 1280), doktor Kościoła, św. Wincenty Ferreriusz (+ 1419), św. Antonin z Florencji (+ 1459), papież św. Pius V (+ 1572), św. Ludwik Bertrand (+ 1581), św. Katarzyna ze Sieny (+ 1380), doktor Kościoła i patronka Europy, oraz św. Róża z Limy (+ 1617). Zakon położył wielkie zasługi na polu nauki, wydając uczonych na skalę światową w dziedzinie teologii, biblistyki czy liturgii. Kiedy zostały odkryte nowe lądy, dominikanie byli jednymi z pierwszych, którzy na odkryte tereny wysyłali swoich misjonarzy. W ikonografii św. Dominik przedstawiany jest w dominikańskim habicie. Jego atrybutami są: gwiazda sześcioramienna, infuła u stóp, lilia - czasami złota, księga, podwójny krzyż procesyjny, pastorał, pies w czarne i białe łaty trzymający pochodnię w pysku (symbol zakonu: "Domini canes" - "Pańskie psy"), różaniec.

Święto Przemienienia Pańskiego zwane także epifanią lub teofanią obchodzi Kościół katolicki 6 sierpnia.

 

Liturgia tego dnia wspomina opisane w ewangeliach wydarzenie, przez które Chrystus objawił swoje bóstwo.

Czytany w liturgii ewangeliczny opis Przemienienia Pańskiego pełen jest znaczeń symbolicznych: góra, światło i obłok są w Biblii charakterystyczne dla objawień Boga. "Jezus wziął ze sobą Piotra, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich" (Mt 17,1). Twarz Jezusa zajaśniała jak słońce, szata była biała jak światło, ukazali się też Mojżesz i Eliasz a z obłoku dobiegł głos Boga.

Są oni świadkami, którzy potwierdzają widzenie Apostołów i wskazują, że całe objawienie prowadzi do Jezusa. Dodatkowym i niepodważalnym uwierzytelnieniem jest głos Ojca, który mówi: "To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie!" (Mt 17,5).

Przemienienie Jezusa miało umocnić wiarę Apostołów oraz przygotować ich na przeżycie męki i śmierci Jezusa. Przemienienie ukazuje też, że do chwały objawionej przez Jezusa dochodzi się przez cierpienie i śmierć. Tak jak każda teofania (czyli objawienie bóstwa) Przemienienie Pańskie budzi fascynację i zachwyt ale zarazem lęk, dlatego św. Piotr powiedział najpierw: "dobrze, że tu jesteśmy" a w chwilę później uczniowie "upadli na twarz i bardzo się zlękli". W religioznawstwie mówi się, że Bóg jest "mysterium fascinosum et tremendum", czyli tajemnicą fascynującą i przerażającą.

W chrześcijaństwie wschodnim święto Przemienienia obchodzone było już w V wieku. Do dziś zajmuje ono w liturgicznym kalendarzu chrześcijańskiego Wschodu jedno z najważniejszych miejsc. Przemienienie jest też bardzo częstym motywem ikonografii wschodniej.

Na Zachodzie pierwsze wzmianki o tym święcie pochodzą z VII i VIII wieku. Bardziej upowszechniło się ono w okresie wypraw krzyżowych, kiedy bardzo popularne były pielgrzymki do Ziemi Świętej, w tym także na Górę Tabor, uznawaną za górę przemienienia.

W 1457 r. papież Kalikst III, jako wyraz wdzięczności za zwycięstwo nad Turkami odniesione 6 sierpnia 1456 r. pod Belgradem, wprowadził je do liturgii całego Kościoła katolickiego. W 1964 r. Górę Tabor odwiedził papież Paweł VI, który jako pielgrzym przemierzał Ziemię Świętą.

Ponad 700 żołnierzy, pracowników wojska, funkcjonariuszy straży granicznej i służb celnych wyruszyło wraz z jubileuszową, XXI Pieszą Pielgrzymkę Wojskową na Jasną Górę. Pątnicy w mundurach rozpoczęli pierwszy dzień pielgrzymki od Eucharystii celebrowanej o godz. 5.30 w Katedrze Polowej przez bp Józefa Guzdka, biskupa polowego Wojska Polskiego. Biskup Guzdek życzył żołnierzom, aby czas spędzony na pielgrzymce był dla nich okazją do odkrycia nowego wymiaru swego życia. Trasę pielgrzymki, reportaże i videoblog dostępne będą na stronie ordynariatu polowego oraz na profilu facebook’owym: facebook/pielgrzymka.wojskowa.

Wraz z mundurowymi pielgrzymami z Polski (około 700 osób) na Jasną Górę idą także żołnierze z Niemiec (50 osób), Ukrainy (30), Litwy (24), Stanów Zjednoczonych (7) i po raz pierwszy z Łotwy (6). Na trasie do pątników dołączy biskup pomocniczy armii amerykańskiej Richard Spencer. 14 sierpnia, na Przeprośnej Górce spotkają się też funkcjonariusze i pracownicy straży granicznej oraz służby celnej.

Wraz z biskupem Guzdkiem Mszę św. koncelebrowali kapelani, którzy wraz z żołnierzami udają się na Jasną Górę. 

Z uwagi na obecność pielgrzymów kilku języków Ewangelia i wezwania modlitwy powszechnej odczytane były po polsku, niemiecku, angielsku, ukraińsku i łotewsku.

W homilii bp Józef Guzdek podkreślił wspólnotowy charakter pielgrzymki. Przekonywał, że braterstwo, wzajemna więź chrześcijan i Kościół to „najlepsze lekarstwo na jedną z największych bolączek współczesnego człowieka, jaką jest samotność i podział”. – Jakże budujące jest to, że na pielgrzymim szlaku możemy odkryć, że Jezus może być spoiwem, które łączy ludzi i narody Europy. Jakże ważne jest byśmy odkryli, że choć mówimy różnymi językami należymy do tej samej rodziny, jaką jest Chrystusowy Kościół – powiedział. 

Ordynariusz wojskowy zapewnił żołnierzy o swojej modlitwie w ich intencji. - Za dziewięć dni spotkamy się razem na Przeprośnej Górce, przy sanktuarium św. ojca Pio. Oby wtedy każdy z was mógł powiedzieć. Ten czas spędzony na pielgrzymim szlaku był ważny. Może jestem zmęczony, może nogi obtarte, ale jestem szczęśliwy, bo odkryłem nowy wymiar życia. Bo nie zamknę się, tak jak to może było dotychczas, w czterech ścianach mojego domu, ale będę otwarty na wspólnotę i na Kościół - powiedział. 

Życzył, aby każdy z pielgrzymów nie „żałował czasu i wysiłku na myślenie i modlitwę”. - Bo jest to czas , który może zadecydować o waszym dalszym, życiu. To jest czas przemiany, to jest czas, który rzeczywiście przyniesie owoce - zakończył.

Na Mszy św. obecni byli dowódcy jednostek biorących udział w pielgrzymce, m. in. gen. bryg. Wiesław Grudziński, dowódca Garnizonu Warszawa oraz płk Andrzej Śmietana. Obecny był także płk Klaus-Peter Kiser, Attache Obrony przy Ambasadzie RFN w Warszawie.

- Hasłem tegorocznej pielgrzymki są słowa „Daj świadków”, chcemy aby poprzez udział w pielgrzymce, zachęcać i dać siłę jej uczestnikom do głoszenia prawdy o Chrystusie w środowiskach mundurowych. O tę odwagę i mądrość zwracamy się do Maryi – podkreśla ks. płk Zenon Surma CMF, przewodnik pielgrzymki. - To również zachęta dla większego aktywizowania świeckich w życiu Kościoła. Pielgrzymki dają ogromną szansę może nie tyle ewangelizacyjną, co raczej ugruntowującą więź wiernych z Kościołem. 
Kapelan dodaje, że pielgrzymi w mundurach niosą w sercach swoje osobiste intencje. – To często trudne, życiowe problemy, które wymagają modlitwy i skupienia, a czasem wotum wdzięczności za otrzymane dobro. Część z naszych pielgrzymów traktuje wymarsz jako najlepszy sposób na „ładowanie baterii życiowych”. I to też jest wartość! – powiedział. 

Podczas pielgrzymki żołnierze otrzymają znaczki pielgrzymkowe oraz Vademecum Żołnierza Pielgrzyma z modlitwami i pieśniami religijnymi, które przydadzą się podczas drogi.

Wymarsz wojska spod katedry rozpoczął się o godzinie 6:50. Przy wtórze Orkiestry Wojskowej z Siedlec żołnierze udali się na Plac Zamkowy, gdzie spotkali się z pątnikami pielgrzymki akademickiej. Do pielgrzymów w mundurach dołączył metropolita warszawski, Kardynał Kazimierz Nycz, który pobłogosławił zgromadzonych na Placu Zamkowym pątników i oficjalnie dał znak do wymarszu grup pielgrzymkowych.

Pierwszy etap kardynał Nycz i bp Guzdek przebyli prowadząc pątników do Placu Bankowego, gdzie nastąpiło ostateczne pożegnanie wyruszających w trasę pielgrzymów.
W tym roku ordynariat polowy uruchomił profil pielgrzymka.wojskowa na portalu społecznościowym Facebook, gdzie będą zamieszczane relacje, filmiki i zdjęcia z trasy. Materiały na temat pielgrzymki będą także udostępnione na oficjalnej stronie ordynariatu polowego. (www.ordynariat.pl).

Pątnikom w mundurach towarzyszy 14 kapelanów ordynariatu polowego WP. 14 sierpnia pielgrzymi w mundurach spotkają się na Przeprośnej Górce w sanktuarium Ojca Pio, gdzie odprawiona zostanie uroczysta Eucharystia, a następnie żołnierze ruszą w stronę ostatniego etapu pielgrzymki, Aleją NMP przed obraz Matki Bożej, gdzie nastąpi akt zawierzenia wojska Maryi, Hetmance Żołnierza Polskiego i zakończenie pielgrzymki.

Pierwsza pielgrzymka wojskowa na Jasną Górę ruszyła w 1991 roku wraz z Warszawską Pielgrzymką Pieszą, tzw. paulińską. Od tamtego czasu co roku pątnicy w mundurach pielgrzymują przed ikonę Matki Bożej Częstochowskiej. Tylko raz pielgrzymka z powodu tragicznej powodzi w 1997 roku została odwołana.

Od 1996 r. z Polakami pielgrzymują żołnierze innych państw. Jako pierwsi dołączyli się Amerykanie (w pierwszym roku w sile 16 osób) i Słowacy (30 żołnierzy). Następnie także żołnierze Bundeswehry a od 2006 także Litwini i Ukraińcy. Od tego roku obecni są także Łotysze.

U stóp Asyżu wznosi się bazylika Matki Bożej Anielskiej, wybudowana w XVI wieku. W samym centrum tej renesansowej świątyni znajduje się skromny kościółek benedyktyński z IX wieku, zwanyPorcjunkulą. Pierwotny tytuł tego kościoła brzmiał - Najświętszej Maryi Panny z Doliny Jozafata. Według bowiem podania kapliczkę mieli ufundować pielgrzymi wracający z Ziemi Świętej. Mieli oni przywieźć grudkę ziemi z grobu Matki Bożej, który sytuowano w Dolinie Jozafata w Jerozolimie. Nazwę Matki Bożej Anielskiej prawdopodobnie nadał jej sam św. Franciszek. Legenda głosi, że słyszano często nad kapliczką głosy anielskie i dlatego dano jej tę nazwę. Na początku XIII w. kapliczka znajdowała się w stanie ruiny. Odbudował ją św. Franciszek w z Asyżu w zimie 1207/1208 roku i tu zamieszkał. Tu również w roku 1208 lub 1209 w uroczystość św. Macieja Apostoła (wtedy było to 24 lutego) Franciszek wysłuchał Mszy św. i usłyszał słowa Ewangelii:

"Idźcie i głoście: Bliskie już jest królestwo niebieskie. (...) Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie. Nie zdobywajcie złota ani srebra, ani miedzi do swych trzosów. Nie bierzcie na drogę torby ani dwóch sukien, ani sandałów, ani laski" (Mt 10, 6-10).

Franciszek wziął te słowa do siebie jako nakaz Chrystusa. Zdjął swoje odzienie, nałożył na siebie habit, przepasał się sznurem, udał się do kościoła parafialnego św. Jerzego w Asyżu i zaczął na placu nauczać. Jeszcze w tym samym roku zgłosili się do niego pierwsi towarzysze: Bernard z Quinvalle i Piotr z Katanii, późniejszy brat Egidiusz. Obaj zamieszkali wraz z Franciszkiem przy kościółku Matki Bożej Anielskiej. Kiedy zebrało się już 12 uczniów Franciszka, nazwali się braćmi mniejszymi. Za cel obrali sobie życie pokutne i głoszenie Chrystusa, nawoływanie do pokuty i zmiany życia.
W roku 1211 benedyktyni z góry Subasio odstąpili Franciszkowi i jego towarzyszom kaplicę i miejsce przy niej, na którym ci wybudowali sobie ubogie szałasy. Porcjunkula stała się w ten sposób domem macierzystym zakonu św. Franciszka. Tu również schroniła się św. Klara z Offreduccio. W Niedzielę Palmową 28 marca 1212 r. odbyły się jej obłóczyny. Tak powstał II zakon (klarysek) pod pierwotną nazwą "Ubogich Pań". Niebawem w ślad za św. Klarą wstąpiła jej siostra, św. Agnieszka. Zamieszkały one tymczasowo u benedyktynek w pobliżu Bastii, zanim św. Franciszek nie wystawił dla nich klasztorku przy kościele św. Damiana. Franciszek zakończył swoje życie przy kościele Matki Bożej Anielskiej w 1226 roku.
11 kwietnia 1909 roku św. Pius X podniósł kościół Matki Bożej Anielskiej w Asyżu do godności bazyliki patriarchalnej i papieskiej. Nazwa Porcjunkula również była znana już za czasów św. Franciszka i być może przez niego została wprowadzona. Etymologicznie oznacza tyle, co kawałeczek, drobna część. Może to odnosić się do samej kapliczki, która była bardzo mała, jak również do posesji przy niej leżącej, także niewielkiej.

Maryja jako Matka Boża jest Królową także aniołów, a więc istot najwyższych wśród stworzeń. Już Ewangelie zdają się wskazywać na służebną rolę aniołów wobec Maryi: tak jest w scenie zwiastowania, tak jest przy ukazaniu się aniołów pasterzom; tak jest wtedy, gdy anioł informuje Józefa, że ma uciekać z Bożym Dzieciątkiem do Egiptu. Ten sam anioł zawiadamia Józefa o śmierci Heroda. Pod wezwaniem Królowej Aniołów istnieją trzy zakony żeńskie. W roku 1864 zostało we Francji założone arcybractwo Matki Bożej Anielskiej, mające za cel oddawać cześć Maryi jako Królowej nieba. Wezwanie "Królowo Aniołów, módl się za nami" zostało włączone do Litanii Loretańskiej. Istnieje wiele kościołów pod tym wezwaniem, zwłaszcza wystawionych przez synów duchowych i córki św. Franciszka Serafickiego.

W 1216 roku Franciszkowi objawił się Jezus, który obiecał zakonnikowi odpust zupełny dla wszystkich, którzy po spowiedzi i przyjęciu Komunii świętej odwiedzą kapliczkę. Na prośbę Franciszka przywilej ten został zatwierdzony przez papieża Honoriusza III. Początkowo można go było zyskać jedynie między wieczorem dnia 1 sierpnia a wieczorem dnia 2 sierpnia. W 1480 r. Sykstus VI rozciągnął ten przywilej na wszystkie kościoły I i II Zakonu Franciszkańskiego, ale tylko dla samych zakonników. W 1622 r. Grzegorz XV objął nim także wszystkich świeckich, którzy wyspowiadają się i przyjmą Komunię świętą w odpowiednim dniu. Ponadto - oprócz kościołów franciszkańskich - Grzegorz XV rozszerzył ten odpust na kościoły kapucyńskie. Z czasem kolejni papieże potwierdzali ten przywilej.
Paweł VI swoją konstytucją apostolską Indulgentiarium Doctrina w 1967 roku uczynił to ponownie. Każdy, kto w dniu 2 sierpnia nawiedzi swój kościół parafialny, spełniając zwykłe warunki (pobożne nawiedzenie kościoła, odmówienie w nim Modlitwy Pańskiej i Wyznania wiary oraz sakramentalna spowiedź i Komunia św. wraz z modlitwą w intencjach papieża - nie za papieża, ale w intencjach, w których on się modli; ponadto wykluczone przywiązanie do jakiegokolwiek grzechu), zyskuje odpust zupełny.

Akcja antypolska zorganizowana przez ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu trwała nieprzerwanie od lutego 1943 do lutego 1944 r. Dyrektywy wydane przez OUN (Organizacji Ukraińskich nacjonalistów) w 1943 r. szczegółowo określały zakres działania. Mówiły m.in., w jaki sposób należy mordować Polaków i jak wyplenić wszelkie przejawy polskości.

 

Z jednej z nich dowiadujemy się, że leśne wsie oraz wioski położone obok leśnych masywów powinny zniknąć z powierzchni ziemi. W rozkazie wydanym przez UON czytamy z kolei szczegółową instrukcję działania: „zniszczyć wszystkie ściany kościołów i innych polskich budynków kultowych; zniszczyć drzewa przy zabudowaniach tak, aby nie pozostały nawet ślady, że tam kiedykolwiek ktoś żył, ale nie niszczyć drzew owocowych przy drogach; do 21 XI 1944 roku zniszczyć wszystkie polskie chaty, w których poprzednio mieszkali Polacy (...). Zwraca się uwagę raz jeszcze na to, że jeżeli cokolwiek polskiego pozostanie, to Polacy będą mieli pretensje do naszych ziem”.Ginęli nie tylko mężczyźni. Ze szczególnym okrucieństwem Ukraińcy gwałcili i mordowali kobiety, nie szczędząc również starców i dzieci. Księża greckokatoliccy, którzy odmawiali nawoływania do zbrodni byli także mordowani. Metropolita greckokatolicki Andrzej Szeptycki wydał, co prawda 21 listopada 1942 list pasterski „Nie zabijaj”, jednak nie spowodował on prawie żadnej reakcji ze strony nacjonalistów.

 

Najwięcej mordów, dokonanych w lecie 1943 roku, odbywało się w niedziele. Ukraińcy wykorzystywali fakt, że ludność polska gromadziła się podczas mszy w kościołach, więc często kościoły były otaczane, a wierni przed śmiercią częstokroć byli torturowani w okrutny sposób (np. przecinanie ludzi na pół piłą do drewna, wyłupywanie oczu, palenie żywcem). 11 lipca 1943 miał miejsce skoordynowany atak na dziesiątki polskich miejscowości, w całym zaś lipcu na co najmniej 530 polskich wsi i osad. Pod hasłem"Śmierć Lachom" zginęło wówczas kilkanaście tysięcy Polaków.

Ofiarami mordów, padali głównie Polacy, w mniejszej skali Rosjanie, Ukraińcy, Żydzi, Ormianie, Czesi i przedstawiciele innych narodowości zamieszkujących Wołyń. Bardzo trudno dziś określić dokładnie liczbę pomordowanych Polaków. Jest to często wynikiem faktu, że niektóre miejscowości zostały zrównane z ziemią, a ich mieszkańcy wymordowani do ostatniego człowieka. Ostrożne szacunki poparte materiałem dowodowym, w postaci relacji tych, którzy przeżyli, pozwalają określić straty polskie na Wołyniu na ok. 60 tys. pomordowanych.

 

Ofiar mogło być jednak znacznie więcej, mówi się nawet o 200 tysiącach pomordowanych. Zasięg czystki etnicznej objął ok. 1700 kresowych miejscowości. W 1944 bandy UPA przeniosły ciężar swych działań na Ziemię Lwowską i Podole, liczniej niż Wołyń zamieszkane przez Polaków.

Już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa znane było przysłowie: "Kto dobrze śpiewa, dwa razy się modli" (przytoczone w "Ogólnym wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego"). 

Św. Paweł w liście do Efezjan pisał: "A nie upijajcie się winem, bo to jest przyczyną rozwiązłości, ale napełniajcie się Duchem, przemawiając do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pieśniach pełnych Ducha, śpiewając i wysławiając Pana w waszych sercach". 

Św. Augustyn powiadał: "Kto kocha, ten śpiewa". 

W liturgii mszy świętej ważną rolę spełnia wspólny śpiew. W "Instrukcji Kongregacji Obrzędów" wydanej po Soborze Watykańskim II w 1967 r. napisano: "Czynność liturgiczna przybiera bardziej dostojną postać, gdy jest połączona ze śpiewem (...) Dzięki takiej postaci modlitwa nabiera szczególnego namaszczenia, bardziej bezpośrednio ujawnia się tajemnica świętej liturgii (…); dzięki zjednoczeniu w śpiewie pogłębia się jedność serc; okazałość świętych obrzędów ułatwia wzniesienie myśli ku niebu, a cala celebracja staje się jaśniejącą zapowiedzią tego, co się dokonuje w świętym mieście Jeruzalem".

Drugi dzień odprawy szkoleniowej dla kapelanów ordynariatu polowego rozpoczął się od Mszy św. sprawowanej pod przewodnictwem biskupa polowego WP Józefa Guzdka, w miejscowym kościele parafialnym pw. Matki Bożej Gwiazdy Morza. Podczas Eucharystii kapelani modlili się w intencji zmarłych kapłanów posługujących w wojsku i innych formacjach mundurowych oraz w intencji przeżywających jubileusz swoich święceń kapłańskich kolegów.

W homilii nawiązując do czytań z dnia, biskup polowy przypomniał, że warunkiem szczęścia w kapłaństwie jest opuszczenia domu rodzinnego. – Jestem pełen podziwu zwłaszcza dla tych kapłanów, którzy swoją posługę muszą pełnić z dala od rodziny – mówił biskup. Ordynariusz wojskowy podkreślił, że opuszczenie rodzinnego domu i budowa własnego, to również konieczność w życiu osób świeckich. 

- Niech czas naszej odprawy szkoleniowej, naszych spotkań będzie również okazją do dziękczynienia za nasze kapłaństwo. Niech będzie też czas refleksji i stawiania sobie pytań, czy w tej materii rzeczywiście zawierzyliśmy Chrystusowi? – zachęcał bp Guzdek.

Po śniadaniu rozpoczęło się szkolenie z zakresu ochrony przeciwpożarowej i zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

Do ośrodka, w którym odbywa się szkolenie przybyli funkcjonariusze Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej. Mł. Bryg. Artur Litwin zapoznał księży kapelanów z przepisami ochrony przeciwpożarowej i podstawowymi obowiązkami w zakresie zapewnienia bezpiecznej ewakuacji z zagrożonych budynków. Jak podkreślił szkolenie było sprofilowane na potrzeby księży, kościołów i budynków parafialnych i obejmowało problematykę charakterystyczną dla tych miejsc. 

W spotkaniu uczestniczył również ks. mł. bryg. Ryszard Szczygieł, kapelan strażaków, m. in. uczestnik akcji pomocy psychologicznej dla ofiar tragicznego pożaru w Kamieniu Pomorskim sprzed kilku lat. – Z doświadczenia wiem, że w wyniku pożarów i powodzi z ofiarami śmiertelnymi, poszkodowanymi są również ratownicy, którzy często doznają szoku a obecność kapelana i możliwość rozmowy pozwalają im łatwiej wyjść z traumy – powiedział. Ks. Szczygieł przypomniał także, że po zamachu w londyńskim metrze sprawowana niedaleko miejsca katastrofy Msza św. Zgromadziła rzeszę 6 tysięcy osób. – Moim zdaniem świadczy to o dużej potrzebie religijnego przeżywania także takich dramatów – powiedział.

Kapelani zostali również przeszkoleni w zakresie posługiwania się różnymi środkami gaśniczymi. Zajęcia miały również wymiar praktyczny. W widowiskowym gaszeniu specjalnych, ćwiczebnych wanien pożarniczych wzięli udział księża.

Z kapelanami spotkał się również adm. floty Tomasz Mathea, Dowódca Marynarki Wojennej, który przedstawił historię i perspektywy jej rozwoju. Po południu księża rozegrali mecz piłki nożnej i sprawdzili stan swojej kondycji przed zbliżającym się EURO 2012.

Mszą świętą sprawowaną w kościele pw. Matki Bożej Gwiazdy Morza w Unieściu koło Koszalina rozpoczęła się doroczna odprawa szkoleniowa kapelanów ordynariatu polowego WP. Eucharystii koncelebrowanej przez uczestników odprawy przewodniczył ks. płk January Wątroba, wikariusz generalny biskupa polowego. Księża modlili się w intencji zmarłej siostry, ks. mjr. Władysława Kozickiego - Jadwigi oraz w intencji pomyślnego przebiegu odprawy szkoleniowej.

W homilii ks. Jan Dohnalik przypomniał postać ks. kard. Andrzeja Marii Deskura, czciciela Matki Bożej, patronki dnia dzisiejszego. – Kiedy zapytano go o to co robić by wytrwać w kapłaństwie, odpowiedział, że należy dziękować i przygotowywać Mszę św. To prosta i jakże ważna rada. I dziś też powinniśmy odpowiedzieć sobie o nasze przygotowanie i dziękczynienia za możliwość sprawowania Eucharystii , bo to jest wartością naszego kapłaństwa. – mówił kanclerz kurii.

Ks. Dohnalik przypomniał również inną radę kard. Deskura. – Zapytany o posługę w konfesjonale. Jak być dobrym spowiednikiem odparł: „Modlić się o dary Ducha świętego”. Wspominam jego postać, bo starał się naśladować Jana Pawła II w Jego umiłowaniu do Maryi. Dziś obchodzimy święto, które jest wkładem naszej polskiej duchowości do skarbca Kościoła powszechnego. Święto Matki Bożej Matki Kościoła. Dziś zadajmy sobie pytanie czy Maryja, która jest Matką Kościoła, która jest naszą matką, czy Ona wie, że ja o Niej pamiętam i jestem uczniem, który wziął Ją do siebie. Podczas tych dni naszego poligonu warto odnowić to oddanie Matce Bożej – podkreślił.

Co roku kapelani spotykają na odprawie celem wymiany doświadczeń duszpasterskich oraz określając zadania na najbliższy czas. W ubiegłym roku miejscem spotkania kapelanów była Kościelisko koło Zakopanego.

W kolejnych dniach kapelani spotkają się z Dowódcą Marynarki Wojennej, admirałem floty Tomaszem Matheą oraz poznają pracę Wojskowej Straży Pożarnej. W programie przewidziano także odprawę z biskupem polowym na temat bieżących spraw związanych z funkcjonowaniem diecezji wojskowej.
Odprawa szkoleniowa potrwa do środy, biorą w niej udział kapelani z wojska, straży granicznej, BOR oraz policji.

Święto Maryi, Matki Kościoła, obchodzone w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego, zostało wprowadzone do polskiego kalendarza liturgicznego 4 maja 1971 r. przez Episkopat Polski - za zgodą Pawła VI. Dzień ten został wybrany dlatego, że Zesłanie Ducha Świętego było początkiem działalności Kościoła. Jak podają Dzieje Apostolskie, w momencie Zesłania Ducha Świętego w Wieczerniku obecni byli wszyscy Apostołowie, którzy "trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego" (Dz 1, 14). Matka Najświętsza, Oblubienica Ducha Świętego, mocą którego w dniu Zwiastowania poczęła Jezusa Chrystusa, przeżyła w Wieczerniku wraz z Apostołami zstąpienie Ducha Miłości na Kościół. Od tej chwili Maryja, Wspomożycielka Wiernych i Matka Kościoła, towarzyszy Kościołowi w świecie.
Maryja jest Matką Kościoła. Tytuł ten dawali Matce Najświętszej teologowie już od początków dziejów Kościoła, a w ostatnim stuleciu papieże: Leon XIII, Jan XXIII i Paweł VI. Biskupi polscy złożyli Pawłowi VI Memoriał z gorącą prośbą o ogłoszenie Maryi Matką Kościoła i oddanie ponowne Jej macierzyńskiemu Sercu całej rodziny ludzkiej. Prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński, w imieniu 70 biskupów polskich w dniu 16 września 1964 roku, podczas trzeciej sesji soborowej, wygłosił przemówienie, uzasadniając konieczność ogłoszenia Maryi Matką Kościoła. Powoływał się na doświadczenia naszego Narodu, dla którego Matka Chrystusowa, obecna w naszych dziejach, i zawsze przez nas wzywana, była ratunkiem, pomocą i zwycięstwem. Biskupi polscy zabiegali również bardzo o to, aby nauka o Matce Najświętszej została włączona do Konstytucji o Kościele, gdyż to podkreśla godność Maryi jako Matki Kościoła i Jej czynną obecność w misterium Chrystusa i Kościoła.
W 1968 r. Paweł VI potwierdził swoje orzeczenie o Matce Kościoła w Wyznaniu Wiary, w tzw. Credo Pawłowym. Episkopat Polski włączył wóczas do Litanii Loretańskiej nowe wezwanie: "Matko Kościoła, módl się za nami". Wniósł równocześnie prośbę do Stolicy Świętej, aby wezwanie to znalazło się w Litanii odmawianej w Kościele Powszechnym, i aby papież ustanowił Święto Matki Kościoła również dla całego Kościoła Powszechnego.

„Albowiem Twój jest mecz i zwycięstwo i Liga Mistrzów na wieki wieków” – profanacja?

- Drogi Piłkarski Boże, przyjdź piłko Twoja, niech mecz będzie Twoim, bramek naszych daj nam dzisiaj i odpuść nam nasze faule, jako i my odpuszczamy sędziom. I nie wódź nas na spalony, ale nas chroń przed kontrami. Albowiem Twój jest mecz i zwycięstwo i Liga Mistrzów na wieki wieków – taką reklamę sobotniego finału Champions League zaprezentowała swoim widzom niemiecka stacja telewizyjna Sat 1. W Monachium odbędzie się mecz Bayernu z Chelsea Londyn – tam siedzibę ma zarówno bawarski klub, jak i ta stacja.

Spot oburzył niemieckich ewangelikalnych chrześcijan, którzy zarzucają telewizji profanacje Modlitwy Pańskiej. Sat 1 broni się twierdząc, że raczej w ten sposób chce zwrócić uwagę na bezsensowność wykorzystywania religijnych metafor w piłce nożnej.

To iście karkołomna argumentacja, bo trudno uwierzyć w to, że ktoś walczy z nadużywaniem religijno-sportowych nawiązań nadużywając religijno-sportowych nawiązań. Jest oczywiste, że chodziło raczej o wykorzystanie łatwo wywoływalnych skojarzeń do promocji swojego produktu (w tym przypadku transmisji meczu piłkarskiego). I dlatego też reklama ta jest po prostu niesmaczna.

Ale nawet jeśli jest niesmaczna, to trzeba też przyznać, że prawie wszystkie zawarte w niej metafory są niesamowicie trafione. Autor zwraca uwagę na to, że przebieg meczu (życia?) ma zależeć od woli boskiej. Zastąpienie grzechów faulami nie wymaga specjalnego tłumaczenia, a nawet odpuszczenie sędziom powinno być czytelne dla każdego kibica i sportowca – bo przecież nie chodzi tu o Boskiego Sędziego, a o ludzi, którzy potrafią czasem przez swoją niekompetencję (a czasem wręcz w wyniku korupcji) niesprawiedliwie wpłynąć na bieg wydarzeń na boisku. Nie jestem kaznodzieją, ale wydaje mi się, że na podstawie tych porównań mogłyby zostać przeprowadzone całkiem ciekawe rekolekcje dla sportowców.

Zresztą sportowe porównania pojawiają się przecież także i w Piśmie Świętym. „W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu odda Pan, sprawiedliwy Sędzia, a nie tylko mnie, ale i wszystkim, którzy umiłowali pojawienie się Jego” – pisał w 2 Liście do Tymoteusza św. Paweł (2Tm4,7-8). Krótko mówiąc: Liga Mistrzów na wieki wieków.

Nie chcę bronić twórców kontrowersyjnej reklamy. Chcę tylko powiedzieć, że nijak nie jest ona w stanie zaszkodzić Modlitwie Pańskiej. Ona jest ponad to.

Stefan Sękowski

Po swym zmartwychwstaniu Chrystus ukazywał się uczniom, zaś czterdziestego dnia na ich oczach wzniósł się do nieba z Góry Oliwnej. Określenie "Wniebowstąpienie Pańskie" pochodzi z opisu, przekazanego przez św. Łukasza w Dziejach Apostolskich (Dz 1, 9-11). Ewangeliści piszą o tym fakcie niewiele. Mateusz w ogóle nie mówi o wniebowstąpieniu, Marek wspomina lakonicznie: "Po rozmowie z nimi Pan Jezus został wzięty do nieba" (Dz 16, 19). Jan wzmiankuje w formie przepowiedni. Miejscem wniebowstąpienia Jezusa była Góra Oliwna. Z tej góry, gdzie rozpoczęła się męka Chrystusa, wzięła początek także Jego chwała. Jezus polecił Apostołom, aby nie odchodzili z Jerozolimy, lecz by oczekiwali spełnienia obietnicy Zesłania Ducha Świętego (por. Dz 1, 4-5). Po powrocie do Jerozolimy Apostołowie "trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego" (Dz 1, 14).
Pan Jezus tajemnicą swojego Wniebowstąpienia żył na długo przed jej dokonaniem się. Przy Ostatniej Wieczerzy wprost zapowiada swoje odejście do niebieskiego Ojca. Motywuje nawet konieczność swego odejścia:

Jezus, widząc, że nadeszła Jego godzina przejścia z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował... wiedząc, że... od Boga wyszedł i do Boga idzie (J 13, 1. 3)
W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie, abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem (J 14, 2-3)
Znacie drogę dokąd Ja idę... Jeszcze chwila, a świat nie będzie Mnie oglądał... Słyszeliście, że wam powiedziałem: Odchodzę i przychodzę znów do was. Gdybyście Mnie miłowali, rozradowalibyście się, że idę do Ojca (J 4, 19. 28)
Teraz idę do Tego, który Mnie posłał, a nikt z was nie pyta Mnie: "Dokąd idziesz?". Ale przecież to wam powiedziałem, smutek napełnił wam serce. Jednakże mówię wam prawdę: Pożyteczne jest dla was moje odejście, bo jeżeli nie odejdę, Pocieszyciel nie przyjdzie do was... A jeżeli odejdę, poślę Go do was... Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na świat; znowu opuszczam świat i idę do Ojca (J 16, 5-7. 28)

Uroczystość Wniebowstąpienia łączył pierwotny Kościół z tajemnicą Zesłania Ducha Świętego na Apostołów. Historia liturgii zna tę uroczystość dopiero od IV w. O tym święcie pisze Æteria w swoim pamiętniku. Potwierdza je św. Augustyn (+ 430), gdy pisze: "Dzień dzisiejszy świętują na całym świecie". Św. Leon I Wielki (+ 461) poświęca tej tajemnicy dwa kazania.
Dni następujące po Wniebowstąpieniu Pańskim przygotowują wiernych na przyjęcie Ducha Świętego. Czytania liturgiczne w tym czasie zawierają opis obietnicy zesłania Ducha Świętego, w kościołach odprawiana jest Nowenna do Ducha Świętego. Z ołtarza zabiera się figurę Chrystusa Zmartwychwstałego; pozostają natomiast paschał i krzyż z przewieszoną czerwoną stułą.
Św. Mamert, biskup Vienne, kiedy ok. roku 450 nawiedziły Francję klęski żywiołowe, polecił odprawiać procesje błagalne na trzy dni przed Wniebowstąpieniem Pańskim (poniedziałek, wtorek, środa). Synod w Orleanie zatwierdził ten zwyczaj dla Francji w roku 511. Zwyczaj ten przyjął się w całym chrześcijaństwie. Właśnie bowiem wtedy w Europie jest wiosna w całej pełni, a wiosenne burze, deszcze, posucha mogą zniszczyć cały dobytek i spowodować głód. W Polsce procesje urządza się do krzyży przydrożnych. Stąd nazwa Dni Krzyżowe.

Wiele o tajemnicy Wniebowstąpienia mówią następujące słowa św. Leona I Wielkiego:

"Po błogosławionym zmartwychwstaniu Pana naszego Jezusa Chrystusa, którego wskrzesiła moc Boża dnia trzeciego jako świątynię rozwaloną, dzisiaj najmilsi, upływa dzień czterdziesty, przeznaczony najświętszym wyrokiem dla naszego pouczenia, aby widokiem zmartwychwstałego ciała umocniła się wiara nasza... Zaiste wielka i nieopisana była przyczyna szczęścia Apostołów, kiedy widzieli, jak na oczach tłumu wstępowała natura rodzaju ludzkiego ponad wszystkie stworzenia niebieskie, bijące godnością chóry aniołów, a nawet ponad zastępy archaniołów się wznosząc i dochodząc do granic Bóstwa - bowiem Syn Boży ją sobie poślubił. Dlatego wyniesienie Chrystusa jest równocześnie i naszym także wyniesieniem: co bowiem pochodzi z Głowy, spada i na ciało. Dzisiaj bowiem nie tylko zostaliśmy umocnieni w posiadaniu nieba, lecz wznieśliśmy się wyżej dzięki łasce Chrystusa, niż utraciliśmy przez zazdrość szatana. Jak bowiem zawzięty nieprzyjaciel zrzucił nas z posiadłości niebieskich, tak nas jako braci swoich syn Boży społem po prawicy Ojca umieszcza".

Wniebowstąpienie jest dniem królewskiej intronizacji Chrystusa, tryumfem, jaki przygotowuje swojemu Synowi Bóg Ojciec. Stąd wiele radości w tekstach liturgicznych. Jest ono też poręczeniem powtórnego przyjścia Chrystusa: "Ten Jezus, wzięty od was do nieba, przyjdzie tak samo, jak widzieliście Go wstępującego do nieba" (Dz 1, 11). Chrystus powróci dla ostatecznego tryumfu dobra: powróci, by oddać swemu Ojcu wszystko, by zgromadzić wszystkich i wszystko w Kościele. Wniebowstąpienie jest nie tylko ostatecznym i uroczystym wywyższeniem Jezusa z Nazaretu, ale również zadatkiem i gwarancją wywyższenia, wyniesienia do chwały natury ludzkiej. Nasza wiara i nadzieja chrześcijan zostają dzisiaj umocnione i utwierdzone, bowiem jesteśmy zaproszeni nie tylko do tego, by rozważać własną małość, słabość i ubóstwo, ale także ową przemianę wspanialszą aniżeli samo dzieło stworzenia, "przemianę", której Chrystus w nas dokonuje wówczas, kiedy jesteśmy z Nim zjednoczeni dzięki łasce i sakramentom.
Warto podkreślić, że Pan Jezus wstąpił do nieba nie sam, ale wziął ze sobą wszystkie dusze świętych z otchłani. W czasie rozłąki z ciałem przed swoim zmartwychwstaniem odwiedził je w otchłani i zapowiedział im rychłe wybawienie. Dzisiaj spełnia obietnicę i triumfalnie wprowadza je do nieba. Ten dzień jest więc ważnym wydarzeniem dla całego rodzaju ludzkiego. Miejsce zbuntowanych aniołów zajmują w niebie dusze ludzkie, aby na końcu świata mogły wejść także do chwały ich uwielbione ciała.

Na świętowane dziś wydarzenie używamy określenia "wniebowstąpienie", gdyż Chrystus własną mocą wstąpił na niebiosa. Swoją Matkę natomiast, a kiedyś także nas wszystkich, Chrystus zabierze do nieba. Stąd mówimy o "wniebowzięciu".

Wykonanie zadania bardzo ważnego dla Polski i Polaków zostało odłożone w czasie. W naszym życiu społecznym zawisła i wciąż czeka na realizację ta bardzo ważna rzecz. Wisi i czeka na swoją godzinę dojrzałości. Jest trochę jak złowrogi miecz, który może spaść, jeśli ktoś go delikatnie nie zdejmie i nie odstawi na właściwe miejsce: to zło nierozliczone, a nawet nienazwane; nierozdzielone od siebie zło i dobro; nienazwani właściwymi imionami zdrajcy i bohaterowie; sztucznie zmieszani w jedną masę tchórze i męczennicy. Uporządkowania tych spraw domaga się ludzkie pragnienie prawdy. I poczucie sprawiedliwości. I trzeźwe myślenie, sumienie i wreszcie samo życie. Życie, które bardzo często nie jest szare, lecz wyraźnie czarne lub białe.

Ktoś musi podjąć się tego precyzyjnego rozdzielania, nazywania. Ktoś musi ludzkie postępki i czyny bardzo brzemienne w skutki wreszcie nazwać jak należy. Jest to coraz bardziej naglące zadanie, tym bardziej że obecne zamieszanie w tym obszarze wpływa na morale kolejnego pokolenia, samo wcale z biegiem lat nie chce ustąpić, a jego obrońcy rosną w siłę i doskonalą metody manipulacji.

Pojawiają się – owszem – środowiska, wspólnoty i rodziny, w których jak za zaborów albo za Niemca czy bolszewika przekazuje się najbliższym prawdę o historii i bohaterach, starsi – młodszym. Na szczęście. Ale czy tak ma być w wolnym kraju?

Są też środowiska, które zdobyły sporo władzy i pieniędzy, mają swoje cele, a nie mają wstydu – posiadane możliwości wykorzystują, aby mieszać w historii i zakłamać jak najwięcej faktów. Działają bezczelnie i są coraz głośniejsi. Właśnie chwalą się działaniami, w których posługują się wprost strukturami państwowymi.

Wydrukowano już odpowiednio spreparowane podręczniki do nauki historii, następnie dopisano „właściwe” instrukcje działania i zorganizowano historyczną zawieruchę pod osłoną wielkiego określenia REFORMA SZKOLNA.

Całe to zamieszanie naprawdę przejdzie do historii. Mam nadzieję, że obecnie nie da się zrzucić odpowiedzialności na jakiegoś wynajętego autora książki. Akcja będzie więc podpisana nazwiskami ministrów oświaty, premiera, a nawet prezydenta. Tym bardziej na to liczę, im dłużej nie słychać żadnej ich reakcji.

We wspomnianych książkach dla uczniów znajdują się: zakłamane fakty, przemilczane dane, poniżani bohaterowie narodu i relatywne prezentacje haniebnych wydarzeń i zbrodni. Od września tego roku – wraz z nową odsłoną reformy – w takim ideologicznym i propagandowym zamieszaniu polscy licealiści mają się uczyć historii ojczyzny.

Czy można wierzyć w mądrość wszystkich szkolnych nauczycieli, skoro wykształceni historycy aktualnie rządzący naszym krajem wydają się wieloma zachowaniami potwierdzać teorię o agenturze obcego wpływu? Kto zdoła atmosferę panującą wokół nauczania polskiej historii tak naświetlić, by skompromitować publicznie barbarzyńską propagandę wrzuconą do oficjalnych, zatwierdzonych podręczników? Dziennikarze telewizyjni i prasowi? Którzy? I ilu ich będzie?

Historia naszego kraju była zakłamywana przez konkretne środowisko przez prawie pół wieku. Nie dosyć im jeszcze? A może to wręcz naturalne, bo skoro po 1989 roku nie dało się zohydzić historii Polski jako takiej, to pora na kolejne odsłony kłamstw i manipulacji. Boją się i śpieszą? A może dla obrony prawdy warto bać się bardziej i skuteczniej działać.

W sprawach historycznych warto się śpieszyć. Kłamcy i oszczercy dają wyraźny przykład. W trosce o prawdę potrzebna jest staranność i drobiazgowość – byle bez powtarzania bredni, że są sytuacje i rzeczy niemożliwe do ocenienia. Tym toporem posługują się przez całe dekady ci, którzy w ocenianiu wydarzeń historycznych i bieżących, i wyimaginowanych, i każdych są pierwsi i najbardziej rozwrzeszczani.

Mamy bardzo wiele spraw do naprawienia. Coraz częściej słychać, że gesty wykonywane wobec wydarzeń i postaci historycznych w imieniu Polaków i za nasze pieniądze, zamiast wychowywać – deprawują.

W stolicy koalicja rządząca czci komunistycznego generała. 27 kwietnia 2012 roku, czyli w 116. rocznicę urodzin gen. Zygmunta Berlinga, pod jego pomnikiem w Warszawie odbyły się uroczystości upamiętniające jego osobę. Uczestniczyli w nich m.in. działacze SLD, Komunistycznej Partii Polski, dyplomata reprezentujący ambasadę Białorusi, ale także przedstawiciele władz Warszawy, którzy złożyli kwiaty pod pomnikiem. Opozycja pytała dlaczego i w czyim imieniu.

A ja zacytuję oficjalne oświadczenie kompetentnego w tej sprawie organu, jakim jest Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa: „Rada […] uznaje, iż nie jest właściwe, aby w dalszym ciągu tolerować istnienie w stolicy Polski pomnika upamiętniającego osobę winną zdrady stanu i wspierającą swoimi działaniami reżim komunistyczny, dążący do całkowitej podległości Polski dyktaturze stalinowskiej [podkr. autora]”. Podpisał te słowa nie żaden „pisowiec”, ale sekretarz Rady profesor Andrzej Kunert. Trudno go podejrzewać o utrudnianie życia obecnej władzy. Co więc czczą władze stolicy: zdradę stanu, wspomnienie reżimu czy podległość ludobójcy? No i uzupełnienie doprawdy wzruszające: w uroczystości wzięła udział rozradowana i wdzięczna córka pana Berlinga.

To przykład z Warszawy. A co się wyrabia w polskich miasteczkach i wioskach?

W Bieszczadach pojawił się pomysł, by za społeczne pieniądze urządzić atrakcyjne ścieżki edukujące prowadzące w kierunku chwały kolejnego zbrodniczego generała – Świerczewskiego. A nazwy tysięcy ulic, których „nie opłaca” się zmienić – te wszystkie Hanki Sawickie, Nowotki, jeszcze raz Świerczewskie i kto tam jeszcze do niedawna widniał na banknotach – zasłużony dla PRL-u.

W mojej rodzinnej miejscowości, wysoko w górach, stoi obelisk upamiętniający miejsce straszliwego mordu, jakiego niemieccy okupanci dokonali na ludności cywilnej w czasie II wojny światowej. Nie może być chyba sytuacji bardziej jednoznacznej do oceny. Barbarzyństwo, które popchnęło Niemców do zamordowania bezbronnych ludzi (staruszków, dziewcząt, a nawet kilkumiesięcznego dziecka) zdaje się być wypełnieniem szatańskich rozkazów. A tymczasem… można było w okropny sposób, najprawdopodobniej bez świadomości własnej naiwności i błędu, utrwalić na granitowej płycie, a więc i w świadomości kolejnych pokoleń, bardzo nieprecyzyjny przekaz. Jeszcze za PRL-u z prywatnej inicjatywy przygotowano „najbezpieczniejszy” napis, z którego przechodzień albo uczestnik dorocznych uroczystości dowiaduje się tyle, że nie potrafi nawet wymienić najbardziej podstawowych danych: Kto? Kogo? Dlaczego? Jakim prawem?

Ja wiem, że można się domyślać, dopytać, doczytać w źródłach, ale to mało. To haniebnie mało. Na szczęście nie dotarł tam żaden „historyk” w rodzaju słynnego J.T. Grossa – nie chcę nawet myśleć, co by mogło znaczyć wedle jego „historycznego” uznania w ten sposób zapisane zdanie: „DNIA 04.04.1944 ROKU ROZSTRZELANO NA MAKOWSKIEJ GÓRZE OSIEDLE ZAGÓRZE 42 OSOBY W WIEKU OD 3 M-CY DO 82 LAT”.

ks. Krzysztof C.

Rozmowy o likwidacji Funduszu Kościelnego nie przyniosły rezultatów. Ostateczna decyzja należy do premiera Tuska.

Kolejne spotkanie Zespołu Roboczego do spraw Finansów Rządowej Komisji Konkordatowej, którym kieruje minister Michał Boni, oraz Zespołu Roboczego Kościelnej Komisji Konkordatowej, któremu przewodniczy kard. Kazimierz Nycz nie przyniosło rezultatu. Strony nie porozumiały się w dwóch kwestiach: wysokości odpisu podatkowego, który miałby zastąpić Fundusz Kościelny oraz czasu trwania okresu przejściowego. Taki rezultat zapowiadały już wczorajsze rozmowy ekspertów, które w gruncie rzeczy zakończyły się fiaskiem.

Z tego, co ustaliłem, strona kościelna gotowa byłaby zaakceptować kwotę 0.5 proc. oraz nieco dłuższy okres przejściowy, ale nie znalazła zrozumienia dla swych racji po drugiej stronie. Trudno przy tym nie zauważyć, że propozycja strony rządowej w wysokości 0,3% jest znacząco niższa niż dla Organizacji Pożytku Publicznego, które mają prawo do odpisu w wysokości 1 proc. To niezrozumiałe, skoro aktywność Kościoła w sferze charytatywnej, edukacyjnej oraz ochrony dóbr kultury narodowej jest większa niż organizacji pożytku publicznego, nic nie ujmując – rzecz jasna – ich szlachetnemu zaangażowaniu.

W trakcie rozmów na pewnych obszarach udało się jednak dojść do wspólnych ustaleń. Postulaty strony kościelnej zostały uwzględnione w następujących kwestiach: jeśli dojdzie do porozumienia w sprawie likwidacji Funduszu Kościelnego, ustalenia zostaną zapisane w postaci umowy pomiędzy rządem a Episkopatem. Jest także zgoda, co do potrzeby rozliczenia Funduszu Kościelnego oraz likwidacji ustawy z 1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. W kwestii najważniejszej – likwidacji Funduszu Kościelnego widać, że min. Boni otrzymał twarde wytyczne od premiera Tuska i tego mandatu nie mógł przekroczyć. Teraz zapis rozbieżności otrzyma Rada Ministrów i będzie podejmować dalsze decyzje. W praktyce więc premier Tusk, będzie musiał rozstrzygnąć, czy chce załatwić sprawę polubownie, tzn. uwzględnić argumenty Kościoła katolickiego, a także innych Kościołów i związków wyznaniowych, czy będzie chciał generować kolejny konflikt, grając na antyklerykalnych nastrojach części społeczeństwa.

Argumenty strony rządowej upierającej się przy stawce 0.3 proc., że w czasach kryzysu finansów publicznych należy oszczędzać,  biorąc pod uwagę że rozmawiamy o kwotach, które stanowią śladową część budżetu, trudno traktować poważnie. Sam min. Boni podkreślał zresztą wielokrotnie, że nie chodzi o kwoty, ale o to, aby duchowni sami płacili swoją składkę na ZUS. Zdecydowana większość z nich płaci, a Fundusz Kościelny dopłaca jedynie niewielkiej grupie duchownych, głównie z zakonów klauzurowych oraz misjonarzy. Powstaje wobec tego pytanie, czy celem rozmów była chęć likwidacji Funduszu Kościelnego, czy bardziej chodziło o demonstrację polityczną, pokazanie, że nie „klękamy przed księdzem”, jak w swej niefortunnej wypowiedzi przedwyborczej wyraził się kiedyś premier Tusk. Jedno jest pewne, jeśli nie będzie porozumienia, Fundusz Kościelny będzie istniał dalej i nie jest to dobra wiadomość. Lepiej byłoby, aby stworzone zostały warunki do ograniczenia subwencjonowania Kościoła przez państwo, ale na warunkach wspólnie zaakceptowanych.

Andrzej Grajewski

Wiemy, że wielu Ją widziało i słyszało. Wiemy też, że miało to miejsce w różnych częściach świata. Ile objawień maryjnych było prawdziwych, a ile fałszywych? Czy wszyscy świadkowie są wiarygodni? A może była to tylko wizja ich schorowanej wyobraźni, halucynacje, chęć zwrócenia na siebie uwagi lub po prostu pragnienie wywołania taniej sensacji?

Gdyby ktoś chciał prześledzić wszystkie znane objawienia maryjne od początków chrześcijaństwa aż do końca XX w., musiałby, po pierwsze, wykazać się wielką cierpliwością, a po drugie, poświęcić na to niemało czasu. Było ich bowiem ponad 20 tys. W samym tylko dwudziestym stuleciu odnotowano ponad 400 objawień. Nie oznacza to jednak, że wszystkie zostały uznane przez Kościół za wiarygodne.

Pierwsze świadectwa

Według tradycji Maryja objawiała się apostołowi Jakubowi Wielkiemu, papieżowi Liberiuszowi, Grzegorzowi Cudotwórcy, świętym Marcinowi z Tours, Ildefonsowi z Toledo, Zofii, Teofilowi, Marii Egipcjance, Janowi Damasceńskiemu. Już słyszę głosy, że wydarzenia te miały miejsce w odległych dla nas czasach i nie mają związku z naszą współczesnością. Otóż mają. Nawet najbardziej zagorzałym sceptykom nie trzeba chyba przypominać o Bernadetcie Soubirous, Melanii Calvat i Maksyminie Giraud, Łucji i błogosławionych Hiacyncie i Franciszku Marto, a także o św. Juanie Diego. Lourdes, La Salette, Fatima czy Guadalupe – miasta te na stałe wpisały się w maryjny szlak pielgrzymkowy. Przyciągają tysiące pątników z całego świata. Wielu wierzy, że wizyta w tym miejscu odmieni ich życie tak jak tych, którzy widzieli Maryję albo Ją słyszeli. Ale są i te mniej znane i rzadziej odwiedzane, mimo że Kościół potwierdził wiarygodność mających miejsce tam objawień.

„Poświęć się dla Mnie”

Beauraing, niewielkie francuskojęzyczne miasteczko na południu Belgii. Wieczorem, 29 listopada 1932 r., w pobliżu niewielkiej groty, zwanej Lourdes, pięcioro dzieci ujrzało ubraną na biało Matkę Bożą. Objawienia trwały między listopadem 1932 a styczniem 1933 r. Maryja odmawiała z dziećmi Różaniec. Kiedy wyciągała do nich ręce, widoczne było Jej złote serce. Zwracając się do 11-letniej Gilberty, powiedziała: „Nawrócę grzeszników. Jestem Matką Boga, Królową Nieba. Módl się zawsze. Poświęć się dla Mnie”. Miejsce objawień szybko stało się celem pielgrzymek.

Dwanaście dni po tych objawieniach, 90 km dalej, w małej wiosce Banneux, Matka Boża objawiła się 12-letniej Marietcie Beco. Dziewczynka pochodziła z rodziny, w której panowała atmosfera religijnej obojętności. 15 stycznia 1933 r. Marietta zauważyła w przydomowym ogrodzie dziwne światło i postać przepięknej, młodej kobiety. Ubrana była w nieskazitelnie białą szatę z błękitną szarfą, a na głowie miała biały welon, który spadał Jej na ramiona. Podczas kilku widzeń odmawiała z dziewczynką Różaniec. Podobnie jak w Lourdes, wskazała na źródełko, które pojawiło się niespodziewanie obok rodzinnego domu Marietty. Maryja powiedziała, że jest ono dla „wszystkich narodów” i poprosiła o wybudowanie kaplicy. Pod wpływem tych objawień nawrócił się ojciec dziewczynki, który był zagorzałym grzesznikiem.

Niebieski motyl z groty

W uroczystość Zwiastowania Pańskiego, w 1957 r., Maria Esperanza Medrano de Bianchini otrzymała niezwykłe polecenie odnalezienia na mapie świata Nowej Arki Ocalenia, miejsca, jak powiedziała Maryja, „w którym będę obecna”, gdzie „Kościół i lud będzie mógł zjednoczyć się w jednym sercu”. Kobieta usłyszała: „Córko moja, dałam ci moje serce. Daję ci je ponownie i zawsze dawać będę. Ja jestem twoją ucieczką. Jestem pojednaniem narodów”.

Maryja udzieliła tylko jednej wskazówki. Nowa Arka Ocalenia miała znajdować się w północno-środkowej części Wenezueli. Po 17 latach, 29 marca 1974 r., Maria po raz pierwszy znalazła się w Betanii, na farmie trzciny cukrowej, oddalonej o 65 km od stolicy Wenezueli – Caracas. Kiedy odnalazła grotę, z której wyfrunął niebieski motyl, wiedziała, że to jest miejsce nazwane przez Maryję „Świętą Ziemią, która stanie się Nową Arką Ocalenia”. Podczas objawień Matka Boża potwierdziła, że znakiem Jej obecności były właśnie niebieskie motyle. 25 marca 1976 r. miało miejsce pierwsze objawienie Maryi.

Podczas następnych, zawsze przypadających w święta maryjne, Matka Boża stopniowo ujawniała przed Marią swoje orędzie: „Przychodzę zebrać (wszystkie moje dzieci), by pomóc im wspiąć się na górę Syjon, aby mogły osiągnąć zbawienie”. Zapowiedziała również, że Betania stanie się miejscem pojednania z Bogiem. Z wenezuelską farmą, wybraną na miejsce szczególnej obecności Maryi, związana jest także postać Jana Pawła II. 25 marca 1984 r. 108 osób zgromadzonych w Betanii potwierdziło siedmiokrotne pojawienie się tego dnia Maryi. Tego samego dnia, w Rzymie, Jan Paweł II poświęcił świat i Rosję Niepokalanemu Sercu Maryi.

Zawsze obecna

12 czerwca 1973 r. w Akita japońskiej zakonnicy ze wspólnoty Sióstr Służebniczek Eucharystii, s. Agnes, ukazuje się Matka Boża. Pierwsze spotkanie z Bożą Rodzicielką poprzedzały niezrozumiałe dla zakonnicy wydarzenia: dziwne, niewidoczne dla pozostałych sióstr, światło bijące z tabernakulum, kilkunastocentymetrowe zranienie w kształcie krzyża na lewej dłoni

oraz rozmowa z aniołem stróżem.

W kaplicy znajdowała się drewniana, 70-centymetrowa figura Matki Bożej. Tam też s. Agnes usłyszała głos Maryi, przekazującej jej słowa modlitwy w intencji nawrócenia grzeszników. Japońskiej figurze Matki Bożej towarzyszyły kolejne niezwykłe znaki, które widziały także inne zakonnice. Siostry zauważyły, że figurę pokryła jasna ciecz przypominająca ludzki pot, który zamienił się w łzy wypływające z twarzy Maryi oraz czuły wydzielający się z niej zapach róż i lilii.

Wkrótce też s. Agnes zobaczyła anioła, który wytłumaczył jej to zjawisko: „Każda dusza jest Maryi niewypowiedzianie droga. Maryja płacze, ponieważ pragnie nawrócenia jak największej liczby dusz, pragnie, aby ludzie poświęcali się Jezusowi oraz Ojcu za Jej przyczyną. Ukazuje Ona swój ból, aby ożywić waszą słabnącą wiarę”. Objawienia trwały do 1982 r.

W październiku 1980 r., w miejscowości Cuapa w Nikaragui, 50-letni Bernard Martinez usłyszał słowa Maryi: „Jestem Matką Jezusa. Przybywam z nieba, by prosić cię, żebyś wraz ze swoją rodziną codziennie odmawiał Różaniec, a zwłaszcza z twoimi dziećmi. (...)

Nie lękajcie się. Pomogę wam. Powiedz tym, którzy wierzą i tym, którzy nie wierzą, że świat zagrożony jest poważnymi niebezpieczeństwami. Proszę, przekaż tę wiadomość wszystkim ludziom”. Podczas kolejnych objawień zapewniała: „Jestem Matką, która nigdy nie zapomina o swoich dzieciach. Jestem przy tobie, chociaż ty Mnie nie widzisz. Jestem Matką wszystkich grzeszników. Jestem z wami wszystkimi, zwłaszcza w waszych cierpieniach”.

Kościół uznał też inne osobliwe objawienie, które miało miejsce w 1879 r. w irlandzkim Knock. Matka Boża ukazała się ze św. Józefem i św. Janem oraz Barankiem, a widziało to aż 15 osób. Maryja, w koronie i płaszczu, stała w modlitewnej pozie, z uniesionymi i rozłożonymi rękoma. Scena ta przywodzi na myśl adorację Baranka, zawartą w Apokalipsie św. Jana. Obok, w głębi, widać było ołtarz z Barankiem i krzyżem. Widzenie trwało ok. dwóch godzin, ale w tym czasie żadna z postaci nie przemówiła. W strugach ulewnego deszczu zebrani odmówili Różaniec. Miejsce zasłynęło licznymi cudami i uzdrowieniami. Obecnie w tym miejscu stoi ogromny, mogący pomieścić 15 tys. osób, kościół.

Maryja przychodziła do osób w różnym wieku i o różnym statusie społecznym: do dzieci, kobiet i mężczyzn, osób konsekrowanych, małżonków i samotnych. Była widziana w niemal wszystkich częściach świata. Czasem, jak czytamy w relacjach, miała skórę jasną, czasem ciemną, różne uczesanie i ubiór, choć zawsze była to długa suknia. Mówiła różnymi językami, a czasem dialektami, tak jak ci, z którymi rozmawiała. Widzący jednak zgodnie podkreślają, że była to piękna, promieniująca światłością kobieta.

Objawienie czy objawienia?

„Jeżeli dzisiaj ktoś chciałby Go [Boga] jeszcze pytać lub pragnąłby jakichś wizji lub objawień, nie tylko postępowałby błędnie, lecz także obrażałby Boga, nie mając oczu utkwionych jedynie w Chrystusa, szukając innych rzeczy lub nowości” – przestrzegał już w XVI stuleciu św. Jan od Krzyża. W istocie od wieków Kościół podkreśla, że w Chrystusie Bóg przekazał pełnię objawienia. Jest ono publiczne i powszechnie obowiązujące, jako źródło wiary koniecznej do zbawienia.

Objawienia maryjne są objawieniami prywatnymi, co do których Kościół podchodzi z wielką ostrożnością. „Ich rolą nie jest «ulepszanie» czy «uzupełnianie» ostatecznego Objawienia Chrystusa, lecz pomoc w pełniejszym przeżywaniu go w jakiejś epoce historycznej. Zmysł wiary wiernych, kierowany przez Urząd Nauczycielski Kościoła, umie rozróżniać i przyjmować to, co w tych objawieniach stanowi autentyczne wezwanie Chrystusa lub świętych skierowane do Kościoła”, stwierdza Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 67).

Przez wieki Kościół starał się wypracować kryteria rozpoznawania autentyczności objawień.

Po pierwsze, nie wszystkie objawienia mają jednakową wartość teologiczną i nadprzyrodzoną. Na ogół towarzyszy im przekazanie pewnego przesłania. Maryja wzywa do nawrócenia, modlitwy, pokuty za grzeszników. Zapowiada jakieś wydarzenia, przestrzega przed nieszczęściami lub karą Bożą. Niekiedy powierza widzącym jakąś tajemnicę. Często pragnie, aby w miejscu objawień wybudowano świątynię. Jan Paweł II, który wielokrotnie publicznie dawał wyraz swej wierze w uznane przez Kościół objawienia maryjne, tak skomentował ich podstawowe orędzie: „Naglące wezwanie Maryi do pokuty nie jest niczym innym, jak tylko przejawem Jej macierzyńskiej troski o los ludzkiej rodziny, potrzebującej nawrócenia i przebaczenia”.

Aby móc mówić o prawdziwym objawieniu maryjnym, trzeba określić zgodność jego treści z treścią jedynego objawienia w Jezusie Chrystusie. Jest to podstawowa zasada, obok wiarygodności świadków i ich posłuszeństwa Kościołowi, opracowana przez Kongregację Nauki Wiary.

Każdy przypadek objawienia jest badany, żaden nie jest lekceważony. Kościelne młyny mielą jednak powoli, ale skutecznie. Czasem mija więc wiele lat, zanim objawienie zostaje uznane za prawdziwe. Dopiero w 2008 r. Kościół uznał np. objawienia we francuskim Laus, które miały miejsce w... 1664 r.

Czy katolik ma obowiązek w nie wierzyć? Nie. Jak pisze Benedykt XVI w adhortacji Verbum Domini: „Jest to pomoc, którą otrzymujemy, ale nie mamy obowiązku z niej korzystać. W każdym razie musi ono być pokarmem dla wiary, nadziei i miłości, które są dla każdego niezmienną drogą zbawienia”.

Jeśli Maryja objawiła się w jakimś miejscu, to nie jest to równoznaczne z koniecznością jego nawiedzenia albo co gorsza, przekonania, że sam muszę doświadczyć czegoś podobnego. Szukanie znaków świadczy przeciwnie: o braku wiary, bowiem „błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli”.

Małgorzata Szewczyk

Biskup polowy WP Józef Guzdek przewodniczył wieczornemu Apelowi Jasnogórskiemu w Kaplicy Cudownego Obrazu. W treści rozważania odczytanego w kaplicy zaapelował o budowanie jedności w narodzie. W modlitwie uczestniczyli żołnierze, funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Straży Ochrony Kolei i Służby Celnej.

W rozważaniu bp Guzdek przypomniał, że w Kaplica Cudownego Obrazu gromadziła Polaków w chwilach prób oddzielenia od narodu od Kościoła. - To właśnie wtedy starano się wmówić Polakom, że religia jest wyłącznie sprawą prywatną. Zamknięto przed Chrystusem bramy koszar, instytucji i urzędów państwowych. Wymagano deklaracji poparcia dla systemu bez Boga i Ewangelii – powiedział. Ordynariusz wojskowy podkreślił, że w tym okresie jeszcze lepiej odczuwana była obecność Maryi w dziejach narodu.

Biskup Guzdek powiedział, że dziś, kiedy przeżywana jest radość z wolności Ojczyzny najpoważniejszym problemem są „nieustanne konflikty i głębokie podziały między naszymi rodakami”. - Jedność i zgodę narodową, która wydawała się być u progu III Rzeczypospolitej w zasięgu ręki, musimy wciąż budować i o nią zabiegać. Na nowo trzeba podejmować troskę o jedność w rodzinach, w zakładach pracy i w życiu społecznym. Na obecnym etapie dziejów u Ciebie, Matko i Nauczycielko pojednania, szukamy duchowej siły do budowania jedności w umiłowanej Ojczyźnie - podkreślił.

Biskup polowy zawierzył wojsko i służby mundurowe Matce Bożej. - Usilnie prosimy: Maryjo, gromadź nieustannie naszych rodaków w narodowym wieczerniku. Chroń przed podziałami, niezgodą i szukaniem tylko osobistych korzyści. Pomóż zrozumieć, że polityka oznacza troskę o dobro wspólne - powiedział.

W wieczornej modlitwie uczestniczyli generałowie Wojska Polskiego: gen. broni Edward Gruszka, Dowódca Operacyjny, gen. bryg Andrzej Łosiński, gen. bryg. Ryszard Frydrych szef Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia oraz gen. bryg Artur Kołosowski, szef Departamentu Kadr. Obecna była małżonka ostatniego Prezydenta RP na uchodźstwie, Karolina Kaczorowska oraz prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk. We wspólnej modlitwie uczestniczyli funkcjonariusze służb mundurowych Policji, Straży Granicznej, Straży Ochrony Kolei i Służby Celnej.

Dla uczczenia Święta Matki Bożej Królowej Polski, po zakończonym Apelu pod murami klasztoru oddano salwy honorowe z armaty.

Nie wiedzieć, ale wierzyć. Odwrócona zasada szkiełka i oka. Odnoszę wrażenie, że słynna Gazeta nowoczesnego wykształceńca coraz wyraźniej odsłania to, z jakiej wyrasta gleby. To, co było skrzętnie kamuflowane przez całe lata, teraz ujawnia się coraz wyraźniej. Kamuflaż pęka, bo towarzystwu bardzo ciasno za – było nie było – skorupą pozorów.

Liczą na wierność uwiedzionych umysłów? Polegają jeszcze na modzie, która właśnie się kruszy i pęka (najlepiej widać to w dużych miastach)? Wyniki sprzedaży raczej ich niepokoją (oj, spada im, spada). Może liczą jeszcze na wydanie Urzędowego Nakazu Właściwego Sposobu Interpretowania Wydarzeń (w skrócie UNWSIW), a może lepszy byłby nakaz nabywania jedynie właściwej prasy do zakładów pracy (jeśli jeszcze jakieś zostały po 1600 dniach pożogi) i ostatecznie – jakby co – poparcie jakichś europejskich legionów czy lemingów (już nam z powodzeniem sprowadzali bojówkarzy zza Odry, a kiedyś zza innych rzek)? Obecnie w ferworze bijatyki coraz częściej używają cepów i łomów, bo nie ma czasu na delikatności i przelewki. Teraz albo już nigdy? Coś się kończy, choć „tak nie wolno”?

Jest taka jedna, często wrzucana na billboardy, reklama tego towarzystwa, która korzysta z angielszczyzny: duże „i”, po nim prostokąt w kolorze proletariackim, a następnie „PL”. Od samego początku zastanawiałem się, czy słynny prostokąt należy w myślach zamieniać na „LOVE”, czy też pełne buty „M”. Odpowiedź na pytanie, czy „kochają”, czy „stanowią”, jest oczywiście banalna – mam wrażenie, że jednego nie potrafią, a drugiego nie dają rady.

Zatem odbieram sygnały – dla mnie czytelne – że nowocześni towarzysze nie tylko tkwią korzeniami w poprzednich dekadach, ale wręcz usiłują je odtworzyć. I co też jest ważne, czynią to ostatnio z nerwową intensywnością. Wiele wskazuje na to, że starsze i doświadczone towarzystwo Nadredaktorów zdołało przekazać ducha wielu potulnym i suto (nie wątpię) wynagradzanym podredaktorom i gońcom. Oni naprawdę wydają się przejęci głoszonymi absurdami, przekonani co do stosowanych metod propagandy, rozpaleni misją wypalania katolicyzmu i chrześcijańskiej moralności albo... są naprawdę sprawnymi autorami do wynajęcia.

Kilka przykładów z łączącego nas, niestety, obszaru zainteresowań zostało zanotowanych w minionych tygodniach jaskrawym kolorem. Poniżej krótkie ich przypomnienie.

Wulgarność to chyba najmniej istotny, bo w gruncie rzeczy prywatny problem człowieka i dowód jego wychowania w określonej kulturze, ale jakże zabawnie jest wspomnieć idy marcowe objawiającego się w roli feministy redaktora z transparentem informującym warszawiaków, a potem całą Polskę i nawet świat, że on „pier...i” oraz „nie rodzi”. Jeśli ma żonę, to wyrazy współczucia dla niej; jeśli posiada dzieci, to chyba też.

Ten sam pan na łamach swojej gazety przed Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych zaczął krzyczeć. Wyskoczył z hasłem: „Zostawcie tych żołnierzy” przed świętem, o które się (przewrotnie mówiąc) wcale nie starali i w które – jeśli liczy się jeszcze, jaki taki takt społeczny – powinni przynajmniej z kilku powodów milczeć. Ale nie. To przecież niedopuszczalne, aby wreszcie doszły do głosu fakty z przeszłości oraz historia. Zamiast historii... histeria – i to w najlepsze, bo gdy naród słabo czyta, to może nie zauważy różnicy. Zauważył, zauważył. Zapamiętał też tendencję.

Kolejny przykład to życie duchowe wojskowych. Okazuje się, że przybyłych z Afganistanu żołnierzy w trudnych stanach psychicznych państwo musi zbierać z lasów, a to z tatrzańskich, a to znowu ze skandynawskich. To smutne przypadki. Tym bardziej dziwi gazeciane działanie wokół obecności kapelanów w wojsku [1].

Oczywiście pamiętamy, że życie duchowe wojskowych w dobie demokracji ludowej było mocno utrudniane, a od pewnego stopnia w hierarchii wręcz nielegalne. Oficjalnie panował kult trzech wiecznie żywych brodaczy (jeśli Engels na plakatach też miał zarost – nie pamiętam dobrze;-) i jednego wąsacza. Ale żeby dzisiaj...

Obecność wojskowych kapelanów wszystkich wyznań (a szczególnie katolików) jest solą w oku redaktorom gotowym do nowoczesnego zarządzania Polską. Dlatego pewnie fakty nie mają znaczenia, gdy liczy się ideologia. Co będzie dobre dla resztek polskiej armii (znowu ta 1600-dniowa pożoga), oczywiście wie najlepiej poinformowana redakcja świata. Precyzja, z jaką przedstawia ona własne i poważne wyliczenia, domaga się cytatu: „W Polsce mamy kilkanaście, a może kilkadziesiąt milionów katolików, a osób należących do Kościołów ewangelickiego i prawosławnego znacznie mniej. Można założyć, że w wojsku te proporcje są podobne, a wtedy jeden etat w tych ordynariatach przypada na zaledwie 70–80 żołnierzy!” – mówi Gazecie wysoki urzędnik MON.

Zastanawiam się, dlaczego anonimowy urzędnik nie wystartował w swojej kalkulacji od kilku milionów – takie uderzenie cepem już by nie przeszło? Przecież Tam wynik zależy już nie od tego, jak się liczy, ale kto to robi. A tylko wtedy lepiej wypadłoby następujące równanie: 140 katolickich kapelanów razy 80 żołnierzy – toż to daje polskiej armii 11 200 religijnych żołnierzy!

Rozumiem (albo nie rozumiem), że ta liczba obejmuje wszystkich żywych żołnierzy wraz z wojskowymi emerytowanymi potrzebującymi specjalistycznej opieki duchowej, zaś w przypadku tych szczególnie zasłużonych w PRL, a obecnie religijnych wręcz terapii.

Ponieważ każdemu wolno szukać danych (na razie), ja znalazłem następujące: stan ewidencyjny żołnierzy w Siłach Zbrojnych RP na dzień 18 stycznia 2010 roku wynosił 100 272 osób, natomiast na dzień 31 stycznia 2011 roku – 99 778. Nie robię dalszych obliczeń, bo wyjdzie mi, że mamy – jak w PRL – najbardziej zateizowaną armię świata.

Pomijając te gazeciane dane, warto pamiętać, że kapelan przecież nie odmawia rozmowy i obecności tym, którzy rzekomo nie wierzą.

Ponieważ dżentelmeni z GW podali jeszcze pensję 20 pułkowników zarabiających miesięcznie ok. 8 tysięcy zł, to ja z niecierpliwością czekam na liczbę i wysokość emerytur, np. wyłącznie szkodników w obszarze religii duchowości, czyli odpoczywających po trudzie służby dla ludowej ojczyzny tzw. oficerów politycznych [2].

Ad. 1: Jeden z przykładów w kilku sensach nieświeży:
http://wyborcza.pl/1,76842,11119081,MON_nie_chce_utrzymywac_parafii_i_finansowac_budowy.html#ixzz1t3GN7byH

Ad. 2: Korpus oficerów polityczno-wychowawczych został utworzony wg wzorów radzieckich podczas II wojny światowej w 1 Korpusie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Po wojnie przeszedł on szereg zmian strukturalno-zadaniowych, a w 1948 roku został przemianowany na korpus oficerów politycznych. Rozwiązano go w 1990 roku.

ks. Krzysztof C.

3 maja Kościół katolicki w Polsce obchodzi uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Nawiązuje ona do wydarzeń z historii Polski: obrony Jasnej Góry w 1655 r., ślubów króla Jana Kazimierza - powierzenia królestwa opiece Matki Bożej, a także do uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Święto zostało ustanowione na prośbę biskupów polskich po odzyskaniu niepodległości po I wojnie światowej. Oficjalnie święto obchodzone jest od 1923 r. W 1920 r. zatwierdził je dla Kościoła w Polsce papież Benedykt XV. Po reformie liturgicznej w 1969 r. święto zostało podniesione do rangi uroczystości.

Święto wyraża wiarę narodu w szczególną opiekę Bożą, jakiej Polacy doświadczali i doświadczają za pośrednictwem Maryi. Jej kult jako Królowej Polski jest bardzo stary. Przykładem może być "Bogurodzica", najstarsza polska pieśń religijna, która przez wieki pełniła rolę narodowego hymnu. W czasie najazdu szwedzkiego, 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej, przed cudownym wizerunkiem Matki Bożej Łaskawej król Jan Kazimierz złożył uroczyste Śluby, w których m.in. zobowiązywał się szerzyć cześć Maryi, wystarać się u papieża o pozwolenie na obchodzenie Jej święta jako Królowej Korony Polskiej, a także zająć się losem chłopów i zaprowadzić w państwie sprawiedliwość społeczną.

Temu uroczystemu wydarzeniu towarzyszyło odśpiewanie litanii do Najświętszej Panny. Nuncjusz apostolski dodał do tej modlitwy wezwanie "Królowo Korony Polskiej, módl się za nami", które zgromadzeni biskupi i senatorowie trzykrotnie powtórzyli.

Szczególne związanie kultu Maryi, Królowej Korony Polskiej, z Jasną Górą nastąpiło 8 września 1717 r., kiedy to dokonano koronacji jasnogórskiego obrazu, co uznano za koronację Maryi na Królową Polski.

Wezwanie "Królowo Polski" zostało na stałe wpisane do litanii loretańskiej w 1908 r., kiedy zezwolił na to papież Pius X. W tym samym roku ustanowił on też święto Królowej Polski dla diecezji lwowskiej.

Po uzyskaniu niepodległości przez Polskę biskupi zwrócili się do Stolicy Apostolskiej z prośbą rozszerzenia tego święta na cały kraj. Jako datę zaproponowano dzień 3 maja, na pamiątkę pierwszej polskiej Konstytucji, która realizowała część ślubowań króla Jana Kazimierza. Święto zatwierdzone zostało oficjalnie w 1920 r. przez papieża Benedykta XV.

W 300. rocznicę królewskich ślubów, nową ich wersję opracował przebywający wówczas w miejscu internowania Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński.

Jasnogórskie Śluby Narodu - po uwolnieniu Prymasa - złożył uroczyście na Jasnej Górze Episkopat Polski 26 sierpnia 1956 r. w uroczystość Matki Boskiej Częstochowskiej w obecności miliona wiernych. 10 lat później, 3 maja 1966 r. tam właśnie odbyły się centralne uroczystości milenijne chrztu Polski. Dokonano wówczas aktu zawierzenia Matce Bożej i powierzenia narodu polskiego Jej opiece na kolejne 1000 lat.